نظرعلی صلاحی نژاد/ عضو رسمی انجمن حرفه‌ای صنعت بیمه

سید محمد باقر آبادی/ حسابدار رسمی　

همان‌گونه که می‌دانیم هدف به کارگیری IFRS۴ تعیین نحوه گزارشگری مالی قراردادهای بیمه از سوی واحد تجاری و صادر‌کننده بیمه‌نامه‌ها است. این استاندارد به‌طور خاص به بهبود محدود حسابداری قراردادهای بیمه از طرف شرکت‌های بیمه و افشای اطلاعاتی که مبالغ ناشی از قراردادهای بیمه در صورت‌های مالی شرکت بیمه را مشخص و تشریح و به استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی کمک می‌کند تا مبلغ، زمان‌بندی و عدم اطمینان مربوط به جریان‌های نقدی آن قراردادهای بیمه را مشخص کند.

بررسی موارد حسابداری برای قراردادهای بیمه به فاز دوم اجرای این استاندارد موکول شده است. در فاز دوم هیات استانداردهای حسابداری بین‌المللی تلاش می‌کند تا به سوالات اساسی در مورد حسابداری بیمه‌ای پاسخ دهد و می‌خواهد تعیین کند آیا یک مدل حسابداری منحصر برای همه قراردادهای بیمه‌ای کارساز خواهد بود یا خیر و مدل مذکور در صورت امکان‌پذیری بر چه مفاهیمی باید استوار باشد. به‌طور خاص فاز دوم استاندارد بین‌المللی گزارشگری مالی منجر به یک تغییر رویه اساسی در شرکت‌های بیمه‌ای خواهد شد و در تهیه صورت‌های مالی جدید محاسبات پیچیده مورد نیاز خواهد بود و این یک چالش اساسی برای مدیران خواهد بود و به عبارت دیگر باید گفت این تغییرات بی‌سابقه است و وظیفه مدیریت در شرکت‌های بیمه ایجاب می‌کند به دقت برنامه ریزی کنند تا اطمینان حاصل شود رویدادها به خوبی ثبت و ضبط و کنترل می‌شود. به هر صورت این نوشتار قصد دارد برخی مزایای به کار‌گیری استاندارد بین‌المللی گزارشگری IFRS۴ در صنعت بیمه را به‌صورت اجمالی بیان کند.

اول: شرکت‌های بیمه و در واقع بیمه‌گران باید توجه خاصی به مدیریت استراتژیک مانند بررسی، تجزیه و تحلیل نتایج ارتباط با بازارهای سهام و مدیریت صحیح بر دارایی‌ها و بدهی‌های خود انجام دهند. در این ارتباط توصیه می‌شود از مشاوران و کمیته‌های تخصصی خاص در واحد تجاری خود بهره‌مند شوند و دایما با نگاه مدیریت استراتژیک به عملیات سازمان توجه کنند.

دوم: با توجه به تغییرات کلی در ارائه نتایج صورت‌های مالی و گزارشگری و اینکه کلیه محاسبات و عملکردهای مالی تحت تاثیر قرار می‌گیرد و بیمه گران و سرمایه‌گذاران باید آثار مالی اجرایی استاندارد جدید را به درستی درک کنند و شرکت‌های بیمه نتایج اجرایی استاندارد را برای سرمایه‌گذاران تشریح کنند و معیارهای جدید اندازه‌گیری تغییرات را به شاخص‌های داخلی مربوط به درآمد و سود که می‌توانند برای گزارش‌های برون سازمانی مفید باشد هدایت می‌کند. درک این شاخص‌ها می‌تواند به تحقق انتظارات تحلیلگران کمک کند.

سوم: اجرای استاندارد بین‌المللی گزارشگری مالی به مدیران اجرایی کمک خواهد کرد که شاخص‌های کلیدی موجود برای درآمد و سودآوری که با نظام جدید تغییر و تاثیرگذار خواهد بود، تعدیل شود. هیات تدوین، روش هماهنگی را برای اندازه‌گیری درآمد پیشنهاد کرده است که روش‌های مختلف فصلی به کار گرفته شده را کنار خواهد زد و در واقع درآمد براساس ما به‌ازای کسب شده به غیر از موارد سرمایه‌گذاری شده گزارش خواهد شد. این مورد تغییری اساسی خصوصا برای شرکت‌های بیمه‌ای ارائه دهنده خدمات بیمه زندگی محسوب می‌شود و به توسعه شاخص‌های تجاری برای ارائه درآمد در صورت‌های مالی منجر خواهد شد.

چهارم: با پیوستن به استاندارد بین‌المللی گزارشگری مالی شماره ۴ شرکت‌های بیمه باید الزامات استانداردهای شماره ۷ و ۳۲ و ۹ را به‌طور کامل رعایت کنند. هدف این استانداردها بهبود و افزایش شفافیت درخصوص قیمت‌گذاری سودآوری و مدیریت ریسک و سرمایه‌گذاری در شرکت‌های بیمه است.

پنجم: با رعایت استاندارد بین‌المللی گزارشگری مالی شماره ۴ انتظار می‌رود فرآیند و سیستم‌های کسب و کار به سمت بازنگری در مدل تامین مالی سوق دهد و مدیران مالی و عملکرد مالی را تحت تاثیر و فشار قرار می‌دهد تا بهره وری در فرآیند‌های مالی- آماری و ریسک را افزایش دهد.

ششم: استفاده از استاندارد بین‌المللی گزارشگری مالی می‌تواند منجر به ضرورت نیاز به طراحی مجدد فرآیند‌های حسابداری و تهیه اطلاعات تلفیقی شود و مستلزم افشای وسیع‌تر و بیشتری نسبت به قبل هستند که نیازمند داده‌های مالی است شاید هم‌اکنون در مدل مالی داده‌های شرکت موجود نباشد. برای این منظور توجه ویژه به این دو حوزه بسیار ضروری است:

۱. توسعه برنامه‌های نرم افزاری حسابداری برای محاسبه و نگهداری محاسبات حاشیه خدمات قراردادی

۲. پیاده‌سازی نمودار بازنگری شده حساب‌ها و ارائه مجدد و افشا در سیستم‌های تلفیقی و دفاتر کل

هفتم: اجرای استاندارد بین‌المللی گزارشگری مالی می‌تواند روی افراد هم تاثیرگذار باشد. برای اجرای این استانداردها بیمه گران نیاز به دانش لازم درخصوص مباحث مرتبط با حسابداری، مالیات و IT خواهند داشت. بنابراین ضروری است توجه ویژه به آموزش ساختار یافته و توانمند‌سازی افراد و همچنین ایجاد یک برنامه استراتژی برای اطمینان از اینکه توانایی‌های مورد نیاز برای اجرای یک برنامه پیچیده در دسترس است.

هشتم: استاندارد بین‌المللی گزارشگری مالی به شرک‌های بیمه کمک می‌کند تا بتوانند ارائه خود به جامعه را از طریق بهبود فرآیند گزارشگری گسترش دهند و تصویری واقع‌بینانه از حرفه خود داشته باشند. به وسیله این استاندارد‌ها ابزار مالی و محاسبه ریسک و حاشیه خدمات و همچنین بهبود مدل‌های آکچوئری و آماری و تحلیل حساسیت به سمت عملکرد دارایی‌ها و بدهی‌های بیمه‌ای به نظر می‌رسد که شرکت‌های بیمه می‌توانند استراتژی بهتری درمورد محصولات تولیدی اخذ کنند. اطلاعات بسیار مفیدی که با اجرای استاندارد در اختیار مدیریت قرار می‌گیرد آنها را قادر به ارزیابی بهتر محیط شرکت و صنعت و نیازهای بازار خواهد کرد و به آنها کمک می‌کند که درک بهتری از ریسک عدم اطمینان انواع محصولات خود داشته باشند.