دنیای اقتصاد- هاشم آردم: طی معاملات روز گذشته در بورس تهران شاخص کل پس از ۴ روز رشد متوالی،با افت ۳۱۷ واحدی (معادل ۴۱/ ۰ درصد) مواجه شد و تا نیمه کانال ۷۷ هزار واحدی عقب نشینی کرد. همان‌طور که در گزارش‌های پیشین «دنیای اقتصاد» اشاره شده بود، شاخص کل بورس برای عبور از محدوده ۷۸ هزار واحد با چالش‌هایی رو‌به‌رو است. در شرایط فعلی هنوز سیگنال جذابی از عملکرد شرکت‌ها به بازار صادر نشده است و چشم‌انداز مناسبی (دست‌کم در کوتاه‌مدت) برای سرمایه‌گذاری در بورس مشاهده نمی‌شود. به عبارت دقیق‌تر شاخص‌های مهم در بازار سهام به سطوحی رسیده‌اند که افزایش بیشتر آنها در برهه فعلی تا حدودی دور از ذهن به نظر می‌رسد. نسبت متوسط قیمت به درآمد در بورس این روزها به محدوده بیش از ۲/ ۷ مرتبه‌ای رسیده است.

این در حالی است که این نسبت در بازار پول (با فرض نرخ سود متوسط بدون ریسک۱۸ درصدی در اقتصاد) بیش از ۶/ ۵ مرتبه نیست. به دلیل ادامه خوش‌بینی به بازار سهام در فضای پسابرجام، سرمایه‌گذاران هنوز قصد ندارند در بازار سهام به‌طور قابل توجهی فروشنده باشند. حالا بخش عمده فعالان بازار به انتظار گزارش‌های حسابرسی شده ۶ ماهه شرکت‌ها نشسته‌اند. اگرچه انتظار نمی‌رود که این گزارش‌ها حاوی نکات درخشانی باشند، اما برای ماندن شاخص‌ها و قیمت‌های سهام در محدوده فعلی، نیاز مبرمی به انتشار صورت‌های مالی مثبت در بازار حس می‌شود. صورت‌های مالی حسابرسی شده ۶ماهه شرکت‌های حاضر در بورس از هفته جاری و هفته آینده روانه کدال خواهند شد و باید به انتظار عکس‌العمل فعالان بازار به این گزارش‌ها نشست.

توان محدود بازار برای رشد قیمت‌ها

همان‌طور که اشاره شد، شاخص بورس در روز گذشته باز هم نشان داد که برای رسیدن به محدوده‌های بیش از ۷۸ هزار واحد دچار مشکل است. در هفته گذشته، شاخص کل موفق شده بود طی ۴ روز کاری بیش از ۷۰۰ واحد (معادل ۹/ ۰ درصد) رشد کند. بر این اساس شاخص بورس در روز شنبه تا یک قدمی فتح کانال ۷۸ هزار واحدی پیش آمده بود، اما روز گذشته دماسنج بازار با افت بیش از ۳۰۰ واحدی، نیمی از راه رفته خود را برگشت. به نظر می‌رسد که فعالان بازار در برهه فعلی، حاضر نیستند در قیمت‌های بالاتر وارد بازار شوند. این موضوع نیز در شرایط فعلی طبیعی به نظر می‌رسد، چرا که سایه ریسک‌های عمده و سیستماتیک بازار سهام بر سر این بازار سنگینی می‌کند. هنوز قیمت تمام شده پول برای بازیگران عمده بازار پول بالا است و رکود فراگیر اقتصاد ایران را تحت فشار قرار داده است. با وجود لغو تحریم‌ها، همچنان خبری از همکاری بانک‌های بزرگ بین‌المللی با واسطه‌های پولی ایران نیست و از طرف دیگر قیمت‌های جهانی، به‌رغم افزایش نسبی در ماه‌های اخیر، هنوز در محدوده‌ جذابی برای فعالیت‌های تولیدی در ایران قرار ندارند.

نسبت P/ E در بازار سهام این روزها در محدوده‌ای بالاتر از ۲/ ۷ مرتبه قرار دارد. این در حالی است که سودآوری شرکت‌ها روندی نزولی را طی می‌کند و اوضاع شرکت‌ها در بازه‌های زمانی مشابه در سال‌های اخیر، دوره به دوره بدتر شده است. قرار گرفتن قیمت‌ها در محدوده فعلی همچنان نشان از امیدواری فعالان بازار به آینده اقتصاد ایران دارد. به عبارت دقیق‌تر فعالان بازار سرمایه انتظار دارند که سودآوری شرکت‌ها در آینده‌ای نه چندان دور، در مسیری رو به بهبود قرار گیرد. حال چنانچه این سرعت رشد سودآوری شرکت‌ها مورد قبول کلیت فعالان بازار سهام قرار گیرد، با افزایش تمایل خریداران در نمادهای مختلف، قیمت‌ها نیز رو به فزونی می‌گذارند، اما هرقدر سرعت برگشت شرکت‌ها به مسیر مطلوب سودآوری کمتر باشد، از سرعت رشد قیمت‌ها کاسته شده و در انتهای طیف، حتی می‌تواند منجر به سقوط قیمت‌ها شود.

بزنگاه بعدی بازار سهام ایران، موعد انتشار صورت‌های مالی ۶ ماهه شرکت‌هاست. شاید این برهه، آخرین فرصت شرکت‌های حاضر در بورس تهران برای نشان دادن بهبود شرایط اقتصادی باشد. چنانچه شرکت‌ها نیم‌سال خوبی را پشت سر نگذاشته باشند، قطعا بخشی از خوش‌بینی‌ها از بازار حذف می‌شود، اما در حال حاضر می‌توان ادعا کرد که خوش‌بینی، وزن قابل توجهی را در تحلیل‌های فعالان بورس تهران به خود اختصاص می‌دهد. با این وجود، در روز گذشته شاخص بورس تهران نشان داد که به محدوده بیش از ۷۸ هزار واحدی حساس است. به عبارت بهتر، فعالان بازار محدوده فعلی را مرز ارزندگی بازار سهام می‌دانند. این محدوده در بهمن ماه سال گذشته، اردیبهشت و مرداد ماه سال جاری نیز برای شاخص کل ایجاد مشکل کرده بود. حالا هم با افزایش نسبی قیمت‌ها در هفته‌های گذشته، از ارزندگی بازار کاسته شده است بنابراین فشار فروش افزایش یافته است. برای عبور از این محدوده‌ها (۷۸ هزار تا ۸۰ هزار واحد) نیاز به محرک‌هایی واقعی است که فعالان بازار را به ادامه خوش‌بینی‌ها امیدوار کند.

تکنیکالیست‌ها امیدوارترند

با عبور شاخص کل از عدد ۷۷ هزار و ۵۰۰ واحد در روز شنبه، بخشی از فعالان بازار که از روش‌های فنی برای پیش‌بینی بازار استفاده می‌کنند، به ادامه روند رو به‌رشد بازار امیدوارتر شدند. این تحلیل‌گران بر این باور بودند که از ابتدای هفته جاری، فصلی تازه در بورس تهران آغاز شده است. از ابتدای سال جاری که شاخص کل تا محدوده تقریبا ۸۲ هزار واحدی پیش رفته بود، روندی نزولی در متوسط قیمت‌های سهام مشاهده می‌شود. این روند نزولی از دو قله ۸۲ هزار واحدی و ۷۸ هزار و ۸۰۰ واحدی تشکیل می‌شود که شیب ملایمی دارد. شاخص بورس با شکست سطح ۷۷ هزار و ۵۰۰ واحدی این روند نزولی میان‌مدت را شکست، اما از آنجا که این روند نزولی تنها دو قله را در برمی‌گیرد، از نظر تحلیلگران فنی چندان معتبر نیست. با افت شاخص کل در روز گذشته، این نماگر دوباره به همان محدوده بازگشته است. چنانچه این خط روند، خطی معتبر باشد، این امکان وجود دارد که به محدوده حمایتی بازار بدل شود. شاخص بورس علاوه بر این روند نزولی میان‌مدت، با روند نزولی بلندمدتی نیز درگیر است که دو قله ۸۹ هزار و ۵۰۰ واحدی (در بهمن‌ماه سال ۹۲) و ۸۲ هزار واحدی (در فروردین‌ماه سال جاری) را در بر می‌گیرد. چنانچه بازار رشد خود را ادامه دهد و با شیبی معقول به سمت اهداف بالاتر حرکت کند، به نظر می‌رسد که تنها تا محدوده ۷۹ هزار و ۵۰۰ واحد توان رشد داشته باشد. بنابراین به نظر می‌رسد که فعالان بازار در حال حاضر محدوده ۷۸ هزار تا ۷۹ هزار واحد را سقف بازار می‌دانند.

نگاهی به آمار معاملات

در معاملات روز گذشته سهامداران بیش از یک‌میلیارد و ۱۸۴ میلیون برگه سهم و حق تقدم را دست به دست کردند که ارزش این مبادلات بیش از ۲۶۲ میلیارد تومان در ۷۴ هزار نوبت معاملاتی بود. از این میزان حدود ۲۱۰ میلیارد تومان به معاملات خرد سهام و حق تقدم اختصاص یافت که نسبت به روز گذشته افزایش نشان می‌دهد.روز گذشته نمادهای سایپا، سرمایه‌گذاری غدیر، پالایش نفت بندرعباس، ایران خودرو، فولاد مبارکه و ماشین‌سازی اراک با بیشترین تاثیر منفی بر شاخص کل باعث شد تا این متغیر ۳۱۷ واحد افت کند و به رقم ۷۷هزار و ۵۶۹ برسد. این در حالی است که نماد معاملاتی شرکت کشتیرانی با بیشترین تاثیر مثبت بر شاخص مانع افت بیشتر این متغیر شد و آن را تقریبا ۲۰ واحد ارتقا داد. شاخص‌های بازار اول و دوم نیز به ترتیب ۳۱۲ و ۱۶۱ واحد افت کردند.

عقبگرد دماسنج بورس تهران