تمرکز اصلاح قیمتی در صنایع پیشتاز

گروه بورس- سلیمان کرمی: پس از رشد مداوم شاخص در ۱۷ روز معاملاتی متوالی و ثبت رشد ۷/ ۶ درصدی، روز گذشته مطابق با انتظارات شاهد توقف رشد نماگرهای بازار بودیم. در این میان افت قیمتی نمادهای بزرگ‌تر افت ۳۸۰ واحدی شاخص کل را رقم زد. از طرفی شاخص کل هم وزن (با اثرگذاری یکسان نمادها) با افت اندک کمتر از ۱/ ۰ درصدی مواجه شد. با توجه به اثر یکسان تغییرات قیمتی نمادهای مختلف در محاسبه این شاخص، به نظر می‌رسد بخش زیادی از اثر افت نمادهای با ارزش بازار بالاتر (که اثر منفی را بر شاخص وارد کرده‌اند) با رشد قیمتی سایر نمادهای با ارزش بازار کمتر، جبران شده است. روز گذشته از ۳۷ صنعت بورسی تنها ۱۳ صنعت با رشد شاخص مواجه شدند و ۲۱ صنعت نیز با افت شاخص معاملات را به پایان رساندند. در میان صنایع نزولی گروه‌های بزرگ بورسی مانند کانه‌های فلزی، فلزات اساسی و همچنین فرآورده‌های نفتی قرار داشتند. نمادهای این گروه‌ها طی رشدهای مداوم شاخص در هفته‌های اخیر با افزایش قیمت سهام از شاخص کل حمایت کردند. در شرایط کنونی شاهد روند اصلاحی شاخص کل از سمت نمادهایی هستیم که پیش از این رشدهای قابل توجهی را تجربه کرده‌اند.

استراحت معدنی‌ها پس از رالی تند

گروه کانه‌های فلزی روز گذشته افت ۸/ ۲ درصدی را تجربه کرد. دو قلوهای سنگ‌آهنی بورس، «کچاد» و «کگل»، بیش از ۶۵ درصد از ارزش بازار این صنعت را به خود اختصاص داده‌اند، بر این اساس تغییرات قیمتی این دو نماد اثر زیادی بر شاخص این گروه دارد. گروه کانه‌های فلزی از گروه‌های مورد توجه بازار بودند که از ۲۳ تیر تا پایان معاملات روز یکشنبه این هفته (رشد مداوم شاخص برای ۱۷ روز متوالی) با رشد بیش از ۳۱ درصدی مواجه شدند. کانه‌های فلزی پس از گروه کوچک استخراج زغال‌سنگ با تک نماد «کطبس» بیشترین رشد را در میان سایر صنایع بورسی به ثبت رساندند. در ادامه این جدول نیز گروه فلزات اساسی، محصولات چرمی و همچنین فرآورده‌های نفتی قرار داشتند.

نمادهای معدنی پس از انعکاس عملکرد مناسب خود در سه ماه ابتدایی و تعدیلات مثبتی که در این گروه رخ داد مورد توجه بازار قرار گرفتند. رشد قیمت سنگ‌آهن به دنبال رشد عجیب قیمت فولاد در بازار جهانی از اواخر سال ۹۴ خوش‌بینی به بهبود وضعیت عملیاتی این شرکت‌ها را به وجود آورده بود. در این میان سنگ‌آهن تا اوایل اردیبهشت رشد بیش از ۷۰ درصدی را نسبت به دوران رکود سنگین بازار جهانی در اوایل سال ۲۰۱۶ تجربه کرد. گرچه قیمت ماده اولیه فرآوری فولاد تا سطح ۷۰ دلار نیز رشد داشت اما کارشناسان بازارهای جهانی به تعدیل رشد قیمتی سنگ‌آهن با توجه به آمارهای بنیادی و روند عرضه و تقاضا معتقد بودند. در مدت نه چندان طولانی قیمت سنگ‌آهن از اوج خود فاصله گرفت و سنگ‌آهن تا سطح ۵۰ دلار افت کرد. گرچه احتمال افت بیشتر قیمت سنگ‌آهن در بازار جهانی وجود داشت، با این حال این کالا در هفته‌های اخیر با رشد مواجه شد و بار دیگر به سطح ۶۰ دلار بازگشت. بخش عمده‌ای از فروش شرکت‌های سنگ‌آهنی چادرملو و گل‌گهر به بازار داخل اختصاص دارد. نرخ سنگ‌آهن و گندله در بازار داخل تابعی از قیمت شمش فولاد خوزستان است. در این میان نوسانات قیمت‌های جهانی فولاد با انعکاس در بازار داخل می‌تواند افزایش مبالغ فروش را برای شرکت‌های سنگ‌آهنی به دنبال داشته باشد. علاوه بر این قیمت جهانی سنگ‌آهن و همچنین نرخ دلار نیز بر فروش شرکت‌های سنگ‌آهنی اثرگذار خواهد بود.

رشد قیمت سنگ‌آهن در ابتدای سال به بهبود روند عملیاتی سنگ‌آهنی‌ها کمک کرد. علاوه بر این رشد قیمتی سایر فلزات به خصوص روی (رشد ۳۰ درصدی قیمت روی در ۶ ماه گذشته) نیز باعث بهبود سودآوری شرکت‌های تولیدکننده این فلز در بورس تهران شده است. در این خصوص علاوه بر استقبال سهامداران از نمادهایی مانند «کروی» از گروه کانه‌های فلزی،‌ نمادهای «فاسمین» و همچنین «فسرب» نیز در این مدت رشدهای قابل‌توجهی را تجربه کرده‌اند. گرچه رشد قیمت‌های جهانی امیدواری به بهبود وضعیت سودآوری این شرکت‌ها ایجاد کرده است، اما نکته قابل توجه نسبت قیمت به درآمد بالای کنونی این گروه‌ها است. گروه فلزات اساسی و کانه‌های فلزی میانگین نسبت قیمت به درآمد نزدیک به ۱۴ واحدی دارند. فلزات اساسی نیز در دوره صعودی اخیر بازار با رشد بیش از ۲۴ درصدی مواجه شد. این گروه با روند اصلاحی بازار افت ۴/ ۲ درصدی را تجربه کرد. روز گذشته نیز گرچه قیمت جهانی فلزات با رشدهای اندکی مواجه بودند اما «فملی» و «فولاد» از گروه فلزات اساسی و همچنین «کگل» از گروه کانه فلزی در میان نمادهای با بیشترین اثر منفی بر شاخص حضور داشتند.

تداوم ابهام در پالایشی‌ها

فرآورده‌های نفتی نیز از دیگر گروه‌هایی بود که از ۲۳ تیر تا پایان معاملات یکشنبه هفته جاری رشد ۵/ ۱۹ درصدی را تجربه کرد. نمادهای پالایشی نزدیک به ۸۱ درصد از ارزش بازار این گروه بورسی را به خود اختصاص داده‌اند. پالایشی‌ها نیز مانند گروه کانه‌های فلزی و همچنین فلزات اساسی رشدهای قابل توجهی را در هفته‌های اخیر به ثبت رسانده‌اند. با این حال دیروز این گروه نیز در روند اصلاحی شاخص اثرگذار بوده و شاخص این صنعت افت ۲درصدی را تجربه کرد. انتشار صورت‌های مالی ۱۲ ماه منتهی به پایان اسفند ۹۴ نسبت پیش‌بینی این شرکت‌ها بر اساس عملکرد ۹ ماهه بهبود قابل توجه در سودآوری را به بازار منعکس کرد. تعدیل مثبت قابل توجه در نمادهای پالایشی موجب توجه بیشتر بازار به این گروه شد. علاوه بر اثر رشد قیمت نفت بر سودآوری شرکت‌های پالایشی، مواردی مانند تخفیفات شرکت ملی پالایش و پخش در خرید نفت خام به پالایشگاه‌ها بر روند بهبود عملیات این شرکت‌ها اثرگذار بوده است. در شرایط کنونی پررنگ شدن یکسان‌سازی نرخ در بازار ارز نگاه‌های بیشتری را به سمت این گروه بزرگ بازار جلب کرده است. نسبت قیمت به درآمد این گروه در شرایط کنونی حدود ۷/ ۱۰ است. در شرایط کنونی گرچه قیمت نفت نسبت به ماه‌های گذشته با افت مواجه شده و قیمت نفت آمریکا از سطح ۵۰ دلار در ماه‌های گذشته تا سطح ۴۲ دلار (دیروز) افت کرده است، اما همچنان احتمال تخفیفات از سوی شرکت پالایش و پخش در بخش خرید مواد اولیه، خوش‌بینی‌ها را به عملکرد مناسب این شرکت‌ها نگه داشته است.

در این میان باید به این موضوع توجه داشت که تخفیفات لحاظ شده از سوی پالایش و پخش در سال‌های اخیر روند ثابت و مشخصی را دنبال نکرده است. مشخص نبودن روند قیمت‌گذاری محصولات و مواد اولیه پالایشگاه‌ها یکی از ابهامات مهم موجود در بازار و گروه فرآورده‌های نفتی است. در این شرایط اگر تخفیفاتی مطابق با آنچه در سه ماه پایانی سال برای پالایشگاه‌ها از سوی شرکت ملی پالایش و پخش در نظر گرفته شده بود، لحاظ نشود و با توجه به روند نزولی که نفت از ابتدای تابستان تجربه کرده است، ضعف عملیات این شرکت‌ها برای سه ماه دوم چندان دور از انتظار نیست. در شرایط کنونی انتظار برای انتشار عملکرد سه ماه پالایشگاهی‌ها همچنان در بازار مشاهده می‌شود. رشد قیمت نفت (افزایش مقدار سود ناخالص شرکت‌ها) و همچنین رشد هرچند اندک نرخ ارز مبادله‌ای می‌تواند به بهبود روند سودآوری این شرکت‌ها کمک کند. با این حال نکته مهم‌تر سیاست پالایش و پخش برای تعیین نرخ محصولات و مواد اولیه شرکت‌های پالایشی است.

دیروز «شبندر» در میان نمادها با بیشترین اثر منفی بر شاخص قرار داشت. گرچه حمایت حقوقی‌ها از این نماد و همچنین سایر نمادهای گروه فلزات اساسی و کانه‌های فلزی را شاهد بودیم، اما فشار فروش افت قیمت سهام این شرکت‌ها را رقم زد. با قرار گرفتن بازار در فاز اصلاح به نظر می‌رسد مهم‌ترین موضوعی که می‌تواند مانع از افت بیشتر قیمت سهام شود، عملکرد حقوقی‌های بازار است. در صورتی که حقوقی‌ها در انتظار افت قیمت سهام به منظور افزایش سهم خود از یک شرکت باشند، احتمال افزایش فشار فروش وجود دارد. به نظر می‌رسد همچنان هراس از افت دوباره قیمت با احتمال پایان روند صعودی شاخص وجود دارد که این موضوع می‌تواند بر فشار فروش به خصوص از سوی حقیقی‌ها بیفزاید. در این میان فروش سهام از سوی افرادی که در سال‌های اخیر حافظه تلخی از رشدهای بی‌محابای شاخص و در ادامه نزول شدید آن داشته‌اند،‌ چندان دور از انتظار نیست. روند حرکتی شاخص در دوره‌های صعود ممتد و درادامه ریزش‌های بی‌محابای آن به خصوص در سال‌های گذشته همچنان در ذهن بازار باقی مانده است.

تمرکز اصلاح قیمتی در صنایع پیشتاز