گروه بورس: یکی از مهم‌ترین دستاوردهای برطرف‌شدن تحریم‌ها و محدودیت‌های اقتصادی و سیاسی را شاید بتوان استقبال سرمایه‌گذاران خارجی به منظور ورود به بخش‌های مختلف اقتصادی کشور عنوان کرد. به عبارتی دیگر ایران همواره به دلیل برخورداری از زمینه‌های بکر سرمایه‌گذاری و وجود خلا در بسیاری از صنایع مورد‌توجه سرمایه‌گذاران خارجی بوده؛ اما نبود دیدی روشن از آینده اقتصاد ایران، ورود این سرمایه‌گذاران را با مشکلاتی مواجه کرده بود. بازار سرمایه نیز همانند سایر بازارها در جذب سرمایه‌گذاری خارجی تاکنون ناکام بوده است؛ به‌طوری که سهم سرمایه‌گذاری خارجی در بورس ایران تنها به ۶ تا ۷ دهم درصد محدود بوده و این در حالی‌ است که اکنون بیش از ۵۰۰ میلیون سرمایه‌گذار در اروپا وجود دارند که بسیاری از آنها علاقه‌مندند در سهام شرکت‌های سودآور مشارکت کنند. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، حمل و نقل دریایی و همچنین صنعت خودرو در راس اهداف سرمایه‌گذاری خارجی خواهند بود و طبیعتا در دوران پسابرجام در یک بازه زمانی بلندمدت شاهد رشد قابل‌توجهی در این بخش‌ها خواهیم بود. صنایع دیگری نظیر بیمه، گردشگری و بانکداری نیز اگرچه سرمایه خارجی زیادی جذب نخواهند کرد اما با توجه به گشایش‌های سیاسی و اقتصادی مسیر بسیار بهتری برای تجارت در اختیار خواهند داشت.

مدیر‌عامل گروه مالی فیروزه نیز در گفت‌وگویی با «سنا» با تایید این نکته مهم می‌گوید: سرعت ورود پول خارجی به کشور پس از برجام از آن چیزی که تصور می‌شد خیلی کمتر است. در حال حاضر سرمایه‌گذاران خارجی در راه ورود به بازار سرمایه ایران با معضلاتی همچون مشکل تبادلات مالی، گشایش حساب بانکی و نبود Custodian Bank (بانک‌های امین) مواجهند.

رامین ربیعی اضافه کرد: پیش از اجرایی شدن برجام هیجانی شکل گرفته بود که با خود سیل عظیمی از سرمایه‌گذاران خارجی وارد ایران شدند؛ اما نکته مورد‌توجه این است که هدف این سفرها بیشتر آشنایی با بازار سرمایه ایران بود تا موقعیت‌های موجود در این بازار مورد‌سنجش قرار گیرد.ربیعی با اشاره به اینکه رشد سرمایه‌گذاری خارجی در ۶ ماه گذشته به نسبت دوران تحریم چندین‌برابر شده، اظهار کرد: سرمایه‌گذاری خارجی در این دوران نسبت به چند سال قبل رشد قابل‌توجهی داشته ولی به نسبت پتانسیل کشور ما پس از تحریم ناچیز است.

وی تصریح کرد: در اینکه ایران موقعیت سرمایه‌گذاری استثنایی دارد، هیچ شک و شبهه‌ای وجود ندارد ولی برخی زیرساخت‌های عملیاتی هنوز صددرصد برای انجام سرمایه‌گذاری و ورود پول‌های کلان آماده نشده است. مدیرعامل گروه مالی فیروزه با بیان اینکه یکی از مشکلات سد راه سرمایه‌گذاران خارجی مشکل ترانسفر پول است، گفت: این موضوع یکی از زیر‌ساخت‌هایی است که باید حل شود. در توضیح مشکل تبادل پول می‌توان به چند نکته اشاره کرد. در حال حاضر نه‌تنها بانک‌های بزرگ هنوز حاضر به انجام ترانسفر پول به ایران نیستند؛ بلکه ترانسفرهای‌ بین بانکی در کشورهای خودشان نیز اگر ذی‌نفع ایرانی یا مرتبط با ایران باشد، اینکار را انجام‌ نمی‌دهند. وی به نکته بعدی اشاره کرد و گفت: تا یک ماه گذشته برای پول فرستادن به داخل کشور از طریق شبکه بانکی هنوز یک مشکل جدی وجود داشت که به تازگی این مشکل در حال رفع شدن است.

مدیر‌عامل گروه مالی فیروزه افزود: تا همین یک ماه پیش نرخ خرید و فروش ارز در شبکه بانکی برای سرمایه‌گذاران خارجی نرخ دولتی بود. موضوعی که به موجب آن سرمایه‌گذاران خارجی رغبتی برای ورود به بازاری که در همان بدو ورود ۱۵ درصد از ارزش پول از دست می‌رفت، نداشتند. البته این مشکل در حال‌حاضر تا حدودی رفع شده است و بانک‌ها اجازه پیدا کرده‌اند که ارز را به نرخ بازار آزاد خرید و فروش کنند. بر همین اساس باید منتظر اثرات مثبت این رویه جدید بود.

وی گشایش حساب بانکی در داخل ایران را از دیگر چالش‌های پیش‌روی سرمایه‌گذاران خارجی دانست و گفت: این مشکل هنوز پا‌بر‌جاست. سرمایه‌گذاران خارجی‌ به راحتی قادر نیستند حساب بانکی باز کرده یا برای کارهای بانکی و دریافت سود سهامشان وکیل بگیرند. این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه هنوز قوانین و ساختارهایی برای حل این مشکلات طراحی و باز‌تعریف نشده‌اند، گفت: این مشکلات باعث می‌شود که یک سرمایه‌گذار خارجی عملا از دریافت ۱۰-۱۵درصد سود سهامش به دلیل حضور نداشتن در ایران محروم بماند.

وی نکته اثرگذار دیگر را محدودیت در کاستودین (Custodian) خواند و گفت: بحث متولی سهام یا همان امانت‌داری (کاستودین) است. عموما بانک‌های بزرگ بین‌المللی به‌عنوان امین سهام سهامداران خارجی عمل می‌کنند و تمامی کارها همچون خرید و فروش، تسویه، دریافت سود و افزایش سرمایه توسط این بانک‌ها انجام می‌شود تا ریسکی متحمل سرمایه‌گذار خارجی نشود.

وی تصریح کرد: در حال حاضر بانک‌های بزرگ بین‌المللی رغبتی برای انعقاد قراداد با سپرده‌گذاری مرکزی و بانک‌های ایرانی از خود نشان نداده‌اند، بنابر‌این نمی‌توان انتظار داشت سرمایه‌گذاران خارجی به سمت بازار سرمایه ایران سوق پیدا کنند. مدیرعامل گروه مالی فیروزه خاطر‌نشان کرد: البته درصورت رفع همه این مشکلات این سوال همچنان مطرح است که آیا بانک‌های ما با سازوکارهایی این چنینی آشنا هستند یا خیر؟ در جواب این‌سوال باید گفت به نظر می‌رسد هنوز دانش فنی لازم در کشور ما به‌صورت کامل وجود ندارد.

وی در پایان با اظهار امیدواری از آینده مثبت جذب سرمایه‌گذاران خارجی به «سنا» گفت: در حال حاضر با وجود تمامی مشکلات موجود میزان نقدینگی جذب شده توسط گروه مالی فیروزه بیش از مجموع ۵ سال گذشته بوده است. این در حالی است که صحبت از ورود صدها میلیون دلار سرمایه خارجی به بورس است. ما هنوز با این اعداد رویایی فاصله زیادی داریم.