هموارسازی مسیر ورود VCها به بازار سرمایه

گروه بورس- هدیه لطفی: سرمایه‌گذاری جسورانه، حلقه‌ مفقوده‌ تامین مالی طرح‌های کارآفرینی در ایران است که با توسعه‌ آن می‌توان ضمن ایجاد اشتغال و رشد اقتصادی، رشد علم و فناوری را نیز تسریع کرد، در واقع سرمایه‌گذاری خطرپذیر (Venture Capital) که از آن با عنوان‌ «سرمایه‌گذاری جسورانه» یاد می‌شود، عبارت از تامین سرمایه لازم برای شرکت‌ها و کسب‌وکارهای نوپا (استارت آپ).

این شرکت‌ها در مراحل ابتدایی رشد و تکامل اقتصادی خود، مورد توجه سرمایه‌گذارانی قرار می‌گیرند که با ارزیابی موشکافانه خود، شکاف سرمایه و کمبود نقدینگی شرکت‌های مزبور را جبران کرده و در گروه سهامداران آنها قرار می‌گیرند. در واقع سرمایه‌گذار ریسک‌پذیر با مدیریت فعالانه و برنامه‌ریزی دقیق برای خلق ارزش افزوده و همچنین افزایش قیمت سهام این شرکت‌ها نقش مهمی ایفا می‌کند و به عبارت دقیق‌تر، می‌توان گفت رونق و توسعه فعالیت‌های سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر موتور محرکه و محور اصلی رشد محصولات جدید و نوآوری در عرصه فناوری است.

حال با گذشت چند سال از جا افتادن مفهوم سرمایه‌گذاری خطرپذیر در ایران و افزایش تعداد شرکت‌هایی که به این نوع سرمایه‌گذاری علاقه‌مندند و همچنین با گذشت یک سال از ابلاغ رئیس‌جمهوری به معاون اول خود درخصوص توسعه بازار اولیه و تاکید بر تامین مالی بنگاه‌ها و تجاری‌سازی ایده‌ها، سرانجام روز گذشته دستورالعمل تاسیس صندوق‌ سرمایه‌گذاری جسورانه از سوی سازمان بورس و اوراق‌بهادار ابلاغ و مقرر شد که VCها از طریق فرابورس به بازار سرمایه ورود پیدا کنند.

فرابورس دروازه ورود VCها به بازار سرمایه

در این راستا مدیرعامل فرابورس ایران، ابلاغ دستورالعمل تاسیس صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار را تکمیل‌کننده تامین مالی اقتصاد دانش‌بنیان از مسیر بازار سرمایه عنوان کرد و افزود: صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه از مهم‌ترین‌ ابزارهای تامین مالی برای طرح‌های دانش‌بنیان محسوب می‌‌شوند.

امیر هامونی در ادامه اظهار کرد: این صندوق‌ها با سرمایه‌گذاری در شرکت‌های دارای فناوری جدید و الگوی نوآورانه کسب‌و‌کار و همچنین در شرکت‌های کوچک اما با پتانسیل رشد بلندمدت به تامین مالی آنها کمک می‌کنند.این صندوق‌ها به‌عنوان یک ابزار مهم تامین مالی در کشورهایی مانند هند، چین، ایالات متحده و اروپا مورد استفاده قرار می‌گیرند. هامونی با اشاره به اینکه پس از ابلاغ دستورالعمل تاسیس این صندوق‌ها به‌زودی کمیته‌ای متشکل از ۴ عضو به‌منظور بررسی پرونده‌های دریافتی تشکیل خواهد شد، گفت: موتور محرکه اقتصاد دانش‌بنیان، تبدیل ایده و اختراعات در شرکت‌های دانش‌بنیان به محصولات و خدمات فناورانه در بازار است که در این میان تامین مالی کسب و کارهایی که مبتنی بر دانش هستند از جمله موضوعات مهم و دغدغه‌های امروز شرکت‌های دانش‌بنیان در ایران به شمار می‌رود.

وی با بیان اینکه تلاش‌ها و برنامه‌ریزی‌های زیادی برای ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به فرابورس صورت گرفته گفت: این شرکت‌ها با حضور در بازار سرمایه از امکانات متنوع تامین مالی بهره‌مند شده و توسعه می‌یابند و همچنین با نقش پررنگ خود در هم‌افزایی علم و ثروت و توسعه اقتصاد دانش‌محور به تحقق اهداف علمی و تجاری‌سازی نتایج تحقیق و توسعه در حوزه فناوری‌های برتر کمک قابل ملاحظه‌ای می‌کنند. هامونی حضور دانش‌بنیان‌ها در بازار سرمایه را با محوریت فرابورس و رشد و توسعه این گونه شرکت‌ها در سطح اقتصاد کشور بسیار مهم دانست و گفت: این امر موجب کاهش تاثیرپذیری اقتصاد و بازار سرمایه از نوساناتی که در بازارهای کالایی جهانی از قبیل فلزات اساسی، مواد و محصولات معدنی و پتروشیمی رخ می‌دهد، می‌شود. چراکه بسیاری از صنایع فعال در کشور ما کالامحور هستند و با هرگونه نوسان منفی در بازارهای جهانی با کاهش سودآوری روبه‌رو می‌شوند. وی به تجربه سایر کشورها در این زمینه نیز اشاره کرد و گفت: به‌عنوان مثال ایالات‌متحده پس از بحران مالی سال ۲۰۰۸ میلادی به مدد حضور شرکت‌های دانش‌بنیان مانند اپل، گوگل و... توانست ساختار بورس خود را ترمیم کرده و توجهات دوباره سرمایه‌گذاران را به بازار سرمایه خود جلب کند، همچنین در سایر کشورهای پیشرو نیز بررسی‌ها حاکی از افزایش سهم خدمات نسبت به تولیدات کالایی در تولید ناخالص داخلی است که لزوم توجه ویژه برای گذار اقتصاد کشور از کالامحوری به خدمات‌محوری را گوشزد می‌کند.

هامونی در ادامه خاطرنشان کرد: ما تمام توان و تلاش خود را به‌کار گرفته‌ایم تا با ارائه انواع بسترهای تامین مالی مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه، پذیرش شرکت‌های دانش‌بنیان در تابلوی های‌تک بازار SME و نیز تجاری‌سازی ایده‌ها و اختراعات از طریق بازار دارایی فکری نقش پررنگ و اثرگذاری در توسعه اقتصاد دانش‌بنیان در کشور ایفا کنیم. مدیرعامل فرابورس با یادآوری امضای تفاهم‌نامه میان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و سازمان بورس و اوراق بهادار برای به کارگیری ظرفیت‌های بازار سرمایه در جهت رشد و توسعه محصولات و خدمات دانش‌بنیان عنوان کرد: به کمک این تفاهم‌‌نامه و ابلاغ دستورالعمل تاسیس صندوق‌های VC، شاهد تسهیل فرآیند ورود و تشویق شرکت‌های دانش‌بنیان برای حضور در بازار سرمایه خواهیم بود.

نکات اصلی درخصوص کمیته VC

هامونی در ادامه اظهاراتش به نکات مهم و اصلی در متن دستورالعمل تاسیس صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه اشاره کرد و گفت: به منظور بررسی مدارک و شرایط مربوط به اخذ موافقت اصولی تاسیس VCها کمیته‌ای تحت عنوان «کمیته بررسی صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه» تشکیل می‌شود که دارای یک دبیر وسه عضو خواهد بود. وی درخصوص اعضای این کمیته توضیح داد و گفت: یک نفر به نمایندگی از سازمان بورس، یک نفر به نمایندگی از هیات مدیره فرابورس و یک نفر کارشناس در حوزه فعالیت‌های جسورانه با پیشنهاد فرابورس و تایید سازمان بورس از اعضای اصلی این کمیته و همچنین یکی از مدیران فرابورس به‌عنوان دبیر کمیته بررسی و بدون حق رای خواهد بود که نماینده سازمان بورس، ریاست کمیته مزبور را نیز برعهده دارد. هامونی با اشاره به این مطلب که کمیته بررسی پس از انتخاب اعضا به زودی تشکیل خواهد شد، گفت: متقاضی تاسیس صندوق باید فرم درخواست خود به انضمام مدارک مورد نیاز را به فرابورس ارائه دهد که این مدارک پس از تکمیل ظرف مدت حداکثر ۳۰ روز به کمیته بررسی ارسال شده و کمیته نیز حداکثر ظرف مدت یک ماه از زمان دریافت گزارش فرابورس تشکیل جلسه داده و نتیجه بررسی خود را درخصوص اعطای موافقت اصولی تاسیس صندوق به سازمان اعلام می‌کند.

5 صندوق فعال در این حوزه

حدود یک ماه گذشته مراسم رونمایی از ۵صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه با حضور رئیس اسبق سازمان بورس و اوراق بهادار و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برگزار شد و در این مراسم VCها به‌عنوان دهمین نهاد مالی بازار سرمایه معرفی شدند که در این راستا از ۵ صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه شامل صندوق‌های سرمایه‌گذاری ارزش‌آفرین سراوا، پارتیان، سلامت رویان، توسعه آرمانی و یکم آرمان‌آتی رونمایی شد. VCهای مزبور هم اکنون در حوزه‌های فین تک، نانوفناوری، سلامت و دارو فعال هستند که سرمایه‌ای بالغ بر ۱۴۰میلیارد تومان دارند. در راستای این موضوع که صندوق‌های مزبور قبل از ابلاغ روز گذشته دستورالعمل تاسیس صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه، مجوز فعالیت خود را دریافت کردند و حال چه تکلیفی خواهند داشت؟ مسوولان فرابورس اظهار کردند که چون این مجوزها و آغاز به کار صندوق‌های یاد شده قبل از ابلاغ دستورالعمل روز گذشته بود تنها این VCها باید مجوز پذیرش در فرابورس را دریافت کنند که به این ترتیب دستور العمل تاسیس صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه مشمول حال صندوق‌های جدید خواهد بود.