تعامل بورسی ایران و کره در دومحور

دنیای اقتصاد- مهرنوش سلوکی: بازار سهام ایران و کره جنوبی طی ماه‌های اخیر قراردادهای زیادی منعقد کرده‌اند که می‌تواند زمینه‌ساز اتصال زیرساخت‌های هردو بازار باشد. در همین زمینه روز گذشته به دعوت دو نهاد ناظر بازار مالی کشور کره، هیاتی ۱۱ نفره از مقامات ارشد بورسی ایران به کره سفر کردند. شاپور محمدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در اولین سمینار مشترک دو کشور، دو محور اصلی را به‌عنوان اصلی‌ترین موضوعات مورد بحث میان دو کشور مطرح کرد. به گفته محمدی، انتشار برون‌مرزی اوراق بدهی دولتی و نیز ارتقای زیرساخت فناوری از جمله موضوعات مورد تاکید همکاری دوجانبه بین ایران و کره است که در این دیدارها به تفصیل و دقت مورد مذاکره قرار خواهد گرفت.

پیشینه همکاری‌های ایران و کره

مذاکرات میان ارکان بازارهای سرمایه ایران وکره بعد از توافق هسته‌ای، رنگ جدیدی به خود گرفته است. در همین رابطه در مهرماه سال ۹۴ یادداشت تفاهم دوجانبه بین سازمان بورس اوراق بهادار تهران و بورس کره جنوبی به امضا رسید. بعد از آن نیز در تیرماه سال جاری و همزمان با برپایی نمایشگاه بورس، بانک و بیمه، نهاد ناظر بازار سرمایه ایران و دو نهاد بازار مالی کره جنوبی (FSC و FSS) دو تفاهم‌‌نامه همکاری برای ارتباطات بازار مالی ایران و کره جنوبی امضا کردند. این تفاهم‌نامه همکاری که بین بازار سرمایه ایران و کره توسط محمد فطانت و ژین وونگ سوب رئیس نهاد ناظر بازار مالی کره امضا شد، درخصوص پیشبرد اتصال دو بازار با یکدیگر بود. در همین زمینه در روزهای اخیر نیز هیاتی ۱۱ نفره از مقامات ارشد بورسی ایران به دعوت دو نهاد ناظر بازار مالی کره‌جنوبی (FSC و FSS) و با هماهنگی مرکز بین‌المللی همکاری‌های مالی کره (CIFC) که متولی ارتباط بازار مالی این کشور با دیگر بازارهای مالی دنیا است به این کشور سفر کرده‌اند تا زمینه فعالیت‌های مشترک را افزایش دهند. شاپور محمدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار قبل از سفر به این کشور برنامه‌های خود را در چند زمینه ارائه داد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به همکاری مالی ایران - کره، تفاهم‌نامه همکاری بین شرکت‌های سپرده‌گذاری دو کشور، بررسی شرایط انتشار اوراق بدهی ایران در کره‌جنوبی و انتقال دانش و فناوری‌های به روز به ایران اشاره کرد. با توجه به اینکه در مدت اخیر قراردادهای بسیاری درخصوص تبادل دانش و نرم‌افزارها، ورود سرمایه‌گذار خارجی و اتصال بازارسرمایه ایران با دیگر کشور‌ها منعقد شده است، اما همچنان بسیاری از شرکت‌ها و نهادهای بورسی از کمرنگ بودن اثر ورود این سرمایه‌گذاران به ایران شکایت می‌کنند. با این حال، همچنان این امیدواری وجود دارد که به تدریج ورود سرمایه‌گذاران خارجی به کشور ملموس‌تر شده و منجر به توسعه هرچه بیشتر این بازار شود.

بورس کره در جایگاه جهانی

بازار سرمایه کره جنوبی یکی از قوی‌ترین بازار‌های دنیا است و در سکوی دوازدهم بازارهای سرمایه بزرگ جهان قرار دارد. به گفته تحلیلگران بورس‌های جهانی، این بازار توانایی این را دارد که ‌جایگاه خود را میان ۱۰ بازار بزرگ دنیا نیز پیدا کند. نهاد بازار مالی کره شامل دو بخش FSE و FSS است. به گفته یکی از مقام‌های ناظر بازار سرمایه این کشور، ارزش بازار سهام کره جنوبی طی سال‌های گذشته بسیار محدود بوده است که امروز با توجه به فراهم شدن رشد اقتصادی و جذب شرکت‌های خارجی افزایش قابل توجهی داشته است. طی چند سال اخیر تولید ناخالص داخلی این کشور رشد چشمگیری را تجربه کرده است که این موضوع به‌‌رغم تبعات ناشی از بحران‌های مالی سال ۲۰۰۸ دنیا فراهم شده است. در همین رابطه آمارها نشان می‌دهد با شروع روند کاهشی رشد اقتصادی دنیا در سال‌های گذشته، کره‌جنوبی با رشد اقتصادی روبه‌رو بوده است. این کشور همچنین در جذب سرمایه‌های خارجی بسیار موفق عمل کرده است. با توجه به توضیحات فوق به نظر می‌رسد بازار سرمایه این کشور در حال حاضر پتانسیل‌هایی دارد که می‌تواند برای بازار سرمایه ایران مفید باشد. این پتانسیل که عمدتا در بخش جذب فناوری موثر است می‌تواند باعث به روزرسانی بخش‌های مختلف سیستم‌های معاملاتی بازار ما نیز شود.

پتانسیل ایران برای بورس‌های جهانی

اما روز گذشته شاپور محمدی به‌عنوان سخنران کلیدی سمینار «تبادل دانش مالی ایران - کره» شرکت کرد. به گزارش «سنا»، وی در ابتدای سخنانش با اشاره به آمادگی ایران برای جذب سرمایه‌گذار خارجی بیان کرد: پس از برجام، تولید و صادرات نفت از افزایش چشمگیری برخوردار شده و واردات کره جنوبی از ایران حدود دو برابر شده است.همچنین تورم ۴۰ درصدی ایران به زیر ۱۰ درصد کاهش یافته و تحت ارشادات مقام معظم رهبری و با تاکید بر الگوهای اقتصاد مقاومتی، شواهدی از ثبات و رشد اقتصادی مشاهده می‌شود.

جذابیت‌های بازار بدهی ایران برای خارجی‌ها

گسترش و تعمیق بازار بدهی از برنامه‌هایی است که می‌تواند بر گسترش و جهانی کردن بازار سرمایه ایران نقش بسزایی داشته باشد. با توجه به اینکه واحد پول کشور ما همچنان ارزش قابل توجهی میان ارزهای بین‌المللی ندارد، به تبع آن انتشار اوراق ریالی در بازار‌های سرمایه خارجی نمی‌تواند خریدار چندانی داشته باشد. از این رو به نظر می‌رسد راهکار گسترش بازار بدهی در سطوح برون‌مرزی، انتشار اوراق ارزی است. با این حال و به زعم کارشناسان در حال حاضر بهترین راه توسعه این بازار افزایش جذابیت برای سرمایه‌گذاران خارجی و سهولت سرمایه‌گذاری آنها در بورس تهران است تا بتوان شاهد افزایش حجم تقاضا‌ها در این بازار باشیم. در همین زمینه، دکتر شاپور محمدی در بخش دیگری از اظهاراتش درخصوص رشد بازار بدهی ایران گفت: انتشار اولین اسناد خزانه و صکوک دولتی، اوراق بهادار رهنی، صکوک استصناع و معرفی رتبه‌بندی اعتباری و صندوق‌های جسورانه، از جمله رویکردها و اقدامات نوین در بازار سرمایه ایران است. در همین رابطه انتشار برون مرزی اوراق بدهی دولتی و نیز ارتقای زیرساخت فناوری از جمله موضوعات مورد تاکید همکاری دوجانبه بین ایران و کره است که در این دیدارها به تفصیل و دقت مورد مذاکره قرار خواهد گرفت. وی همچنین در حوزه تسهیل تامین مالی از ارتقای بازار اوراق بدهی، رشد بازار رهنی، معرفی ابزار مرابحه بدون تضمین‌ بانکی، تسهیل در عرضه اولیه و ارتقای چارچوب مقرراتی صندوق‌های اوراق‌بهادار خصوصی خبر داد.همچنین درخصوص انتشار اوراق بهادار، بهادر بیژنی، جانشین رئیس سازمان بورس در امور بین‌الملل ارائه‌ای درخصوص «بازار سرمایه ایران: رشد، نوآوری و تعهد» به تصویب انتشار ۱۲ میلیارد دلار اوراق در قانون بودجه سال جاری اشاره کرد و افزود: در برنامه ششم توسعه، باید حجم انتشار اوراق بهادار اسلامی تا سال ۲۰۲۲ سالانه ۲۰ میلیارد دلار باشد. به گفته بیژنی، حجم انتشار صکوک در دو سال گذشته روند صعودی داشته است؛ ضمن اینکه طیف گسترده‌ای از انواع صکوک تایید و اجرا شده‌ است. بیژنی همچنین در این نشست گفت: گرچه صکوک تا کنون رتبه‌بندی نشده، ‌ولی تضمین شده و از نقدشوندگی بالایی برخوردار است؛ ضمن اینکه امکان دادوستد در هر چهار بورس فعلی، یکی از برجستگی‌های این اوراق است.

رشد بازار سهام ایران بعد از برجام

همچنین بهادر بیژنی، جانشین رئیس سازمان بورس در امور بین‌الملل درخصوص رشد بازار سرمایه ایران پس از اجرایی شدن برجام گفت: شاخص از روز اجرای برجام حدود ۵/ ۱۸درصد رشد داشته و حجم معاملات نیز از رشد چشمگیری برخوردار بوده است.بیژنی در ادامه سخنان خود اظهار کرد: تعداد شرکت‌های جدید پذیرفته شده در بورس تهران و فرابورس در سال ۲۰۱۵ به ترتیب ۳ و ۱۰ شرکت و این تعداد در سال ۲۰۱۶ (تا کنون) به ترتیب ۳ و ۱۶ شرکت بوده است. همچنین تعداد شرکت‌های جدید ثبت شده در فرابورس در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶، ۱۳ شرکت بوده است.وی همچنین اظهار کرد: یکی از نکات بارز بازار سرمایه ایران بازه نسبت پرداخت سود نقدی به P/ E است که در بورس تهران به‌طور میانگین بین ۷ تا ۱۲ درصد است. وی درخصوص رتبه‌بندی هم گفت: مقررات رتبه‌بندی اعتباری نهایی شده و اولین مجوز نیز اعطا شده است. همچنین مدل «آبی» که ریسک نکول کارگزار را از بین می‌برد، از جمله ابتکارات بازار سرمایه است. بیژنی در بخش سوم و پایانی به تعهدات سازمان به ویژه در بعد بین‌الملل اشاره کرد و گفت: بدون شک عضویت سازمان بورس در IOSCO، مهم‌ترین دستاورد برون‌مرزی بازار سرمایه به شمار می‌رود.