غیرحرفه‌ای‌ها چگونه به بورس بیایند؟
رکوردشکنی‌های اخیر بازار سرمایه موجب ترغیب سرمایه‌گذاران به خرید و فروش سهام در این بازار شده اما توصیه می‌شود افراد غیرحرفه‌ای برای کنترل ریسک، سرمایه خود را به سبدگردان‌ها بسپارند گروه بورس- هدیه لطفی: سرمایه‌گذاری در بازار سهام نیازمند یک استراتژی مناسب براساس میزان سرمایه، مدت زمان سرمایه‌گذاری، بازده مورد انتظار و ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار است.
بر این اساس، اولین گام در سرمایه‌گذاری شناسایی سهام شرکت‌ها با استفاده از روش‌های حرفه‌ای تجزیه و تحلیل مالی و اقتصادی است.
حال چگونه می‌توان به این قدرت تجزیه و تحلیل برای خرید سهام دست یافت؟ در واقع اگر کسی بخواهد به بازار سهام برود و سهام بخرد چه باید بکند؟
آیا هر شخصی می‌تواند به عنوان خریدار سهام وارد بازار سرمایه شود و خرید کند؟
در واقع هر شخص حقیقی می‌تواند با هر میزان سرمایه و دانش، به سرمایه‌گذاری در این بازار اقدام کند، اما مساله مهم در این میان کسب سود از تخصصی‌ترین بازار کشور و کاهش ضرر به پایین‌ترین حد ممکن است.
یکی از روش‌های بسیار متداول در سراسر دنیا
به‌خصوص برای افراد تازه‌وارد به بازار سرمایه واگذاری سرمایه به افراد متخصص در این زمینه است که بر این اساس شرکت‌های کارگزاری و سبدگردان شاخص‌ترین نمونه برای انجام این قبیل فعالیت‌ها به شمار می‌آیند.
این شرکت‌ها با در دست داشتن مجوز فعالیت از سازمان بورس براساس قوانین و مقررات مربوطه دادوستد سهام را برای اشخاص انجام می‌دهند.
«سبدگردانی» نیز همان طور که از نامش پیداست، چیدمان صحیح دارایی‌ها در قالب یک سبد مشخص است که میزان هر یک از دارایی‌ها و زمان خرید و فروش آنها به دقت تعیین می‌شود.
سبدگردانی یا مدیریت پرتفولیو، فرآیند ایجاد و نگهداری یک سبد سهام متناسب با اهداف بیان شده از سوی مشتری است. این فرآیند برگرفته از سه مرحله کلی برنامه‌ریزی، اجرا و ارزیابی و اصلاح است.
مرحله برنامه‌ریزی شامل تعیین اهداف و سیاست‌های پرتفولیو و نیز انتظارات از بازار سرمایه است که در نهایت به تخصیص دارایی استراتژیکی ختم می‌شود. مرحله اجرا که مدیران سبد ساختار پرتفوی مورد نظر را تشکیل می‌دهند و در نهایت مرحله ارزیابی که مدیران سبد تشکیل شده را مورد نظارت قرار داده و تطابق آن با اهداف عنوان شده در برنامه را بررسی می‌کنند.
حال برای درک بهتر مفهوم سبدگردانی و اساس فرآیند تشکیل سبد و مدیریت سرمایه توسط این نهاد مالی به سراغ مدیران شرکت‌های سبدگردان کاریزما و آسمان رفته و جزئیات فعالیت سبدگردان‌ها را در بورس تهران جست‌وجو کرده‌ایم.
سبدگردانی چگونه است؟
مدیرعامل شرکت سبدگردان کاریزما در گفت و گو با خبرنگار ما با اشاره به اساس فرآیند تشکیل سبد و شروع فعالیت سبدگردانی اظهار کرد: آغاز به کار فعالیت شرکت‌های سبدگردانی مستلزم پاسخ سرمایه‌گذار به سوالات استانداردی است که بر اساس آن، میزان ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار و نیز نیاز آن به نقدینگی در طی دوره مشخص می‌شود. بر اساس پاسخ‌های دریافتی، تحلیلگران شرکت سبدگردان ترکیب دارایی‌های سبد هر سرمایه‌گذار را با توجه به الگوی متنوع‌سازی متناسب با هر شخص مشخص می‌کنند که این الگوها، نوع برخورد مدیران سبد را در مدیریت این سبدها مشخص می‌کنند.
فریدون زارعی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» افزود: به عنوان مثال ممکن است سبد یک سرمایه‌گذار به طور کامل براساس رویکرد محافظه‌کارانه و سبد سرمایه‌گذار دیگری بر اساس رویکرد تهاجمی چینش شود، یا در یک سبد فقط سهم‌های بزرگ و نقدشونده و در سبد دیگری سهم‌های کوچک و پرپتانسیل نیز جای گیرند.
وی ادامه داد: در صورت توافق سرمایه‌گذار با ترکیب پیشنهادی واحد تحلیلگری، قرارداد سبدگردانی منعقد شده و به امین سبدگردانی، سازمان بورس و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی ارسال می‌شود تا مراحل بعدی آغاز شود، سپس وجه لازم برای تشکیل سبد، به حساب سبدگردان که کاملا تحت نظارت امین سبدگردانی است، واریز می‌شود.
وی در ادامه افزود: حداقل وجوه لازم برای تشکیل سبد بر اساس دستورالعمل‌های سبدگردانی، ۱۰۰ میلیون ریال است که البته این آورده می‌تواند وجه نقد یا سهام یا ترکیبی از این دو باشد.
زارعی در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبنی بر اینکه آیا شما سرمایه سهامداران را تضمین می‌کنید؟ گفت: در حال حاضر خیر. این شرکت یک پروپوزال به سازمان پیشنهاد کرده است که اصل سرمایه سرمایه‌گذاران (حتی اصل به علاوه درصد مشخصی از سود) توسط یک نهاد مالی بزرگ (نظیر بانک یا شرکت تامین سرمایه) در قرارداد سبدگردانی تضمین شود که هنوز سازمان با این طرح موافقت نکرده است.
وی ادامه داد: البته نوع قرارداد این شرکت با سرمایه‌گذاران به گونه‌ای است که تقریبا کارمزدی از آنان دریافت نمی‌شود، مگر آنکه یک حداقل بازدهی (مثلا ۲۰ درصد در سال یا ۱۵ درصد در سال) برای سبد آنها کسب شده باشد. پس از کسب این حداقل بازدهی، سرمایه‌گذار و سبدگردان نسبت به مازاد سود کسب‌شده با هم با درصدهای توافقی شریک خواهند بود. به عنوان مثال فرض کنید یک سرمایه‌گذار یک میلیارد تومان سبد نزد این شرکت تشکیل داده باشد. در صورتی که در پایان یک سال، ارزش روز سبد این سرمایه‌گذار کمتر از یک میلیارد و دویست میلیون تومان باشد، سبدگردان کارمزدی از این سرمایه‌گذار بابت عملکرد سبدگردانی خود دریافت نمی‌کند.
زارعی ادامه داد: اما اگر بر فرض ارزش روز سبد این سرمایه‌گذار به یک میلیارد و پانصد میلیون تومان رسیده باشد، سیصد میلیون تومان سود از حداقل توافق‌شده بیشتر کسب شده است که به عنوان مثال اگر سهم توافقی سبدگردان از مازاد ۱۵ درصد باشد، سبدگردان از کل پانصد میلیون تومان سود مبلغ ۴۵ میلیون تومان، و سرمایه‌گذار مبلغ ۴۵۵ میلیون تومان سود کسب نموده است. به این صورت سبدگردان ناگزیر از کسب بازدهی برای سبد بوده تا از این طریق منافع خود را حداکثر نماید. وی در ادامه افزود: همچنین در شرکت‌های سبدگردان، چون از کارمزد خرید و فروش سهام کارمزدی شناسایی نمی‌شود، انگیزه‌ای برای انجام معاملات بیشتر و در نتیجه پرداخت هزینه‌های بیشتر وجود ندارد. یعنی سهمی بدون دلیل کارشناسی نه خریده می‌شود و نه فروخته می‌شود.
وی افزود: بنابراین تعداد خرید و فروش‌ها در سبدهای اختصاصی به خرید و فروش‌های دارای پشتوانه کارشناسی محدود می‌شود.
تشکیل سبد اختصاصی به راحتی افتتاح حساب بانکی
مدیرعامل شرکت سبدگردان کاریزما در ادامه اظهاراتش به تشکیل سبد اختصاصی سهام اشاره کرد و گفت: همان‌طور که یک فرد حقیقی می‌تواند حساب بانکی اختصاصی داشته باشد، می‌تواند سبد اختصاصی هم داشته باشد. اساسا داشتن سبد اختصاصی، در صورتی که فرهنگ سهامداری توسعه یابد، می‌تواند همان‌گونه که داشتن حساب بانکی فراگیر شده است، در آینده‌ای نه چندان دور فراگیر شود. چون واریز و دریافت وجه از حساب سبد، تقریبا به همان آسانی دریافت و پرداخت در حساب بانکی است.
وی خاطرنشان کرد: همچنین تاکنون سابقه نداشته است که سبد اختصاصی سرمایه‌گذاری، در این شرکت زیان داشته باشد. زارعی در ادامه با اشاره به تفاوت‌های میان سبد اختصاصی و سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها گفت: سبد اختصاصی مشخصا مختص به یک شخص است؛ حقیقی یا حقوقی. اما صندوق متعلق به گروهی از سرمایه‌گذاران است که در آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
او در ادامه افزود: سبد از محدودیت‌های کمتری نسبت به صندوق در ترکیب دارایی‌ها برخوردار است. ضمن اینکه صندوق به صورت خودکار حدود ۵ درصد هزینه‌های ثابت دارد که تشکیل سبد از این هزینه‌ها برخوردار نیست.
وی خاطرنشان کرد: علاوه بر آن، در سبد اختصاصی سلایق و مختصات مالی هر سرمایه‌گذار به صورت مجزا سنجیده شده و چیدمان سبدش بر آن اساس خواهد بود؛ در صورتی که در صندوق به همه سرمایه‌گذاران به یک گونه نگاه می‌شود.
زارعی در ادامه افزود: از طرفی برای سرمایه‌گذارانی که قصد سرمایه‌گذاری با حجم ریالی کمتری دارند، ترجیح شرکت‌های سبدگردان این است که در صندوق سرمایه‌گذاری مشترک سبدگردان سرمایه‌گذاری کنند؛ زیرا مدیریت یک کد معاملاتی با مبلغ بزرگ‌تر مثل صندوق سرمایه‌گذاری، بسیار کارآمدتر از مدیریت چند کد سبد با مبلغ کوچک‌تر است.
مناسب‌ترین سرمایه‌گذاری کدام است؟
مدیرعامل شرکت سبدگردان کاریزما در انتهای اظهاراتش با توصیه به سرمایه‌گذاران گفت: با توجه به شرایط خاص سیاسی و اقتصادی که در کشور وجود دارد، توصیه من به سرمایه‌گذاران همواره این بوده است که نگاه کوتاه‌مدت به کسب بازدهی نداشته باشند و با در نظر گرفتن شرایط حاکم بر کشور اقدام به سرمایه‌گذاری کنند.
زارعی در ادامه افزود: بدین ترتیب در شرایطی که سخت‌ترین تحریم‌ها بر اقتصاد این کشور تحمیل شده و نیز با توجه به هجمه عظیمی که رسانه‌های خارجی در خصوص وضعیت کسب و کار در داخل کشور دارند، جلب اعتماد برای سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌ها کار بسیار دشواری است. در چنین شرایطی، ممکن است خیلی نتوان به کسب بازدهی‌های کوتاه‌مدت امیدوار بود.
وی ادامه داد: اما به یک نگاه بلندمدت همواره اعتقاد داشته‌ام و البته به اثبات رسیده است که بازدهی‌ای که می‌توان در بورس کسب کرد، به مراتب بسیار بالاتر از بازدهی سایر گزینه‌های سرمایه‌گذاری است؛ بنابراین توصیه من به سرمایه‌گذاران این است که اگر سرمایه‌گذاری در بورس را با در نظر گرفتن همه مختصات حاکم بر آن می‌پذیرند، و یک نگاه بلندمدت به این سرمایه‌گذاری دارند. یکی از بهترین گزینه‌ها برای ورود به بازار سرمایه، تشکیل سبد اختصاصی نزد متخصصین سبدگردانی چه در این شرکت و چه در شرکت‌های دیگر یا خرید واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک است.
برای تشکیل سبد سهام چه مراحلی را طی کنیم؟
مدیرعامل شرکت سبدگردان آسمان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار کرد: تصمیم به استفاده از خدمات سبدگردانی واختصاص بخشی از دارایی‌های فرد به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه، اولین گام مراجعه به سبدگردان و کسب اطلاعات اولیه در خصوص خدمات سبدگردانی و جزئیات آن است؛ در این خصوص توصیه ما مراجعه و کسب اطلاعات جزئی در خصوص این خدمات است.
مهدی فریور در ادامه افزود: در صورتی که فرد به این نتیجه رسید که با سبدگردان همکاری کند، مراحل مربوط به عقد قرارداد و انجام توافقات درخصوص سایر جزئیات به انجام خواهد رسید.
وی ادامه داد: در خصوص میزان سرمایه‌گذاری در سبد نیز لازم به توضیح است که حجم سبدها عملا نمی‌تواند از میزان مشخصی کمتر باشد؛ چرا که در صورت پذیرش سبدهای کوچک متعدد، سبدگردان در اداره کدهای معاملاتی متعدد و کوچک دچار مشکلات عملیاتی خواهد شد و در نهایت نتیجه مناسبی عاید مشتری نمی‌شود.
فریور در ادامه گفت: تعیین یک کف معقول برای حجم سبد، منافع مشتری و سهولت عملیات سبدگردان را در پی دارد که این مبلغ بنا بر تعریف هر سبدگردان و طی مذاکره قابل تعیین است.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: برای دیگر مشتریان، خدمات صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌تواند بهترین گزینه باشد، در هر صورت در خصوص جزئیات باید مورد به مورد بین مشتری و سبدگردان تعامل صورت پذیرد.
حق‌الزحمه سبدگردان‌ها چقدر است؟
مدیر عامل شرکت سبدگردان آسمان در ادامه با اشاره به حق‌الزحمه شرکت‌های سبدگردان گفت: روش‌های مختلفی برای تعیین حق‌الزحمه سبدگردان توسط سازمان بورس پیشنهاد شده است. اما به نظر شرکت سبدگردان آسمان، بهترین روش، کارمزد مبنی بر عملکرد است؛ در این روش، درصدی اندک از NAV سبد برای کل سال به عنوان هزینه ثابت از مشتری اخذ می‌شود که بیشتر با توجه به هزینه‌های جاری سبدگردانی تعیین شده است و درصدی نیز به عنوان هزینه متغیر. یک نرخ نیز برای اعمال کارمزد متغیر تعیین می‌شود. فریور در ادامه افزود: در صورتی که بازدهی سبد سرمایه‌گذار بیش از این نرخ محقق شود، کارمزد متغیر بر روی بازده مازاد محاسبه می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد این روش در شرایط فعلی بازار از آن جهت به نفع مشتریان است که سرمایه‌گذار، در صورتی متحمل پرداخت هزینه می‌شود که سودی عاید وی شده باشد.
به غیر از این هزینه، هزینه‌ای از سبد اخذ نمی شود و تمام هزینه‌های مربوط به حق‌الزحمه امین، حسابرس، نرم افزارها و سایر هزینه‌های عملیاتی بر عهده سبدگردان است.
نبود تضمین در بازار پرریسک
مدیر عامل شرکت سبدگردان آسمان در ادامه اظهاراتش به ریسک بالای موجود در بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: سازمان بورس به عنوان نهاد ناظر بر شرکت‌های سبدگردان، تضمین سرمایه توسط این شرکت‌ها را مد نظر نداشته است؛ چرا که مزیت محوری این شرکت‌ها در نیروی انسانی متخصص و مدیران آن متمرکز است. از همین منظر، سرمایه بالایی را نسبت به دارایی‌های تحت مدیریت برای این شرکت‌ها در نظر نگرفته است.
فریور ادامه داد: منطق سرمایه‌گذاری نیز حکم می‌کند تضمین در سرمایه‌گذاری‌های بدون ریسک اجرا شود؛ وقتی سرمایه‌گذاری در یک بازار ریسکی به انجام می‌رسد، تضمین سرمایه یا سودآوری موضوعیت ندارد.
وی در ادامه افزود: مشتریان در خدمات سبدگردانی، خدمات مدیریت سبد منطبق بر چارچوب قانونی و حرفه‌ای را دریافت می‌کنند، نه تضمین سرمایه یا بازدهی آن را.
فریور در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبنی بر اینکه آیا ظرف یک سال گذشته اتفاق افتاده که سرمایه‌گذاری پول خود را به شما بدهد و زیان برایش شناسایی کنید؟ گفت: با توجه به زمان ورود به بازار، ممکن است در دوره‌هایی برای کوتاه‌مدت عملکرد همگام با بازار بوده و چندان چشمگیر نباشد یا در برخی موارد کاهش ارزش نیز به همراه داشته باشد، اما در میان‌مدت نتایج به دست آمده نشان از جبران و به ثمر نشستن تلاش‌های سبدگردان بوده است.
وی ادامه داد:در برخی موارد نادر نیز سبدها، آورده سهامی دارند که ممکن است تا مدت‌ها متوقف باشد یا پس از بازگشایی با افت شدید قیمت مواجه شده باشد که عملکرد منفی این سهام، به ناچار جزء عملکرد سبدگردان محسوب می‌شود.
پاسخگویی به نیاز تمام مشتریان با راه‌حل‌های مختلف
مدیر عامل شرکت سبدگردان آسمان در ادامه افزود: سبدگردان برای تکمیل سبد خدمات خود و پاسخگویی به نیاز تمام مشتریان، راه‌حل‌های مختلفی در اختیار دارد؛ مشتریانی که قصد سرمایه‌گذاری با حجم خرد یا متوسط دارند و خواهان تضمین نقدشوندگی هستند، می‌توانند از خدمات صندوق‌ها استفاده کنند.
وی ادامه داد: در آینده نزدیک، شرکت سبدگردان آسمان با تاسیس صندوق مختلط که افراد با سطح ریسک‌پذیری پایین مخاطب آن هستند و صندوق‌های با تقسیم سود که محصول مورد توجه عموم سرمایه‌گذاران است، قدرت انتخاب این دسته از مشتریان را افزایش نیز خواهد داد.
وی خاطرنشان کرد: در مقابل، برای افرادی که قصد سرمایه‌گذاری با حجم متوسط و بالا یا اعمال نظر در چارچوب‌های استراتژی سرمایه‌گذاری خود دارند، سبدگردانی بهترین گزینه خواهد بود.
فریور در ادامه تصریح کرد: نکته مهم و مزیت سبدگردان‌ها در اداره صندوق‌ها، تخصص سبدگردان‌ها در امر مدیریت پرتفوی و عدم وجود تضاد منافع است؛ این مساله از آنجا حائز اهمیت است که سبدگردان‌ها نسبت به سایر مدیران صندوق به طور تخصصی در این حوزه سرمایه‌گذاری کرده‌اند و از طرفی منافعی به غیر از کارمزد مدیریت ندارند. بنابراین منافع خود را در گرو بازده بهتر برای سرمایه‌گذار می‌دانند نه سایر عوامل و درآمدهای جنبی.
وی خاطرنشان کرد: به طور کلی طی دو هفته گذشته صندوق مشترک آسمان توانسته صدرنشین دیگر صندوق‌ها شود و در هر هفته به ترتیب بازدهی معادل ۹/۴ و ۳ درصد را کسب کند.
سبد و صندوق در تقابل با یکدیگر
مدیر عامل شرکت سبدگردان آسمان در ادامه با اشاره به شباهت و تفاوت‌های موجود در صندوق‌ها و سبدهای سرمایه‌گذاری گفت: صندوق‌های سرمایه‌گذاری به عنوان نهادهایی با تجهیز منابع خرد سرمایه‌گذاران، مهم‌ترین و ساده ترین ابزار و راه حضور عموم مردم در بازار سرمایه است.
فریور در ادامه افزود: اما در سبدگردانی؛ مالکیت مستقیم دارایی‌ها با سرمایه‌گذار است، تضمین نقدشوندگی ندارد، کارمزد آن متغیر است، استراتژی سرمایه‌گذاری در تعامل
مدیر سبد و سرمایه‌گذار تعیین می‌شود و به ترجیهات سرمایه‌گذار بیشتر توجه می‌شود.
وی ادامه داد: در مقابل در صندوق‌های سرمایه‌گذاری؛ مالکیت دارایی‌ها مشاع است، واجد تضمین نقدشوندگی است، کارمزد ثابت و مطابق امیدنامه تعیین می‌شود، تعیین استراتژی سرمایه‌گذاری بر عهده مدیر صندوق است، حجم بالاتر سرمایه معمولا قدرت انعطاف‌پذیری بیشتری به این ابزار می‌بخشد و صرفه‌جویی در مقیاس از مهم‌ترین مزایای آن است.
کسب اطلاع بیشتر برای حضور موفق در بازار سرمایه
فریور در ادامه با توصیه به سرمایه‌گذاران گفت: افراد در ابتدا باید ترکیب دارایی‌های خود را مورد بازبینی قرار داده و به بازار سرمایه به عنوان یکی از گزینه‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری نگاه کنند.
وی افزود: به این معنی که بخشی از دارایی‌های فرد در بورس به عنوان یک طبقه دارایی پر‌بازده اما ریسکی، تخصیص یابد.
فریور خاطرنشان کرد: عملکرد گذشته بازار سهام نشان از بازده مناسب این بازار در میان‌مدت و بلندمدت دارد، لذا با این دید توصیه اکید ما کسب اطلاع بیشتر در خصوص صندوق‌ها و خدمات سبدگردانی به عنوان راه حضور موفق در بازار سرمایه است.
ارسال نظر