چشمانتظاری سرمایه‌گذاران برای کاهش نرخ بهره آمریکا
ظهور بورسی نوظهورها
محدثه علیزاده : با موفقیت کشورها در کنترل تورم، احتمال کاهش نرخ بهره در سراسر دنیا وجود دارد. کاهش نرخ بهره در کشورها عموما به‌عنوان سوخت اصلی موجب رشد بازارهای سهام نوظهور می‌شود. همچنین کاهش نرخ بهره فدرال‌رزرو موجب تضعیف دلار دربرابر دیگر ارزها شده و سرمایه‌گذاران آمریکایی را به سرمایه‌گذاری بیشتر در بازارهای دیگر کشورها سوق می‌دهد. این مساله درحالی است که این بازارها در سال‌جاری نیز وضعیت مطلوبی داشتند.
بررسی بازارهای سهام نوظهور به استثنای بورس چین نشان از رشد 15درصدی این بازارها در سال2023 دارد، همچنین بورس کشورهای آمریکای‌لاتین با سهم‌های ارزان‌‌‌‌‌قیمت جذابیت بسیاری برای سرمایه‌گذاران دارند و درصورت اجرایی‌شدن سیاست‌های کاهش نرخ بهره، می‌توانند سرمایه فراوانی را جذب کنند.
سیگنال تضعیف دلار به بورس
شاخص MSCI بازارهای سهام نوظهور با رشد 5درصدی در سال2023 عملکرد ضعیفی دربرابر شاخص S&P500 بورس آمریکا (با رشد 26درصدی) داشت. اقتصاد متزلزل، نبود چشمانداز مثبت برای سرمایه‌گذاران و رشد منفی شاخص‌کل بورس چین بزرگ‌ترین مانع رشد شاخص MSCI بود. بازارهای سهام نوظهور بدون چین در سال‌میلادی گذشته رشد 15درصدی داشتند که عملکرد مطلوب‌تری نسبت به آمار 5درصدی است. البته دلیل اصلی این عملکرد مطلوب، درخشندگی بازارهای سهام کشورهای هند، برزیل و مکزیک در سال‌گذشته است. امیدواری سرمایه‌گذاران به‌عملکرد این بازارها در سال‌جدید میلادی اما بسیار بیشتر است. پیش‌بینی‌‌‌‌‌ها بر این است که در سال‌جدید میلادی و با سیاست‌های کاهشی نرخ بهره بانک‌ها، رونق بازارهای سرمایه خصوصا بازارهای سرمایه نوظهور افزایش یابد. از آنجاکه سیاست‌های ضدتورمی بسیاری کشورها موفق بوده، بسیاری از بانک‌های مرکزی سیاست‌های افزایش نرخ بهره خود را متوقف کرده‌اند و حتی بعضی سیاست‌های کاهشی درپیش گرفته‌‌‌‌‌اند. در آمریکا نیز فدرال‌رزرو افزایش نرخ بهره را متوقف کرده و سرمایه‌گذاران احتمال می‌دهند به‌زودی شروع به کاهش نرخ بهره کند. با گفته مایکل کاس؛ مدیر صندوق بازارهای نوظهور بارون، کاهش احتمالی نرخ بهره به تضعیف دلار خواهد انجامید و این مساله نقطه‌عطفی برای بازارهایی مانند برزیل یا مکزیک خواهد بود. در طول تاریخ، تضعیف دلار نشانه مثبتی برای بازارهای سهام نوظهور بوده‌است چراکه با تضعیف دلار، نرخ تبدیل ارز دیگر کشورها به دلار بهتر شده و میزان سود کسب‌شده سرمایه‌گذاران آمریکایی به دلار افزایش می‌‌‌‌‌یابد. همچنین تضعیف نرخ دلار هزینه‌های استقراض را برای کشورهای دارای بدهی دلاری کاهش می‌دهد. بازارهای نوظهور با کسری بالای حساب جاری خصوصا آنهایی که به سرمایه خارجی برای تامین مالی متکی هستند، دربرابر نوسانات نرخ بهره کشورهای دیگر آسیب‌‌‌‌‌پذیرند. نرخ‌های بهره بالاتر به سرمایه‌گذاران این اجازه را می‌دهد که با ریسک بسیار پایین سود خوبی کسب کنند و درنتیجه انگیزه سرمایه‌گذاران برای ورود به بازارهای ریسکی‌‌‌‌‌تر مانند بازارهای سهام نوظهور از بین می‌رود. این مساله موجب خروج سرمایه از بازار شده و در کشورهای با میزان اتکای بالا به سرمایه‌گذاری خارجی، منجر به خروج سرمایه از کشور و آسیب دیدن سرمایه‌گذاری، مصرف داخلی و رشد اقتصادی می‌شود. زمانی‌که نرخ بهره کشورها شروع به کاهش می‌کند، دقیقا عکس این مساله رخ می‌دهد. با کاهش نرخ بهره، شرکت‌ها امکان قرض پول با سود کمتر را پیدا می‌کنند و درآمدشان افزایش می‌‌‌‌‌یابد. همچنین این مساله موجب افزایش تمایل سرمایه‌گذاران به ورود به بازارهای ریسکی‌‌‌‌‌تر مانند بازارهای سهام می‌شود و رشد بیشتر این بازارها، سرمایه بیشتر برای شرکت‌ها و درنهایت رشد اقتصاد کشور به ارمغان می‌آید.
مکزیک، برزیل و هند؛ مقاصد جدید سرمایه‌گذاری
امیدها به توسعه اقتصادی این کشورها درحالی‌‌‌‌‌است که شرایط اقتصادی آنها طی سال‌گذشته نیز مطلوب بوده‌است. طی سال2023 شرکت‌های بسیاری تلاش کردند شرکت‌های چینی را از زنجیره تامین خود جدا کنند. درنتیجه این سیاست، سرمایه سرشاری برای ساخت تاسیسات تولیدی به مکزیک سرازیر شد. از آنسو برزیل نیز به‌دنبال جنگ اوکراین و روسیه و تلاش کشورها برای یافتن جایگزینی برای محصولات کشاورزی و نفت این دو کشور، سود بسیاری کسب کرد و در شرایط مالی مطلوبی قرارگرفت. قیمت هر واحد از صندوق قابل معامله در بورسiShare Latin America 40 که متشکل از چهل تا از بزرگ‌ترین سهم‌های آمریکای‌لاتین است، طی سال‌گذشته رشدی 34درصدی داشته که منعکس‌‌‌‌‌کننده این تحولات است. البته تمام بازارهای آمریکای‌لاتین نتوانستند عملکرد مطلوبی داشته باشند. سهم‌های شاخص MSCI EM آمریکای‌لاتین با نسبت قیمت به درآمد 9معامله می‌شوند که نشان‌دهنده ارزنده‌‌بودن نسبی این سهم‌ها است.
به‌نظر می‌رسد تغییری در نرخ بهره بتواند محرکی قوی برای حرکت سهام به سمت بالاتر باشد. لوئیس وینسنت، رئیس موسسه تحقیقاتی گاوکال (Gavecal) در یادداشتی با بیان اینکه آمریکای‌لاتین یکی از بازارهای صعودی سال2023 بوده که در سال‌پیش‌رو می‌تواند پیشرفت‌های بیشتری داشته‌باشد، می‌نویسد: «با سیر نزولی تورم، پتانسیل نرخ بهره پایین‌تر در اقتصادها بسیار بالا است و محرکی قوی‌تر از ترکیب رشد اقتصادی مناسب و کاهش نرخ بهره برای رشد بازارهای سهام وجود ندارد.» جذاب‌ترین خصوصیات بازارهای مالی آمریکای‌لاتین برای سرمایه‌گذاران، ترازنامه‌‌‌‌‌های بهبودیافته شرکت‌ها، کاهش شدید نرخ بهره و سهم‌های ارزان‌‌‌‌‌قیمت این بازارها است. بورس هند نیز نمونه موفق دیگری از بازارهای سهام نوظهور است. بورس هند طی سال‌گذشته محبوبیت بسیار زیادی کسب کرده و توانسته به‌خوبی جایگزین بازارهای چین شود. دولت هند نیز طی سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری زیادی در زیرساخت‌ها داشته و اصلاحات بی‌شمار داخلی را رقم‌زده است.
نفت ارزان‌‌‌‌‌قیمت روسیه نیز به کمک شرکت‌های هندی آمده تا به جذابیت این کشور برای سرمایه‌گذاران افزوده شود. برخلاف بازارهای آمریکای‌لاتین، سهام حاضر در بورس هند با نسبت قیمت به درآمد 20 سهم‌های گرانی محسوب می‌شوند اما از آنجاکه این کشور در رشد اقتصادی و ثبات سیاسی مداوم قرار دارد، این مساله چندان مورد‌توجه سرمایه‌گذاران قرار نگرفته‌است. به گفته مایکل کاس، هند از نظر شرایط اقتصادی در جایگاهی است که چین طی 10 تا 15 سال‌گذشته قرار داشت اما با یک رژیم راهبری شرکتی بسیار قدرتمندتر. واگرایی در چشمانداز اقتصادی هند و چین (با رشد بالای هند و عملکرد متزلزل چین) وزن کشورها را در شاخص MSCI بازارهای سهام نوظهور تغییر می‌دهد. وزن بازار سهام چین در این شاخص از 40درصد در سال2020 به 27درصد در اواخر 2023 رسیده‌است؛ درحالی که وزن بازار سهام هند از 10درصد در 2020 به 17درصد در اواخر 2023 رسیده‌است. این تغییر وزن سهام کشورها حتی درصورت عملکرد ضعیف چین در سال‌پیش‌رو به شاخص MSCI امکان عملکرد بهتری می‌دهد. در مجموع به‌نظر می‌رسد درصورت اقدام فدرال‌رزرو به کاهش نرخ بهره، بازارهای سهام نوظهور فارغ از عملکرد چین می‌توانند سال‌درخشانی پیش‌رو داشته باشند.
