«دارو» در اولویت تامین اجتماعی قرار گرفت

آینده صنعت دارو در ایران با توجه به رویکردهای دولت نهم، مستحکم و پر رونق است

گروه بورس - علیرضا باغانی: گفت‌وگو با مدیرعامل یک شرکت سرمایه‌گذاری در صنعت دارو بدون تلخ‌کامی بود. تلخی‌ای که امروز بسیاری از صنایع، آن را تا مرز نابودی چشیده‌اند. فعالان بازار سرمایه می‌دانند که شرکت‌های دارویی از بهترین سهام موجود در بازار هستند. اعتقاد دکتر مهدی محمدزاده، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری دارویی تامین این است که علت خوب بودن روند سوددهی شرکت‌های دارویی اساسی بودن نقش دارو در زندگی مردم است.

«محمدزاده» که از فعالان و مدیران صنعت دارو به شمار می‌رود، اکنون بیش از ۴ ماه است که سمت مدیرعاملی شرکت سرمایه‌گذاری دارویی تامین را برعهده گرفته است.

این مدیر بخش خصوصی، پیش از این در دولت، دارای مسوولیت‌هایی شامل مدیرکل بودجه برنامه‌ای وزارت بهداشت، نماینده وزارت بهداشت در سازمان بهره‌وری آسیا و مدیر گروه تحقیقات مشترک بانک جهانی با وزارت بهداشت بوده است و در بخش خصوصی نیز سابقه مدیریت بر دو شرکت مهم دارویی را داشته است.وی اکنون غیر از مسوولیت خود در تامین اجتماعی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی نیز هست.گفت‌وگوی دنیای اقتصاد با دکتر محمدزاده را در ادامه بخوانید:

وضعیت سهام شرکت‌های دارویی در بورس را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

سهام دارو در بورس به مقدار زیادی از وضعیت بازار سرمایه در کشور تبعیت می‌کند، ولی دارو در تمام دنیا روندی خاص در بازارهای بورس دارد که شاید بقیه صنایع کمتر از چنین شرایطی برخوردار باشند. این شرایط خاص یا مزیت این است که ارتباط صنعت دارو با تحولات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کمتر است. یعنی اگر در وضعیت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور تحولاتی رخ دهد و یا در وضعیت سیاست خارجی و فرامرزی ایران اتفاقاتی بیفتد و به دنبال آن مصرف برخی محصولات در کشور کم شده و نرخ آنها تغییر کند، صنعت دارو خیلی کمتر تحت تاثیر این تحولات قرار خواهد گرفت.

چرا؟

به‌دلیل اینکه دارو یک کالای اساسی است و مردم مجبورند از آن استفاده کنند و دولت موظف است که برای مردم دارو تامین کند که این موضوع فقط در ایران دارای اهمیت نیست، بلکه دارو در تمام دنیا یک کالای اساسی است.

سیاست دولت نهم در قبال دارو چیست، قطعا دارو در سیاست‌های عدالت‌جویانه دولت دکتر احمدی‌نژاد جایگاه ویژه‌ای دارد، شما سیاست‌های دولت را در این رابطه چگونه ارزیابی می‌کنید؟

دولت نهم که با محوریت عدالت اجتماعی وارد میدان شده به طور قطع تامین دارو به عنوان یکی از اولویت‌هایش مطرح است.

به اعتقاد من با توجه به سیاست‌های دولت نهم در رابطه با صنعت دارو، این صنعت آینده پر رونق مستحکم و باثباتی خواهد داشت. در حال حاضر همه صنایع دارویی در تلاشند که تمام نیازهای دارویی مردم را با کیفیت بالا و قیمت مناسب و تنوع بیشتر تامین کنند و دولت هم این نگرش را دارد که همه نیازهای درمانی مردم به همراه همه نیازهای اساسی آنان به نحواحسن و در شان ملت ایران تامین شود. دولت نهم از ما که کالای اساسی تولید می‌کنیم، بیشتر حمایت می‌کند و مراقب است که به خاطر بحث‌های اقتصادی، تولید دارو به مخاطره نیفتد و نوسان قیمت‌ها سودآوری شرکت‌های دارویی را تحت‌شعاع قرار ندهد و در مجموع تولید دارو در کشور آسان‌تر از قبل شود، دولت در این زمینه به طور مرتب مونیتورینگ می‌کند و حساسیت ویژه‌ای دارد. به ویژه در سرمایه‌گذاری تامین که زیرمجموعه تامین اجتماعی است.

سیاست‌های دولت نهم، در کاهش واردات دارو هم تاثیری داشته است؟

البته من در این زمینه آماری ندارم ولی به نظر می‌رسد که تامین دارو از خارج از کشور کمتر از قبل شده است و سیاست‌‌های دولت تاثیرگذار بوده است ولی به هر حال نظام دارویی در حال پیشرفت است و همه تولیدکنندگان در تلاشند داروهای جدید، متنوع و بدون وابستگی به خارج تولید کنند.

حالا هم که دولت نهم با محوریت تولید داخلی و عدالت‌محوری وارد میدان شده، تولید داروی داخلی هم شتاب بیشتری به خود گرفته است.

ظاهرا تعرفه واردات دارو هم افزایش یافته است؟

بله‌، یکی از سیاست‌های دولت به منظور حمایت از تولید دارو در کشور افزایش تعرفه واردات و کاهش واردات داروهای مشابه از خارج است. یعنی داروهایی که مشابه آن در داخل کشور تولید می‌شود نباید از خارج از کشور وارد شود. البته ممکن است که ما فعلا در قدوقواره‌ شرکت‌های تراز اول جهان نباشیم. ولی این پتانسیل وجود دارد که ما به سرعت وضعیت تامین دارو را به حد مقبول جهانی برسانیم.

شما مخالف واردات دارو هستید؟

من هرگز مخالف نیستم که دارو از خارج وارد شود ولی معتقدم واردات دارو باید قانونی باشد و حتی وزارت بهداشت باید راه واردات داروهای مورد نیازمان را تسهیل کند و خارجی‌ها وارداتشان را ثبت کنند و تولیداتشان در کنار محصولات ما در قفسه داروخانه‌ها قرار گیرد. شاید الان در ظاهر در برابر خارجی‌ها کم بیاوریم ولی من به عنوان مدیرعامل تولیدکننده حدود ۵۰درصد از داروهای کشور به جرات می‌گویم که ما توان خوبی برای رقابت با خارجی‌ها داریم.

تولید شرکت‌های زیرمجموعه تامین دارو نسبت به سال‌های قبل با سیاست‌های حمایتی دولت چقدر افزایش یافته است؟

ما حدود ۱۳شرکت بورسی و ۱۴ شرکت غیربورسی داریم که طی ۴ماه نخست سال‌جاری تولید داروهایمان به طور میانگین ۵۰درصد افزایش یافته است و به طور طبیعی فروش و سودمان هم افزایش داشته است و اگرچه در رقابت ممکن است جای رقبای داخلی را بگیریم ولی موضع ما رقابت با خارجی‌ها است. ما قصد داریم تا جای رقبای خارجی را در قفسه داروخانه‌ها بگیریم. در مجموع ما در سال گذشته ۳۹درصد بازار تولید دارو را در اختیار داشتیم که این رقم در سه ماه اول سال به ۴۳درصد رسید و امیدواریم تا پایان سال سهم ما از بازار داروی کشور از ۴۵درصد فراتر رود.

چند شرکت بورسی دارید؟

۱۳شرکت زیرمجموعه ما بورسی است و مابقی غیربورسی و سهامی خاص هستند که هیچ‌یک از آنها زیان‌ده نیستند.

گفته می‌شود رویکرد سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی از سال گذشته تغییر کرده و حتی مدیرعامل سازمان نیز در این رابطه اظهارنظر‌هایی کرده است، آیا این سازمان رویکرد جدیدی نسبت به سرمایه‌گذاری در صنعت دارو داشته است؟

تامین اجتماعی در بخش سرمایه‌گذاری چهار محور اعلام کرده است. نخستین محور، سرمایه‌‌گذاری در دارو است، چون خود سازمان تامین اجتماعی یکی از مصرف‌کنندگان عمده دارو است. این سازمان ۲۸میلیون نفر جمعیت تحت پوشش دارد که ۳۵درصد تا ۴۰درصد مصرف دارو در کشور از سوی این جمعیت است. همچنین در سیاست‌هایی که از سوی مهندس مددی، مدیرعامل سازمان اعلام شد، افزایش رفاه، بهبود معیشت و بهبود تامین کالا‌های اساسی برای افراد تحت پوشش در اولویت قرار دارد که یکی از مهم‌ترین کالا‌های اساسی دارو است. رویکرد دوم تامین‌اجتماعی، سرمایه‌گذاری در پتروشیمی و رویکرد سوم سرمایه‌گذاری در صنایع نفت و گاز است، اولویت چهارم سرمایه‌گذاری هم صنایع «های‌تک» (بیوتکنولوژی و نانوتکنولوژی) و صنایع برتر است. البته این سیاست بدان معنی نیست که ما از یک صنعت به سرعت خارج شویم، بلکه اگر سرمایه‌گذاری جدیدی از سوی این سازمان صورت گیرد، در یکی از این چهار بخش است و ممکن است در صنعت پتروشیمی به عنوان اولویت دوم ده برابر دارو سرمایه‌گذاری شود، چرا که احداث یک کارخانه تولید دارو شاید با ۲۰میلیون دلار امکان‌پذیر باشد، ولی برای احداث یک واحد پتروشیمی باید ۵۰۰میلیون دلار سرمایه‌گذاری کرد.

در هر صورت اکنون دارو برای سرمایه‌گذاری از سوی تامین‌اجتماعی اولویت پیدا کرده است، در حالی که قبلا صنایع دیگری اولویت بود.

برخی از فعالان بازار سرمایه، معتقدند که افزایش ارزش سهام شرکت‌های دارویی به طور غیرطبیعی بوده است و ناشی از حمایت‌های شستا و بازارگردانی آن است؟ شما چه نظری...؟

مطلقا چنین چیزی صحت ندارد. ما اگر بخواهیم بازارگردانی کنیم، می‌رویم سراغ سهام شرکت‌های بسیار بزرگ که گردش مالی بالایی دارند که شرکت‌های دارویی این طور نیستند.

یعنی...؟

منظورم این است که برای بازارگردانی به دنبال شرکت‌هایی می‌رویم که ارزش افزوده بالایی دارند. دارو نیاز به بازارگردانی ندارد، ما چندی پیش شاهد آن بودیم در حالی که ارزش سهام شستا در سیمان افت داشت، ولی در دارو این ارزش بالا رفت.

یعنی بازارگردانی را تکذیب می‌کنید؟

به صراحت اعلام می‌کنم که ما امسال در شرکت‌های زیرمجموعه سرمایه‌گذاری دارویی تامین نه یک سهم خریده و نه یک سهم فروخته‌ایم.

سهامداران ما خودشان خوب می‌دانند که ارزش شرکت‌های دارویی ما چقدر است، شرکت‌ها سودآور بوده و انتظار سهامداران را برآورده‌ کرده‌اند و عملکرد بسیار خوبی در سه ماه اول داشتند. سهامداران هم به طور طبیعی تمایلشان نسبت به خرید سهام شرکت‌های دارویی بیشتر شده است.

در میان شرکت‌های بورسی ما فقط P/E داروسازی ابوریحان به بالاتر از ۱۲رسید و مابقی شرکت‌های ما طبیعی بودند.

چرا P/E ابوریحان به بالاتر از عدد ۱۲ رسید؟

شرکت ابوریحان تولیدکننده دارو‌های هورمونی است و ما فقط ۲ شرکت هورمونی داریم. خوب این شرکت سود داده و P/E خود را اعلام کرد. تقاضا بالا رفته و بازار خود سهم را قیمت‌گذاری کرده است که البته خود ما هم در سرمایه‌گذاری، موافق این‌گونه اتفاقات نیستیم، ولی این مسائل را بازار تعیین می‌کند نه ما.

قیمت سهام دارویی در بازار چگونه است؟

قیمت سهام دارو در بورس اکنون متعادل است و سال‌های گذشته هم اگرچه قیمت سهام پایین آمد، ولی بهای سهام دارو پایین نیامد. به ویژه سهام شرکت‌های زیرمجموعه ما.

همان‌طور که گفتم صنعت دارو متاثر از تحولات اطراف متاثر نیست و ما یک صنعت پایدار به شمار می‌رویم.

آقای دکتر، متاسفانه برخی شرکت‌های دارویی، تعامل خوبی در زمینه اطلاع‌رسانی ندارند و حتی برخی از آنها از حضور رسانه‌ها در مجامع خود ممانعت به عمل آوردند؟ چرا؟

اطلاع‌رسانی و شفاف‌سازی وظیفه شرکت‌های بورسی است، ما در شرکت سرمایه‌گذاری دارویی تامین تاکید داریم از نظر اطلاع‌رسانی به سازمان بورس به موقع عمل شود و ما حتی روی ساعت و روز هم تاکید داریم و همچنین دوست داریم رسانه‌های همگانی و مطبوعات هم ما را در کارهایمان یاری کنند.

نکته دیگر این است که در بحث اطلاع‌رسانی ما باید مراقب باشیم که منافع سهامداران خرد به خطر نیفتد، چون ممکن است با اطلاع‌رسانی غیرهوشمندانه به شرکت‌های دارویی آسیب برسد.

آخرین حجم سرمایه شرکت تامین دارو در بازار چقدر است؟

ارزش شرکت‌های ما در بازار حدود ۵۰۰میلیارد ریال است.

بسته است؟

خود شما کی وارد بورس می‌شوید؟

در حال حاضر ما یک شرکت سهامی خاص هستیم و قصد داریم که به سهامی عام تبدیل شویم. ما یک شرکت پذیرفته شده در بورس بوده و در حال تدوین اساسنامه هستیم. ما شرکت را نرخ‌گذاری کرده و مطمئن هستیم که شرکت ما مشتری زیادی در بازار دارد و عرضه سهامش در بورس با استقبال بسیار زیادی مواجه می‌شود.

فعلا نمی‌توانم زمانی را برای ورود به بورس اعلام کنم، اما در هر حال ما قصد داریم هر چه زودتر وارد بورس شویم.

چه برنامه‌هایی برای خود و شرکت‌های زیرمجموعه دارید؟

ما در سرمایه‌گذاری تامین برای اینکه هم سهم‌مان از بازار دارو بالا رفته و هم بتوانیم با خارجی‌ها رقابت کنیم، تغییراتی در سیاست‌هایمان داده‌ایم و برنامه‌های جدیدی داریم. چیدمان شرکت‌های ما به شکل طولی تغییر کرده است یعنی زنجیره تامین را به صورت اصولی چیدیم.

واضح‌تر توضیح می‌دهید؟

یعنی تولیدکننده مواد اولیه در اول زنجیره، محصولات در وسط زنجیره، توزیع در قسمت بعدی و در آخر زنجیره تامین هم مصرف‌کننده، قرار دارد.به این صورت ما در تمام مراحل اعم از تولید مواد اولیه تا مصرف نقش داریم. در تامین شرکتی تاسیس کردیم که خدمات بهداشتی درمانی ارائه می‌دهد که نمونه آن اجاره داروخانه بیمارستان میلاد است. این شرکت داروخانه‌ها را مدیریت می‌کند و در حال مذاکره با مراکز درمانی مختلف از جمله دانشگاه‌های علوم پزشکی است.ضمن اینکه یک شرکت علمی بازاریابی ایجاد کردیم که با بهره‌گیری از مکانیزم‌های علمی که خارجی‌ها دارند، سهممان از بازار داروی کشور تا ۵۰درصد افزایش یابد. قصد هم نداریم از ۵۰درصد بالاتر برویم، مگر اینکه جای خارجی‌ها را بگیریم. چون می‌دانیم عرصه برای مابقی شرکت‌ها تنگ می‌شود و اکنون ۶۴شرکت دارویی در کشور فعال است، پس بقیه این شرکت‌ها هم باید فضای کار داشته باشند.

صادرات هم دارید؟

اکنون به کویت، اردن، دبی، روسیه، عراق و... محصول صادر می‌کنیم. در مسکو و ۹ کشور دیگر ما دفتر یا نماینده رسمی داریم. در خیلی از کشورها از جمله کانادا هم نماینده داریم، در مجموع برای صادرات مشکلی نداریم ولی اولویت ما تولید داروهای مورد نیاز در داخل کشور است.