دنیای اقتصاد - فاطمه اسماعیلی: شاخص کل بورس تهران طی معاملات روز گذشته، با رشد ۴۲ واحدی به رقم ۸۱ هزار و ۵۳۳ واحد رسید. شاخص کل بورس تهران هر چند دیروز از سطح ۸۱ هزار و ۵۳۶ واحد (قله ۱۶ ماهه شاخص) عبور کرده بود اما برای سومین بار متوالی در عبور از این سقف ناکام ماند (نماگر بازار سهام روز گذشته تا سطح ۸۱ هزار و ۵۹۷ واحد نیز پیش‌ رفته بود). شاخص بورس تهران طی ۱۶ ماه گذشته، سه نوبت به نیمه کانال ۸۱ هزار واحدی نزدیک شد و در ادامه از پس عبور از این محدوده برنیامده است.این چهارمین نوبتی است که شاخص سهام در حال زورآزمایی با نیمه کانال ۱۸ هزار واحدی است.

طی روزهای اخیر پس از انتشار گزارش‌های سه ماهه و برگزاری مجامع شرکت‌های سهامی، تحرکات مثبتی در میان گروه‌های بزرگ بورسی همچون فلزی - معدنی‌ها و پالایشی‌ها رخ داد (از ابتدای تیر ماه سال جاری شاخص گروه فلزات اساسی رشد ۲۳ درصدی و شاخص گروه پالایشی‌ها رشد ۷ درصدی را تجربه کرده است). رایانه‌ای‌ها نیز به واسطه عرضه اولیه نماد «پرداخت» و همچنین رشد مناسب نماد معاملاتی شرکت آسان پرداخت پرشین مورد اقبال بازار قرار گرفتند. شاخص گروه رایانه نیز در مدت زمان حضور «پرداخت» در بورس تهران رشد ۵/ ۲ درصدی را تجربه کرد (شاخص گروه رایانه از ابتدای سال تاکنون رشد ۸/ ۴۵ درصدی را در کارنامه خود ثبت کرده است). در مجموع این گروه‌های معدنی - فلزی و رایانه‌ای‌ها بودند که عمده معاملات بازار سهام طی مدت مذکور را به خود اختصاص دادند و با رشدهای مناسب خود توانستند شاخص کل بورس تهران را وارد محدوده ۸۱ هزار واحدی کنند. در این میان به نظر می‌رسد نمادهای فعال در این گروه‌ها بعد از رشدهای مناسب گذشته به سطوحی رسیده‌اند که امکان اصلاح قیمت‌ها وجود دارد. از طرفی باید توجه داشت نمادهای مذکور به‌عنوان نمادهای بزرگ بازار سهام شناخته می‌شوند که برای جابه‌جایی نیاز به نقدینگی بسیار زیادی دارند. بر این اساس دو سناریو برای روند آتی بورس تهران محتمل به نظر می‌رسد.

سناریوی اول: نقدینگی جدید و تداوم رشد

همان‌طور که اشاره شد لیدر بی‌چون و چرای این روزهای بازار سهام را می‌توان گروه‌های فلزی و معدنی به شمار آورد. نمادهایی که به واسطه روند صعودی قیمت‌های جهانی در هفته‌های گذشته شاهد بهبود روند عملیات و سودآوری شرکت‌های فعال خود بودند. در ادامه نیز تحت تاثیر بهبود معاملات این فلزات در بورس کالا قرار گرفتند. موضوعی که سبب شد گزارش‌های مالی شرکت‌های حاضر در گروه فلزات اساسی و استخراج کانه‌های فلزی عملکرد مناسبی از وضعیت این شرکت‌ها را به نمایش بگذارد. این موضوعات در کنار رشد قیمت دلار طی روزهای اخیر سبب شد نگاه فعالان بازار سهام بیش از هر زمان دیگری در سال‌های اخیر به این گروه‌ها معطوف شود و بخش عمده‌ای از ارزش معاملات روزانه به این گروه‌ها اختصاص پیدا کند. به نظر می‌رسد در ادامه نیز موضوعات ذکر شده زمینه‌ساز جذب نقدینگی جدید به بازار سهام شود و لیدری گروه‌های فلزی و معدنی ادامه پیدا کند تا نمادهای حاضر در این گروه‌ها رشدهای جدیدی را تجربه کنند. تداوم رشد قیمت این شرکت‌های بورسی می‌تواند امید به عبور از سقف ۱۶ ماهه را پررنگ‌تر کند.

سناریوی دوم: افزایش احتیاط معامله‌گران

همان‌طور که اشاره شد طی روزهای اخیر ۳ بار، نماگر بورس تهران در عبور از سقف ۶۱ ماهه ناکام ماند. این موضوع از نظر روانی ورود بازار به فاز اصلاحی را تایید می‌کند. در این میان احتمال افزایش احتیاط سرمایه‌گذاران تحت تاثیر این موضوع مانعی بر سر راه ورود نقدینگی جدید به بازار سهام است. با فرض وقوع این رخداد، سهامداران نمادهای بزرگ بورسی برای جلوگیری از خواب پول با شناسایی سود به جمع فروشنده‌ها می‌‌پیوندند. در کنار احتمال افزایش فروشندگان، کاهش خریداران سهام نیز محتمل است. بر این اساس فشار فروش ایجاد شده به واسطه عدم ورود نقدینگی جدید بیشتر نمایان می‌شود. تجربه سالیان گذشته نشان می‌دهد نقدینگی خارج شده از سهام شرکت‌های بزرگ، در برهه‌هایی که بازار سهام معاملات کم‌رمقی را تجربه می‌کند، با شناسایی پتانسیل‌های مختلف، وارد صنایع کوچک‌تر بازار می‌شود که خود می‌تواند دو مسیر را پیش‌روی بازار قرار دهد.

از یکسو همان‌طور که گفته شد به نظر می‌رسد نقدینگی خارج شده از نمادهای بزرگ‌تر بازار سهام جذب صنایع کوچک‌تر شود. به دنبال این موضوع شاهد اصلاح قیمت سهام بزرگان بورسی خواهیم بود. این اصلاح قیمت اما می‌تواند زمینه‌ساز افزایش جذابیت این نوع سهام شود. بر این اساس بعید نیست پس از تجربه اصلاح قیمت‌ها مجددا شاهد ورود نقدینگی جدید به این صنایع باشیم. در عین حال از آنجا که در گزارش‌های ۳ ماهه شرکت‌ها ۲ هزار میلیارد تومان (معادل ۵ درصد) به پیش‌بینی سود شرکت‌های سهامی افزوده شد، در صورت واکنش بازار به سطوح تکنیکال نیز امکان برگشت چشمگیر شاخص کل بعید به نظر می‌رسد. در اینجا به لحاظ بنیادی افت قیمت‌ها عاملی برای افزایش تقاضا می‌شود و بازار سهام در کف‌های بالاتر منتظر وقوع رخدادی جدیدتر برای تغییر روند می‌ماند. در مسیری متفاوت نیز امکان دارد تا بازار سهام بدون توجه به عوامل بنیادی، با عدم تمایل به خرید معامله‌گران مواجه شود. تشدید این موضوع سبب می‌شود تا بورس وارد رکود فرسایشی شود. در این شرایط شاید افت شاخص چندان ملموس نباشد اما ارزش معاملات به شدت کاهش پیدا می‌کند تا همچون میانه خردادماه شاهد روزهای کم‌رمقی در بازار سهام باشیم.

در بازار چه گذشت؟

همان‌طور که اشاره شد، در داد و ستدهای روز گذشته شاخص کل بورس تهران ۴۲ واحد رشد کرد و به رقم ۸۱ هزار و ۵۳۳ رسید. همچنین دیروز سهامداران بورس تهران بیش از ۴۳۶میلیون برگه سهم دست به دست کردند که ارزش این مبادلات بیش از ۱۰۶ میلیارد تومان بود و در ۴۹ هزار نوبت معاملاتی انجام شد.با گشایش بازارهای جهانی طی روز گذشته شاهد رشد محسوس قیمت‌ها بودیم. بر این اساس کاهش ۱۲۰ میلیون تن (۸۴ درصد از هدف دولت) ظرفیت فولاد کم‌کیفیت چین، رشد شاخص خرید مدیران کارخانه‌ای بخش فولاد به سقف ۱۴ ماهه و کاهش انبار موجودی صنایع پایین‌دستی رشد قیمت فولاد، سنگ‌آهن و زغال کک‌شو، مس و روی را رقم زد.

فولاد طی معاملات روز دوشنبه روند رو به رشدی را در پیش گرفت و با افزایش ۵/ ۴ دلاری به ۵۴۸ دلار در هر تن رسید. مس نیز رشد ۴۰دلاری را تجربه کرد و در سطح ۶۳۸۳ دلار در هر تن قرار گرفت. کاهش ۲۵ هزار تنی برنامه تولید گلینکور به دلیل عیار پایین، داده‌های اقتصادی مطلوب چین و تداوم ناآرامی در معادن و تضعیف دلار عامل تحریک قیمت مس است که به حفظ قیمت در سطح بالای فعلی کمک شایان خواهد کرد. سنگ‌آهن نیز با توجه به کاهش هفتگی ۲۶۰هزار تنی موجودی سنگ آهن در بنادر چین و به تعادل رسیدن عرضه-تقاضای این محصول با رشد ۷/ ۳ دلاری قیمت همراه شد و به ۴/ ۷۲ دلار در هر تن رسید. همچنین روز گذشته شرکت معدنی ویل اعلام کرد انتظار دارد در سال ۲۰۱۷، تولید سنگ‌آهن این شرکت به ۳۶۰ تا ۳۶۵ میلیون تن برسد. بنا به گزارش متال بولتن، این شرکت برزیلی پیش‌تر تولید ۳۶۰ تا ۳۸۰ میلیون تن سنگ‌آهن را در ابتدای سال جاری میلادی هدف‌گذاری کرده بود. این شرکت معدنی انتظار دارد متوسط قیمت هر تن سنگ آهن در بازارهای جهانی در سال ۲۰۱۷ در محدوده ۷۰ دلار باقی بماند. بر این اساس سیگنال مثبت بازارهای جهانی، فضای مثبت را در نمادهای فلزات اساسی و کانه‌های فلزی رقم زد. به‌طوری که نماد معاملاتی شرکت‌های فولاد مبارکه اصفهان و ملی صنایع مس ایران در صدر نمادهای با بیشترین تاثیر مثبت بر شاخص قرار گرفتند.

همچنین طبق روال روزهای گذشته، در ساعات پایانی معاملات دیروز، شاهد بازگشایی یکی دیگر از نمادهای پالایشی بودیم. بر این اساس روز گذشته «شپنا» پس از تعدیل مثبت ۱۸ درصدی سود سال ۹۵ در قیمت ۲۹۳ تومان (رشد ۴درصدی) به گردونه معاملات بازگشت. اما فضای احتیاط پس از رشدهای اخیر، اصلاح را در برخی گروه‌ها از جمله پالایشی‌ها رقم زد. بر این اساس از ۷نماد فعال در این گروه، تنها دو نماد «شنفت» و «شپنا» معاملات خود را با رشد قیمت به پایان رساندند. بررسی روند صنایع بورسی در روز گذشته نشان می‌دهد شاخص اکثر گروه‌های فعال در بورس تهران با افت مواجه بوده‌اند. به‌طوری که از بین ۳۷ ‌صنعت مورد بررسی در این بازه زمانی شاخص ۱۲ صنعت با رشد و شاخص ۱۷ صنعت با افت همراه بوده است. (شاخص ۸ صنعت بدون تغییر ماند). در این میان معدنی‌ها با رشد ۸/ ۳ درصدی نماگر خود پربازده‌ترین صنعت روز گذشته بورس تهران بودند. پس از این گروه، گروه‌های کاشی و سرامیک و استخراج زغال سنگ به ترتیب با رشد ۳/ ۱ و ۲/ ۱ درصدی در رده‌های بعدی بیشترین رشد شاخص صنعت قرار گرفتند. گروه‌های انبوه‌سازی، زراعت و سایر محصولات کانی غیرفلزی اما به ترتیب با افت ۳/ ۲ و ۲/ ۲ و ۹/ ۰ درصدی در قعر جدول بازدهی صنایع روز گذشته بازار سهام قرار گرفتند.

دو سناریوی نقدینگی در بورس