مطالبات سهامداران در اولویت

گروه بورس، مهرنوش سلوکی: در حاشیه برگزاری جلسه تودیع و معارفه رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، شاپور محمدی ریاست جدید سازمان در گفت‌وگویی با خبرنگاران از چالش‌های فعلی بازار سخن گفت. محمدی با اظهار خوشبینی به آینده بازار سهام، رفع بسیاری از مشکلات دیرینه در بازار سرمایه ایران را از اولویت‌های این سازمان دانست. رونق ابزارهای مشتقه، بررسی تغییر در دامنه نوسان و تحریک پتانسیل نهفته شرکت‌ها توسط بازار سهام از مهم‌ترین موضوعاتی است که مدیر جدید سازمان بورس در رابطه با آنها با خبرنگاران صحبت کرد.

خبرهای خوش برای سهامداران چیست؟

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار که در این سمت برای نخستین بار در جمع خبرنگاران حضور می‌یافت، در پاسخ به سوال اصحاب رسانه درخصوص آینده بازار سهام این‌چنین گفت: پیش‌بینی من در شرایط کنونی بازاری روبه رشد و مثبت است. فعالان اقتصادی باید بتوانند فرصت‌های موجود در شرکت‌ها را شناسایی کرده و بر اساس این فرصت‌ها استراتژی‌های سرمایه‌گذاری خود را تنظیم کنند.

وی در ادامه و درخصوص رشد‌های متوالی اخیر بیان کرد: نوسانات بازار تابع فرصت‌هایی است که شرکت‌ها دارند، ممکن است در مقاطعی بازار از این فرصت‌ها استفاده نکرده باشد و اینک در حال بهره‌برداری از آنها باشد. با این حال شرایط بازار و خرید و فروش‌ها باید بر اساس عوامل بنیادی شرکت‌ها تنظیم شود. چیزی که در نگاه بلندمدت بازارهای مالی مهم است سودآوری شرکت‌ها است که از این جهت پتانسیل‌های خوبی در شرکت‌ها وجود دارد. سیاست‌های خروج از رکود درخصوص شرکت‌های تولیدی به نتیجه خواهد رسید و از این حیث سرمایه‌گذاران می‌توانند فرصت‌های خوب را دریافت کرده و در این بازار سرمایه‌گذاری کنند.

وی خبر خوب برای سرمایه‌گذاران را در زمینه شرایط شرکت‌ها دانست و گفت: فعال شدن شرکت‌هایی که در حوزه کارگروه‌های استانی و ملی پیگیری شده بودند از دیگر خبرهای خوبی است که می‌توان به سهامداران داد. تلاش در جهت فعال کردن این شرکت‌ها به نتایج بسیار خوبی رسیده است؛ همچنین مشکلات نقدینگی و بانکی‌ها تا حد زیادی برطرف شده است که در این صورت می‌توان به‌زودی اثر مثبت فعالیت این شرکت‌ها را در بورس احساس کرد.

ابزارهای مشتقه به‌زودی عملیاتی می‌شوند

فعالان بازارهای اقتصادی و سرمایه‌گذاری به دلیل شرایط حاکم بر بازارها، نوسانات و عدم اطمینان از وضعیت آتی بازار همواره با ریسک‌هایی مواجه هستند که ممکن است آنها را در معرض زیان قرار ‌دهد. به این منظور همواره تلاش بر این بوده که راهکارهای مناسبی برای پوشش این ریسک‌ها اتخاذ شود و به‌عبارتی ریسک‌های پیش‌روی فعالان بازار سرمایه مدیریت شوند. یکی از ابزارهایی که در راستای این هدف ایجاد شده اوراق مشتقه است. اﺧﺘﯿﺎر ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ (Option) و قراردادهای آتی
(Futures Contract) از ابزارهای مشتقه‌ای هستند که به گفته کارشناسان می‌تواند تا حد زیادی ریسک‌های سرمایه‌گذاری را کاهش داده و به‌عنوان یکی از جذاب‌ترین فرصت‌ها برای سرمایه‌گذاری مطرح باشند. در سال‌های اخیر زمزمه‌های بسیاری برای فعال شدن این ابزارها بیان شد، تا جایی که مقامات مربوطه خبر از پایان بررسی فقهی این ابزار نیز دادند. با این حال شواهد حاکی از آن است که تاکنون این ابزار وارد بورس تهران نشده و استفاده از آن در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. در این خصوص شاپور محمدی در اولین اظهار نظر خبر از رونق ابزار مشتقه در بازار سهام داد. وی در این زمینه گفت: معرفی ابزارها به‌خصوص ابزارهای مشتقه در دستور کار سازمان بورس و اوراق بهادار است. اختیار خرید و اختیار فروش از ابزارهای مشتقه‌ای است که لزوم استفاده از آنها در بازار ضروری به نظر می‌رسد. در روزهای گذشته مذاکراتی با شرکت بورس تهران انجام شده که طی آن این ابزارها به‌زودی در بورس عملیاتی می‌شوند. امکان‌پذیر شدن معامله اوراق مشتقه یکی از بهترین فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بورس است.

بازنگری در دامنه نوسان

محدودیت معاملاتی یا دامنه نوسان از بزرگ‌ترین چالش‌هایی است که سرچشمه بسیاری از نقص‌های بازار سهام شده است. به زعم برخی کارشناسان زمانی که دامنه نوسان شکل می‌گیرد صف‌های خرید و فروش به‌وجود می‌آید و همین عامل باعث ایجاد هیجان در بازار شده و تحلیل‌پذیری را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. به نظر می‌رسد با ورود رئیس جدید یکی از مطالبات اصلی سهامداران درخصوص بازنگری در این قانون است. شاپور محمدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در این زمینه بررسی شرایط حاکم در بازار را ضروری می‌داند و می‌گوید: در شرایط کنونی بحث اصلی درخصوص بازنگری در این مولفه است، اینکه دامنه نوسان به یکباره از بازار حذف شود اقدام درستی به نظر نمی‌رسد. از این رو این موضوع در دست بررسی است که اگر شرایط یاری دهد در مرحله اول دامنه نوسان افزایش پیدا کند و اگر بازار ظرفیت لازم را پیدا کرد و واکنش مناسب نشان داد، دامنه نوسان حذف شود.

معافیت‌های مالیاتی پرحاشیه

از دیگر دغدغه‌های این روزهای بازار سهام بحث درخصوص معافیت‌های مالیاتی شرکت‌های بورسی از محل مازاد تجدید ارزیابی‌هاست. براساس مصوبه مورخ 31 تیرماه 94 مجلس شورای اسلامی، اصلاحاتی در قانون مالیات مستقیم صورت پذیرفت که موارد مرتبط با تجدید ارزیابی دارایی‌ها در این قانون ابهاماتی ایجاد کرد. در هفته‌‌های اخیر بر پایه شفاف‌سازی‌های صورت گرفته از سوی سازمان امور مالیاتی مقرر شد که تنها شرکت‌هایی شامل معافیت مالیاتی افزایش سرمایه شوند که گزارش‌های حسابرسی شده خود را تا پایان سال 94 به ثبت رسانده باشند. با این وجود همچنان برخی شرکت‌ها اظهار می‌کنند که این معافیت به هیچ شرکتی اعطا نشده است. در همین خصوص شاپور محمدی در حاشیه مراسم تودیع و معارفه روز چهارشنبه گفت: همان‌طور که رئیس کل سازمان امور مالیاتی بارها تاکید کرده‌اند معافیت مالیاتی برای شرکت‌های بورسی مورد قبول آن سازمان است و مراحل اعمال آن انجام خواهد شد، این موضوع در روزهای آینده به‌طور جدی‌تری بررسی می‌شود تا شرکت‌های شامل این مصوبه بتوانند برنامه افزایش سرمایه خود را اجرایی کنند.

بورس ارز به‌زودی در بازار سرمایه

دیگر موضوعی که محمدی از اولویت‌های مهم بازار دانست، تاسیس بورس ارز بود. محمدی در این خصوص گفت: در رابطه با بورس ارز هماهنگی‌های لازم با بانک مرکزی صورت گرفته است. همچنین در شورای عالی بورس بخشی از این اقدامات به تصویب رسیده است. ما امیدواریم با تکمیل دیگر موارد در روزهای آتی بتوانیم بورس ارز را همراه با تک نرخی شدن ارز اجرایی کنیم.

وی همچنین در پاسخ به سوالی درخصوص محل معاملات بورس ارز گفت: طبق توافقاتی که در گذشته صورت گرفته، بورس کالا به‌عنوان محل تاسیس بورس ارز در نظر گرفته شده، اما نظر قطعی درخصوص آن طی مذاکراتی که با بانک مرکزی انجام می‌شود، مشخص می‌شود.محمدی نظر بانک مرکزی را درخصوص تاسیس بورس ارز مثبت دانست و گفت: در این زمینه بانک مرکزی باید تنظیماتی از دیدگاه کنترل بازار ارز انجام دهد، در روزهای آینده مصوبه شورای عالی بورس را برای بانک مرکزی ارسال می‌کنیم تا نظرات آنها را در این خصوص جویا شویم.

سهام عدالت به بورس می‌آید

در جریان اجرای طرح سهام عدالت و بعد از انحلال کارگزاری سهام عدالت در سال 88، مقرر شد مالکیت و مدیریت سبد سهام عدالت از سازمان خصوصی‌سازی به 30 شرکت‌ سرمایه‌گذاری استانی منتقل شود. در همین حال قرار بود این شرکت‌ها به دلیل برخورداری از شفافیت کامل در بورس یا فرابورس پذیرفته شوند و سپس به میزان پرداخت اقساط، بخشی از سهام عدالت آزاد شود تا امکان داد و ستد سهام در بازار سهام فراهم شود. باوجود گذشت دو سال از اتمام مهلت پذیرش در بورس و فرابورس شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی، هنوز هیچ نشانه و تحرکی برای این اقدام مهم ولی فراموش شده دیده نشده و این شرکت‌ها از آینده نامعلومی برخوردارند. محمدی در پاسخ به سوالی در این زمینه می‌گوید: دولت برنامه مفصلی برای سهام عدالت دارد، این لایحه از طرف وزارت اقتصاد تقدیم دولت شده است و مراحل تکمیلی آن توسط هیات دولت در دست بررسی است. وی در ادامه بیان کرد: در سال‌های اخیر کم‌کاری‌هایی در این زمینه صورت گرفته که هم‌اکنون برطرف شده است. در صورت اینکه پیگیری‌ها از لحاظ قانونی به مشکل نخورد و مقام معظم رهبری دستور فرمایند، این لایحه به‌زودی اجرایی می‌شود.