سبز کمرنگ بورس در فضای منفی

دنیای اقتصاد- هدیه لطفی: بازار سهام کشور در ادامه روند رکود روز‌های اخیر خود، معاملات روز گذشته را نیز در فضایی کمابیش مشابه گذراند که نتیجه‌اش به‌رغم افت چشمگیر معاملات، رشد اندک شاخص کل بود. بر این اساس شاخص کل بورس تهران روز گذشته با رشد (۰۳/ ۰ درصدی) در سطح ۸۰ هزار و ۷۰۹ واحد متوقف شد. ارزش معاملات نیز به کمتر از ۱۰۰ میلیارد تومان رسید که نشان از تداوم فضای کم‌رمق در بورس تهران دارد.

همچنین به‌رغم رشد ۰۳/ ۰ درصدی نماگر اصلی بازار، شاخص کل هموزن کاهش ۳/ ۰ درصدی را تجربه کرد. موضوعی که حکایت از حمایت نمادهای شاخص‌ساز از بازار دارد. در ابتدای ساعات معاملاتی دیروز نمادهای سرمایه‌گذاری غدیر، گسترش نفت و گاز پارسیان و فولاد مبارکه اصفهان به همراه نماد بانک‌ کارآفرین (با جابه‌جایی بلوک ۵/ ۲ میلیون سهمی خود بین سرمایه‌گذاران حقوقی)، موجب صعود شاخص کل بورس شدند؛ به‌طوری‌که در دقایق ابتدایی شروع معاملات، شاخص تا محدوده ۸۰ هزار و ۷۸۲ واحدی نیز صعود کرد. اما این روند تداوم چندانی نداشت و شاخص تحت تاثیر معاملات منفی نماد ملی مس ایران، روند نزولی را در پیش گرفت و در نهایت با افزایش ۲۵ واحدی به کار خود پایان داد. از سوی دیگر بازار دیروز تنها شاهد داد‌و‌ستد ۵۷۵ میلیون برگه اوراق بهادار به ارزش ۹۰ میلیارد تومان بود که در مقایسه با معاملات روز چهارشنبه، کاهش ۲۳ درصدی حجم و ۴۷ درصدی ارزش مبادلات را تجربه کرده است.

خبرهای مثبت و منفی

در میان اخبار مثبت پیش روی بازار، روز گذشته پس از چند سال تلاش سرانجام معاملات اختیار معامله در بازار سرمایه ایران با حضور مسوولان سازمان بورس و مدیران شرکت‌ها رونمایی شد. بر این اساس اوراق اختیار خرید مزبور به سهام شرکت‌هایی همچون فولاد مبارکه، ایران خودرو و ملی صنایع مس ایران تعلق می‌گیرد. در اولین روز از آغاز این معاملات، نخستین اختیار معامله در نماد فولاد رقم خورد و حال باید در انتظار بازگشایی دو نماد دیگر از این قراردادها بود.

در دیگر تحولات نیز روز گذشته از سوی معاونت برنامه‌ریزی وزارت نفت، قیمت خوراک گاز مجتمع‎های پتروشیمی در آبان‎ماه ۳هزار و ۲۶۶ ریال تعیین شد. این نرخ در مقایسه با نرخ‌ اعلامی قبلی معادل ۵ درصد افزایش یافته است. از این رو باید در انتظار تاثیر این موضوع بر صورت‌های مالی شرکت‌های پتروشیمی مرتبط بود. کلیت این امر به افزایش نرخ خوراک در شرکت‌ها و به دنبال آن افزایش هزینه تمام شده آنها می‌انجامد و هر چند بسته به نوع تولید شرکت‌ها، تاثیر این افزایش نرخ متفاوت خواهد بود؛ اما در هر صورت حاشیه سود کمتری را برای آنها به دنبال خواهد داشت. با وجود اخبار مثبت و منفی یادشده، بازگشایی نماد معاملاتی «پارس خودرو» در بازار دیروز، از سوی کارشناسان منطقی ارزیابی شده؛ در حالی روز گذشته نماد «خپارس» پس از برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده مبنی بر تصویب افزایش سرمایه ۲۳۵درصدی از محل مطالبات و آورده نقدی و مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌‌ها، بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی شد که تنها ۲/ ۱درصد نوسان منفی را تجربه کرد و به این ترتیب در شرایط متعادل و منطقی به روند معاملاتی بازگشت؛ امری که پیش از این کمتر در نمادهای فعال بازار به ویژه گروه خودرویی دیده شده بود. این موضوع به حاکمیت روند منطقی و تحلیلی در بازار اشاره دارد.

ابهامات مانعی برای رشد بازار

در شرایط کنونی حال و روز بازار سهام به خوبی منعکس‌کننده اوضاع روز اقتصاد کشور است. همچنان برنامه‌ای مدون برای خروج از شرایط فعلی با زمان‌بندی مشخص از سوی سیاست‌گذاران اقتصادی ارائه نشده است و همین مساله چشم‌انداز سرمایه‌گذاری در سهام را با ابهام روبه‌رو‌ کرده است. در این میان در بعد کلان رشد قیمت دلار، نگرانی از تمدید تحریم‌ها و انتخابات ریاست‌جمهوری ایران به عاملی برای افزایش ابهامات در بازار تبدیل شده که این مساله در کنار توقف طولانی مدت نمادها به ویژه گروه بانکی که به قفل شدن نقدینگی در این نمادها منجر شده، مزید علت شده و شرایط کم‌رمق بورس را شدت داده است. همان‌طور که در گزارش‌های پیشین «دنیای اقتصاد» به تفصیل به آن پرداخته شد، کمبود نقدینگی در کنار دیگر عوامل یادشده بزرگ‌ترین‌ عامل در ایجاد رکود کنونی و حجم پایین معاملات بورس است. همچنین کارشناسان معتقدند بازار سهام کشور از نیمه مرداد ماه پس از یک رشد تقریبا مناسب، وارد یک فضای رکودی شد که علت آن را ناشی از نبود عامل بنیادی در جهت تقویت سودآوری شرکت‌ها می‌دانند. بر این اساس درخصوص عملکرد روزهای اخیر و به ویژه روز گذشته بورس تهران بر این باورند با توجه به فضای موجود، ورود پول جدید می‌تواند یک راهکار برای خروج از شرایط کنونی باشد.

عوامل 5‌گانه برای رشد بازار

در این راستا مهدی افضلیان، از کارشناسان بازار سرمایه معتقد است: طی یکی دو هفته اخیر، حجم و ارزش معاملات روزانه بورس تغییر چندانی نداشته و وضعیت متعادلی مشاهده می‌شود و در واقع نبود خبری مثبت برای بورس، به تداوم شرایط متعادل اخیر منجر شده است. وی در ادامه با اشاره به ۴ عامل موثر دیگر برای رشد بازار افزود: در شرایط کنونی ورود نقدینگی و پول جدید به‌عنوان محرکی برای بازار خواهد بود؛ هر چند در ماه‌های اخیر نقدینگی جدیدی به بورس وارد شده اما به دلیل نبود اخبار مثبت و عوامل بنیادی، این پول پس از مدتی از بازار خارج شده و ماحصل آن قرار گرفتن ارزش معاملات روزانه بورس در محدوده ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیارد تومان است. افضلیان در ادامه گفت: نگرانی در مورد برجام از جمله دیگر عوامل اثرگذار در رفتار اخیر بازار بوده است، چنانچه تحریم‌ها مجدد وجود داشته باشد، به‌عنوان مانعی برای رشد شرکت‌ها قلمداد خواهد شد. اما با این حال اکثر بنگاه‌های اقتصادی به لغو تحریم‌ها و آغاز مراودات تجاری خود با شرکت‌های بین‌المللی امیدوار هستند.

این تحلیلگر در ادامه توقف طولانی مدت نمادهای بانکی را از دیگر عوامل موثر در شرایط کنونی دانست و گفت: توقف طولانی‌مدت برخی نمادها به ویژه گروه بانکی به قفل شدن نقدینگی در این نمادها منجر شده و این گروه نیز با سهم بزرگی که از بازار در اختیار خود دارد، می‌تواند نقش مهمی در این زمینه ایفا کند. افضلیان ادامه داد: هر چند در حال حاضر خبرهای مثبتی در زمینه برگزاری جلسات متعدد میان بانک مرکزی و رایزنی‌های صورت گرفته برای بازگشایی نمادهای بانکی به گوش می‌خورد؛ اما هنوز هیچ کدام از این نمادها بازگشایی نشده و امید است درآینده نزدیک این اتفاق رخ دهد تا شاهد آزاد شدن پول‌های قفل شده در این نمادها و ورود نقدینگی به بازار باشیم.

وی عامل موثر دیگر در روند بازار را نوسانات قیمت‌های جهانی دانست و گفت: بررسی روند اخیر قیمت کالاهای جهانی از جمله سنگ‌آهن و فلزات اساسی نشان از افزایش و حرکت رو به رشد آنها دارد و هر چند در برخی مواقع این اخبار از سوی صنایع فعال در بورس پیش‌خور می‌شود، اما ماحصل آن تاثیر مثبت این موضوع در سهام شرکت‌های مرتبط و به تبع آن معاملات بورس خواهد بود.