توصیه‌های استراتژیک تحلیلگران بازار به سرمایه‌گذاران

سهامداران با سناریوهای محتاطانه و محافظه‌کارانه در بازار عمل کنند، هرچند بخشی از رشد کنونی بازار به دلایل بدبینی‌های گذشته منطقی است و قیمت‌ها هنوز گران نیست گروه بورس- اعظم شریفی، مجید اسکندری: معامله‌گران در روزهای نیمه‌تعطیل شهریورماه شاهد رکوردزنی‌های پی‌در‌پی شاخص برای رسیدن به بازدهی ۱/۲ درصدی هستند. گام‌های ۱۰۰ واحدی شاخص در حالی برداشته می‌شود که به اعتقاد کارشناسان ارزندگی سهام و آرامش سیاسی دلیل اصلی این روند است. اما معامله‌گران با وجود رشد شتابان شاخص نیم‌نگاهی به واقعیات موجود در بورس تهران در کنار نوسانات ارزی و بازارهای موازی نیز دارند. این در حالی است که پرسش‌های اساسی از جمله اینکه آیا رشد بازار ادامه خواهد داشت؟ عطش و هیجان خریداران بازار سرمایه شاخص را تا کجا پیش می‌برد؟ ارزندگی شرکت‌های صادرکننده بورس تهران بازدهی معامله‌گران را به چه میزان افزایش می‌دهد؟ همگی پیش‌روی معامله‌گران بورس تهران قرار دارد. هرچند آنان تلاش دارند با خوش‌بینی به این سوالات پاسخ دهند؛ در این خصوص «دنیای اقتصاد» در گفت‌وگو با کارشناسان آخرین وضعیت بازار سرمایه را بررسی کرده‌ است.

کلیت بازار مثبت نشده است

مدیرعامل سرمایه‌گذاری آوین درخصوص رشد این روزهای بازار تاکید کرد: دلایل افزایش قیمت‌ها‌ طی روزهای گذشته ناشی از اصلاح یک رفتار هیجانی بوده که در موقع ریزش و افت تیر و مرداد، سرمایه‌گذاران دچار آن شده بودند.

مجتبی کامل‌نیا در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» افزود: رفتار فروشندگان در آن زمان تحت تاثیر متغیرهای غیراقتصادی بود که قابل تحلیل و ارزیابی برای فعالان بازار نبود، بنابراین رفتارهای هیجانی با افت بیش از اندازه قیمت‌ها رخ داد. بعد از آن با تحلیل‌ها و اصلاح قیمت‌ها، بازار هم به اصلاح رفتاری رسید.

وی در بیان دلیل دوم رشد بازار گفت: از سوی دیگر افزایش نرخ محصولات فولادی اعم از بیلت، ورق و میلگرد و تیرآهن در بورس کالا باعث شد که بخش عمده‌ای از بازار که شامل شرکت‌های فولادی و سنگ‌آهنی هستند، افزایش نرخ را تجربه کنند. همچنین این موضوع در محصولاتی مانند مس و برخی پتروشیمی‌ها نیز رخ داد.

به اعتقاد کامل‌نیا اجازه افزایش نرخ در بورس کالا رفتاری متفاوت بود، زیرا طی ۶ ماه گذشته اجازه این افزایش قیمت‌ها داده نمی‌شد، اما طی یک ماه گذشته تا ۳۰ درصد افزایش نرخ گرفته‌اند. مدیرعامل سرمایه‌گذاری آوین گفت: با این اقدام این سیگنال به بازار داده شد که فشار قیمت‌گذاری دولتی از شرکت‌ها برداشته شده است. این در حالی است که اطلاعات و اخبار مناسب برای رفع فروش شرکت‌های پتروشیمی نیز به بازار داده شد. همچنین پس از آنکه در گزارش سه ماهه اخباری مبنی بر عدم امکان فروش به خصوص برای گروه پتروشیمی منتشر شده بود، در ماه‌های مرداد و شهریور اخبار غیررسمی از شرکت‌ها نشان‌دهنده رفع نسبی مشکل فروش است.

این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: کاهش تنش‌های سیاسی در حوزه سیاست خارجی نیز از دیگر عوامل مهم است که باعث خوش‌بینی به آینده شد و با توجه به در پیش بودن انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا انتظار فضای کم‌تنشی برای معامله‌گران وجود دارد. وی در عین حال معتقد است: باوجود اینکه شاخص در یک ماه اخیر ۱۰ درصد رشد را تجربه کرده است، اما شرکت‌های معدنی و فلزات اساسی ۲۵ درصد تا ۳۰ درصد رشد را تجربه کرده‌اند و گروه پتروشیمی ۱۵ تا ۲۰ درصد رشد کرده‌اند. این در حالی است که در حوزه‌هایی مانند بانکداری، خدماتی و مخابرات و سایر بازار افزایش محسوسی ایجاد نشده است. بنابراین نمی‌توان گفت کلیت بازار بهبود پیدا کرده، بلکه این افزایش ۱۰ درصدی شاخص تنها به مدد گروه‌های معدنی، فلزات اساسی و پتروشیمی رقم خورده است.

کامل‌نیا با بیان اینکه بازار در مجموع مثبت نشده و تنها گروه‌های خاصی به دلایل خاصی مثبت شده‌اند، گفت: بعد از دوره یک ماهه رشد شاخص، قاعدتا عرضه‌های قابل توجهی را از سوی سهامداران خواهیم داشت که در روزهای گذشته شاهد آن بودیم. از سوی دیگر اگر در فضای اقتصادی و سیاسی با توجه به مذاکرات پیش‌رو، هم اتفاق خاصی نیفتد افزایش قیمت‌ها را خواهیم داشت، این در حالی است که نوسان نرخ ارز به متغیری اساسی تبدیل شده که تاثیر قابل توجهی بر قیمت سهام می‌گذارد.

در ادامه توصیه وی به سهامداران داشتن دید بلندمدت در بازار و تحلیل دقیق متغیرها است؛ به این دلیل که متغیرهای تاثیرگذار بر بازار از جمله نرخ ارز تغییرات بسیار بزرگی را در این دوره داشته که تغییرات بسیار بیشتری را بر بازار خواهد داشت. بنابراین فعالان بازار همواره باید در نظر داشته باشند که ریسک‌های حوزه سیاسی تغییر آنچنانی نداشته و بنابراین تحت تاثیر فضا و جو روانی بازار قرار نگیرند.

رشد بازار توجیه‌پذیر است

در همین حال یک کارشناس بازار سرمایه درخصوص روند روزهای اخیر بورس گفت: بازار سرمایه پس از اصلاح قیمتی عمیقی که منجر به افت شدید نسبت پی بر ای اکثر صنایع شد با تحولات بنیادینی در عرصه اقتصادی مواجه شد؛ تحولاتی که سبب شد تا مسائل تاثیر‌گذار سیاسی رنگ باخته و بازار با منطق بیشتری تحولات اقتصادی را مبنای تصمیم‌گیری‌های خود کند.

محسن نظری تاکید کرد: به این ترتیب طی یک ماه گذشته شاهد افزایش شدید نرخ دلار به سطوح بالای ۲۴۰۰ تومان بودیم که باعث افزایش شدید نرخ کالاها در بازارهای داخلی شد. برای مثال در محصولات مسی قیمت کاتد از مرزکیلویی ۱۷ هزار تومان به یکباره و در مدت کوتاهی با رشد بالایی هم‌اکنون به مرز کیلویی ۲۰ هزار تومان رسیده است. وی ادامه داد: در اکثر کالاها رشد شتابانی را در مدت کوتاه ۳۰ تا ۴۵ روز گذشته شاهد بودیم که باعث شد، بازار چشم‌انداز مثبتی را از سودآوری شرکت‌ها ترسیم کند. از طرف دیگر افزایش نرخ ارز سبب شد تا شرکت‌های صادراتی که وزنه سنگینی در بازار سرمایه دارند نیز بتوانند آینده خوبی را از رشد سودآوری خود به خصوص در نیمه دوم سال به نمایش بگذارند. این تحلیلگر بازار سرمایه خاطرنشان کرد: پس به این نتیجه خواهیم رسید که نرخ ارز به عنوان عامل اصلی سبب رشد ریالی فروش شرکت‌ها چه در بعد داخلی و چه در بعد خارجی (صادرات) شد. این رشد فروش می‌تواند سبب افزایش معنا‌دار و قابل توجه سودآوری شرکت‌ها شود. این عامل قدرتمند در کنار عواملی همچون نوسانات مثبت قیمت فلزات و نفت در بازارهای جهانی سبب شد تا این روند تشدید شود. محسن نظری افزود: در برهه‌ای که شاهد به وجود آمدن پتانسیل‌های بنیادی برای جهش سودآوری شرکت‌ها هستیم، انتظار بازار از عایدات آتی شرکت‌ها به طرز چشمگیری افزایش می‌یابد. همین امر باعث افزایش ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران می‌شود؛ به طوری که این روزها شاهد افزایش سطح نقدینگی در بازار و تزریق نقدینگی و افزایش سطح سرمایه‌گذاری چه از طرف سهامداران حقیقی و چه حقوقی هستیم.

وی به سهامداران توصیه کرد: سهامداران مراقب روند هیجانی باشند، بازار با رشد بسیار هیجانی مواجه شده است، البته این رشد با توجه به عواملی که عنوان شد توجیه‌پذیر است و به هیچ وجه نمی‌توان با توجه به افزایش لجام گسیخته قیمت‌ها در بازارهای کالایی و چشم‌انداز بسیار مثبت از رشد عایدات آتی شرکت‌ها رشد قیمتی فعلی را حباب یا غیرمنطقی دانست. بنابراین تنها توصیه به سهامداران حقیقی پرهیز از جوهای کاذب و انتخاب سهامی است که چشم‌انداز بنیادی مناسبی داشته و روند رو به رشد فعلی برای سهام مذکور از دید بنیادی توجیه‌‌پذیر باشد.

نظری اظهار کرد: به طور قطع انتخاب سهامی که توان سودسازی بالایی را به واسطه شرایط فعلی دارند، هم در بازه زمانی کوتاه‌مدت و هم بازه زمانی میان مدت سودآوری خوبی را برای سهامداران به ارمغان خواهد آورد.

جذابیت فروش در حال افزایش است

مدیرعامل کارگزاری حافظ نیز معتقد است: رشد ۲۵ تا ۳۰ درصدی در شرکت‌های بزرگی مانند ملی مس و پتروشیمی پردیس جذابیت‌های زیادی را برای فروشندگان به منظور شناسایی سود به همراه دارد.

محمد اقبال‌نیا در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» افزود: یکی از فاکتورهای اصلی رشد اخیر بازار آرامش نسبی حاکم در مسائل سیاسی و غیراقتصادی است که نگرانی‌های معامله‌گران را از مسائل بین‌المللی منتفی تا حدی برطرف کرده است. همچنین نوسانات نرخ ارز را باید به عنوان دلیل مهم دیگر رشد بازار اضافه کرد. اقبال‌نیا تاکید کرد: هرچند نوسانات ارز در این اندازه، نابسامانی اقتصادی را نشان می‌دهد، اما برای خیلی از گروه‌ها و صنایع فعال در بازار سرمایه یک اتفاق مثبت تلقی می‌شود. از طرفی دیگر مسائل سیاسی بازار سرمایه را در یک مقطعی نگران میزان صادرات شرکت‌ها کرده بود که فروش شرکت‌ها را با احتساب افزایش دلار رضایت‌بخش نشان می‌دهد که این موضوع رشد سودآوری شرکت‌ها را در پی خواهد داشت.

مدیرعامل کارگزاری حافظ با اشاره به اینکه روند بازار طی روزهای آینده به تحولات کلان و ریسک‌های سیستماتیک بستگی دارد، افزود: در چند ماه آینده تعامل با گروه موسوم به ۱+۵، تحولات سیاسی و انتخابات ریاست جمهوری آمریکا همگی تعیین‌کننده میزان امنیت و اطمینان خاطر در بورس هستند.

محمد اقبال‌نیا تصریح کرد: رشد بورس در دو حالت اتفاق می‌افتد؛ زمانی که رشد سودآوری در شرکت‌ها پیش بیاید یا اینکه P/E بازار در جهت صعودی حرکت کند.

وی گفت: افزایش سودآوری شرکت‌ها در نتیجه نوسان ارز کاملا برای بازار محرز است. از سوی دیگر اگر افق و چشم‌انداز تحولات آینده برای بازار مثبت باشد، پتانسیل رشد را برای بازار پیش می‌آورد که منجر به افزایش P/E خواهد شد.

مدیرعامل کارگزاری‌ حافظ ادامه داد: قیمت سهام در دوره یک‌ماهه رشد چشمگیری داشته است که می‌تواند شکننده باشد، زیرا برای بسیاری از معامله‌گران زیان‌ها جبران شده و می‌توانند فروشنده باشند. از سوی دیگر ریسک‌های ما در مسائل کلان همچنان پابرجاست.

این کارشناس بازار سرمایه با توصیه به سهامداران گفت: با سناریوهای محتاطانه و محافظه‌کارانه در بازار عمل کنند. هرچند بخشی از رشد کنونی بازار به دلایل بدبینی‌های گذشته منطقی است و قیمت‌ها هنوز گران نیست اما بسیاری از معامله‌گران با تجربه ۲۵ تا ۳۰ درصد رشد در دوره‌ای کوتاه به سود قابل‌توجهی رسیده‌اند. بنابراین خریداران جدید برای ورود به بازار در این برهه باید دقت عمل بیشتری داشته باشند.

یک دلیل برای تعادل بازار

یک کارشناس بازار سرمایه درخصوص رشد اخیر این بازار به خبرنگار ما گفت: به نظر می‌رسد یکی از دلایل این موضوع، رکود نسبی بازار ارز است که در مقایسه با ۱۰ روز گذشته با جهش مواجه شده بود.

علی اسلامی‌بیدگلی افزود: بازار ارز در روزهای اخیر به ثبات نسبی رسیده و بسیاری از سرمایه‌گذاران بازار ارز و طلا، از این بازارها خارج شده‌اند. از سوی دیگر قیمت‌های پایین و P/E پایین شرکت‌ها، محرک‌های خوبی برای ورود نقدینگی به بازار سرمایه هستند.

وی خاطرنشان کرد: این موارد، برای بازار سرمایه مثبت به شمار می‌رود، بنابراین باید به بازار کمک کرد زیرا حرکت وجوه به سمت بازار سرمایه، رشد و توسعه اقتصاد کشور را به دنبال دارد در حالی که بازار طلا و ارز، به اقتصاد کاذب منجر می‌شود.

این کارشناس بازار سرمایه درباره گروه‌های پیشرو بازار گفت: با توجه به جهش نرخ ارز، شرکت‌هایی که درآمد ارزی دارند یا قیمت محصولات آنها براساس ارز تعیین می‌شود می‌توانند گزینه‌های خوبی برای سرمایه‌گذاری باشند که در این میان شرکت‌های فلزی، معدنی و پتروشیمی پیشرو محسوب می‌شوند.

وی درباره حرکت‌های اخیر سرمایه‌گذاران در بورس گفت: برخی اشخاص حقیقی به گونه‌ای هیجانی به خرید سهام روی آورده‌اند، از مدار تحلیل خارج شده‌اند و تصمیم‌گیری آنها غیرکارشناسی شده است که به آنها توصیه می‌شود با دقت بیشتری تصمیم بگیرند. اسلامی تاکید کرد: سرمایه‌گذاران باید متغیرهای بیشتری را برای ارزیابی ریسک بررسی کنند، در حالی که برخی از آنها برای تخمین درآمد شرکت‌ها، تنها درآمد ارزی را لحاظ می‌کنند که این تحلیل اشتباهی است.

وی ادامه داد: سرمایه‌گذاران باید آینده‌نگر باشند و میانگین قیمت‌ها را به عنوان یکی از مولفه‌های تحلیل در نظر بگیرند.

رشد ناموزون در کمین سرمایه‌گذاران

اسلامی در ادامه با اشاره به قابلیت‌های بازار سرمایه به عنوان مأمنی مناسب برای سرمایه‌گذاری گفت: سرمایه‌گذاران باید با آهنگ رشد متعادل بازار، حرکت کرده و بازار را حفظ کنند، زیرا رشد ناموزون و صعود یکباره می‌تواند بار دیگر، سرمایه‌گذاران را دچار حادثه کند.

وی درباره تاثیر مسائل بین‌المللی بر بازار سرمایه کشور گفت: به طور کلی، تاثیر مسائل خارجی بر بازار ما کاهش پیدا کرده اما نمی‌توان گفت بی‌تاثیر است.

اسلامی توضیح داد: به عنوان مثال نتیجه انتخابات آمریکا بر قیمت نفت، طلا، مس و فولاد تاثیر خواهد گذاشت که این موضوع می‌تواند بر شرکت‌های حاضر در بورس و بازارهای جایگزین نیز تاثیر داشته باشد و درآمد شرکت‌ها را دچار تغییر کند. او درباره چشم‌انداز بورس و شرکت‌های بورسی گفت: ارزش جایگزینی کارخانه‌ها به شدت دچار تغییر شده، زیرا اگر آنها را به ارز تبدیل کنیم، می‌بینیم ارزش بنگاه‌ها طی یک سال گذشته نصف شده است و احتمال اینکه بتوانیم کارخانه‌ها را با این قیمت‌ها بار دیگر بسازیم کاهش یافته است.

وی به سرمایه‌گذاران توصیه کرد: سرمایه‌گذاران باید به سراغ شرکت‌هایی بروند که دارای ارزش ذاتی قابل توجه هستند، زیرا اگرچه اتفاقات ارزی در تصمیم‌گیری‌ها تاثیر بسزایی دارد، اما متاسفانه مشخص نیست که قیمت ارز مرجع تغییر خواهد کرد یا خیر!

اسلامی در پایان گفت: اگر بتوان پیش‌بینی کرد که ارز به ثبات نسبی برسد، بسیاری از شرکت‌ها که قیمت تولیدات آنها بر مبنای نرخ ارز تعیین می‌شود، می‌تواند گزینه خوبی برای سرمایه‌گذاری باشد، اما در هر حال صبر و حوصله در تصمیم‌گیری و پرهیز از هیجانات می‌تواند به سهامداران در هر شرایطی کمک کند.

بازار منفی می‌شود

یکی دیگر از تحلیلگران بازار سرمایه درخصوص آینده بازار سرمایه به خبرنگار ما گفت: در حال حاضر، قیمت‌ها تا حدودی به کف رسیده و انتظار نمی‌رود شاخص به کمتر از ۲۳ هزار واحد برسد. از سوی دیگر ۶ ماهه اول سال پایان دوره مالی شرکت‌های سرمایه‌گذاری است و این شرکت‌ها باید پرتفولیوی خود را بدون زیان می‌بستند، بنابراین شاهدیم که بیشتر خریدها در بازار از سوی حقوقی‌ها صورت می‌گیرد.

فرزین طهماسبی ادامه داد: اگرچه مسوولان دوست ندارند شاخص بورس منفی شود اما انتظار برای رشد بازار در مهرماه و آبان‌ماه، وجود ندارد و به نظر می‌رسد بازار منفی شود.

وی توضیح داد: براساس شواهد موجود، در یک سال اخیر با تورم زیادی روبه‌رو بوده‌ایم، در حالی که قیمت سهام شرکت‌های بورسی افزایش نیافته است و انتظار می‌رود این تورم در یکی دو ماهه آینده به سراغ بازار سهام نیز بیاید.

طهماسبی به سرمایه‌گذاران توصیه کرد: در حال حاضر، سرمایه‌گذاران بهتر است صبر کنند و خرید و فروش نکنند، اما سهام بنیادی بازار می‌تواند گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری باشد.

وی خاطرنشان کرد: اگر روند سهام بنیادی بازار را در یک سال و نیم اخیر بررسی کنیم می‌بینیم که حتی در شرایطی که بازار وضعیت نامناسبی داشته سهامداران شرکت‌های بنیادی، ضرر نکرده‌اند، اگرچه ممکن است سودی نیز نبرده باشند. این کارشناس بازار سهام درباره چشم‌انداز بورس در نیمه دوم سال گفت: ۶ ماهه آینده دوران سختی برای بازار خواهد بود و انتخابات آمریکا و برنامه‌های رییس‌جمهور جدید برای خاورمیانه می‌تواند یکی از تهدیدهای پیش‌روی بازار باشد. از سوی دیگر مباحث پیرامون انتخابات ریاست‌جمهوری کشورمان نیز می‌تواند بر بازار تاثیر داشته باشد.