سیستم‌های معاملاتی و هیجان در بورس
با گسترش تعداد سرمایه‌گذاران معاملات آنلاین اهمیت بیشتری پیدا کرده، تعداد شرکت‌های کارگزاری محدود است و نمی‌توانند به‌صورت حضوری و تلفنی به همه مشتریان خدمات ارائه دهند در نتیجه تنها سازوکار باقی‌مانده که اتفاقا از نظر کارآیی و مسائل حقوقی برای کارگزاران بهتر است، ارائه خدمات به‌صورت برخط است. حال یا کارگزار این بستر را به‌صورت اختصاصی طراحی کرده و با پیش‌بینی از قبل این خدمات را به‌صورت منحصر‌به‌فرد ارائه می‌دهد یا از شرکت‌هایی که این توانایی را دارند سرویس می‌گیرد، در هر صورت مشتریان کارگزاری از این راه به هسته معاملات متصل می‌شوند. هسته‌ای که این روزها بار زیادی را تحمل می‌کند و از اساس آمادگی پذیرش این حجم از معاملات را ندارد.
در معاملات روزانه بورس شاهد این مساله هستیم که سرمایه‌گذاران برای ارسال سفارش‌های خرید یا فروش با تاخیر مواجه می‌شوند. سفارش را ارسال می‌کنند و چند دقیقه بعد در سیستم قرار می‌گیرد، در مورد بازاری صحبت می‌کنیم که کل زمان معاملات آن ۲۱۰ دقیقه است و ۵ دقیقه و چه بسا حتی یک دقیقه نقش اساسی در کارآیی عملیاتی آن دارد. بنابراین اینکه با تاخیر حتی تا ۱۰ دقیقه مواجه هستیم، خریدار سفارش خود را در حد بالای مجاز وارد می‌کند و فروشنده در حد پایین مجاز، به همین سادگی بازار دو قطبی می‌شود یا به سمت صف خرید میل می‌کند یا صف فروش.
اما این طرح موضوع بود، می‌دانیم که نهادهای مسوول زحمات زیادی را متقبل شده‌اند و بهبود نیافتن زیرساخت‌های معاملاتی ناشی از تحریم‌ها نیز بوده اما در همین شرایط آیا می‌توان کارهایی انجام داد؟ اولین آن شاید امکان افزایش ارسال حجم سفارش در هر تراکنش باشد، در این زمینه گامی برداشته شد، اما به نظر می‌رسد، باید شاهد امکان افزایش دوباره‌ای باشیم. دوم ارسال سفارش‌های مربوط به سهام عدالت به‌صورت تجمیعی یا در ساعت بعد از بازار یا به‌صورت بلوکی باشد. با توجه به اخبار آزادسازی سهام عدالت در مناسبت‌های بعدی این مسأله اهمیت بیشتری پیدا کرده است. سوم محدودیت نداشتن دامنه نوسان قیمت برای عرضه‌های اولیه است، اما در این شرایط این موضوع را برای کل بازار پیشنهاد نمی‌کنیم، قرار بود تابلوی برتری داشته باشیم که در آن دامنه نوسان سهام دست‌کم دو برابر دامنه نوسان فعلی باشد، اما این امر به هر دلیلی محقق نشد، در مورد عرضه‌های اولیه اما می‌توان این انتظار را داشت و به نظر اتفاق بدی هم نیفتد اگر با این امر موافقت شود که دامنه نوسان آنها دست کم چند برابر دامنه نوسان معمول در بازار سهام باشد. چهارم این پیشنهاد است که شرکت‌های کارگزاری این امکان را داشته باشند که خدمات آنلاین را به داشتن حداقل سرمایه منوط کنند و دیگر سرمایه‌گذاران تنها از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری وارد بازار شوند. بسیاری از کدها تنها در عرضه‌های اولیه مشارکت می‌کنند، اگر برنامه فعلی برای تخصیص عرضه‌های اولیه به صندوق‌ها ادامه داشته باشد و حتی تقویت هم شود، واقعا دلیلی نیست که تمام سرمایه‌گذاران از طریق آنلاین و به‌صورت مستقیم معاملات خود را انجام دهند. پنجم برای سهامی که صف خرید یا فروش دارند و این صف با یک حداقل حجمی شکل گرفته، امکان برگزاری حراج در همان روز معاملاتی وجود داشته باشد. به این ترتیب احتمالا در بسیاری از موارد از هیجانات کاسته می‌شود و حتی سرمایه‌گذاران مجبور می‌شوند در استراتژی‌های معاملاتی خود تغییرات جدی به وجود آورند. به هر حال محدودیت قیمتی و صف خرید یا فروش بار روانی زیادی دارد و بسیاری بر همین مبنا پیش می‌روند و در بسیاری مواقع نتیجه هم گرفته‌اند. اگر اصل بر این قرار گیرد که صفی به وجود نیاید چه در منفی و چه مثبت، احتمالا شاهد کاهش هیجانات خواهیم بود. با رشد اخیر بازار پیشنهاد حذف کلی دامنه نوسان کمی غیرمنطقی است اما برگزاری دوبار حراج در روز به کیفیتی که ناظر بازار تعیین می‌کند به نظر قابل اجراست.
در پایان این امیدواری وجود دارد که با رشد تعداد سرمایه‌گذاران و افزایش حجم معاملات و به تبع آن افزایش درآمدهای شرکت‌های کارگزاری و نهادهای ناظر به مرور شاهد افزایش کیفی زیرساخت‌های بازار نیز باشیم، مطمئنا این امیدواری وجود دارد و این گونه، زحمات این عزیزان نیز به بار خواهد نشست.
