مرتضی علی اکبری

کارشناس بازار سرمایه

وضعیت فولاد و سنگ آهن تا اوایل اسفندماه ۱۳۹۴ در شرایط بسیار نامناسبی به‌سر می‌برد و سال ۹۴ یکی از بدترین سال‌های این صنعت بود. از اخذ عوارض‌ متعدد دولتی گرفته تا رکود اقتصادی در صنعت و مسکن و نبود نقدینگی برای اجرای طرح‌های عمرانی و کاهش قیمت‌های جهانی فولاد و ماده معدنی و کاهش یا توقف تولیدات فولاد و نبود تقاضا و پایین بودن تعرفه‌های ورودی فولاد و مقرون به صرفه نبودن صادرات و بسته شدن معادن کوچک و متوسط و افزایش قیمت تمام شده تولیدات گرفته تا نبود نقدینگی در واحدهای تولیدی و کاهش شدید قیمت سهام در بازار سرمایه هزینه‌های زیادی را به شرکت‌ها تحمیل کرد. همچنین نبود چشم‌انداز امیدوار‌کننده از افزایش قیمت‌های جهانی تا حداقل سال ۲۰۱۷، باعث کند شدن روند اجرای طرح‌های توسعه شرکت‌ها که از قبل شروع شده بود و شاید توقف آن هزینه‌های بسیار سنگین‌تری را بر شرکت‌ها تحمیل می‌کرد، شد ولی هر چه بود گذشت و شرکت‌ها، سال جدید را با انگیزه و خوش‌بینی به مراتب بیشتر شروع کردند. البته این خوش‌بینی بی‌دلیل نبود چون از اوایل اسفندماه سال ۱۳۹۴، افزایش قیمت جهانی فولاد و ماده معدنی همراه با اتفاقات بعدی آن را کامل کرد که شامل اعلام افزایش وام مسکن تا ۱۶۰ میلیون تومان و بهبود مراودات بانکی و اقتصادی با جهان و انعقاد قراردادهای متعدد با خودرویی‌ها (افزایش مصرف ورق فولادی) و کاهش قیمت تمام شده تسهیلات دریافتی خارجی و بهبود مناسبات با سایر کشورها به‌خصوص اروپا و آزاد شدن منابع مالی کشور بود.


همچنین خاتمه دور اول انتخابات مجلس شورای اسلامی ‌و افزایش تعرفه واردات فولاد و آخرین آن، مصوبه دولت بابت حق استفاده بزرگ‌ترین‌ معدن سنگ‌آهن کشور به مدت ۲۵سال به شرکت گهرزمین که باید ۱۰ میلیون تن کنسانتره و ۱۰میلیون تن گندله تولید کند (فاز اول کنسانتره آن راه‌اندازی شده) و مصوبه دولت بابت تعیین تکلیف بدهی‌های ارزی معوقه شرکت‌ها و کاهش رقم حق پروانه بهره‌برداری از معادن که کمتر از سال ۱۳۹۴ است همه و همه نشان از تغییر وضعیت فولاد و معدن دارد. قطعا در صورت ثبات وضع موجود یا استمرار افزایش قیمت‌های جهانی که با رشد و بهبود وضعیت اقتصادی چین همراه شده (هدف چین ۷درصد رشد اقتصادی است) این شرایط امیدوار‌کننده به نظر می‌رسد.

شرکت‌های فولادی و معدنی در سال‌های گذشته، طرح‌های توسعه متعددی را در مرحله اجرا داشتند که با شرایط گذشته تعدادی از این طرح‌ها راکد و تعدادی کند و تعدادی با مشکلات ادامه یافت تا اینکه به‌زودی چند طرح معدنی و فولادی افتتاح خواهد شد. از جمله این طرح‌ها، افتتاح کارخانه 5میلیون تنی گندله‌سازی و فاز اول نیروگاه 500 مگاواتی و کارخانه 5/ 1 میلیون تنی آهن اسفنجی شرکت گل گهر و افتتاح فاز دوم نیروگاه 500 مگاواتی و کارخانه یک میلیون تنی فولادسازی شرکت چادرملو، افتتاح کارخانه 600هزار تنی نورد شرکت فولاد سرمد ابرکوه، افتتاح گندله‌سازی5/ 2 میلیون تنی و کارخانه فولادسازی 720 هزار تنی شرکت فولادخراسان و همچنین احتمال آزادسازی صادرات کنسانتره اضافی شرکت‌های معدنی، همه و همه سهامداران این شرکت‌ها را برای سال 1395 امیدوار کرده است. این اتفاقات باعث سرعت در اجرای طرح‌ها خواهد شد و می‌توان گفت عمده طرح‌ها را در آینده شرکت گل‌گهر و گهرزمین به بهره‌برداری خواهند رساند. باید دانست که این شرکت‌ها باتوجه به افزایش نرخ ارز و افزایش قیمت تمام شده طرح‌ها، ارزش جایگزینی این دارایی‌ها افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته است. با فرض وقوع سناریوهای خوش‌بینانه، می‌توان امیدوار بود که سهام شرکت‌های معدنی و فلزات اساسی با اقبال بیشتری روبه‌رو‌ شود. بعید است دیگر وضعیت بازار سرمایه به گذشته بسیار نامطلوب برگردد همان‌طور که در سال 1393 پیش‌بینی می‌شد، وضعیت اقتصادی در سال 1394 بسیار بدتر از سال 1393 خواهد بود الان نیز پیش‌بینی می‌شود وضعیت سال 1395 بهتر از سال 1394 باشد و باید خوش بین باشیم با ورود بیشتر به بازار صادراتی و درصورت اتمام درگیری‌های منطقه‌ای چه پشتوانه خوب صادراتی برای اقتصاد و وضعیت فولاد و معادن کشور به وجود خواهد آمد و باعث بهبود فضای کسب و کار خواهد شد.


آثار انتقال معدن شماره 3 منطقه گل‌گهر به گهرزمین

سهامداران این شرکت چند سال درگیر مسائل مربوط به عدم امکان استفاده شرکت گهرزمین از معدن بودند که با همه پیگیری‌های انجام شده توسط شرکت و سهامداران عمده، نهایتا به مدت ۲۵ سال بهره‌برداری از این معدن به گهر زمین منتقل شد و لذا مشکل اصلی شرکت باتوجه به بهره برداری رسیدن فاز اول تولید کنسانتره ۴میلیون تنی خاتمه یافته و سهام این شرکت از این پس با موافقت اولیه سهامداران در بورس پذیرش خواهد شد. این معدن که بزرگ‌ترین‌ معدن کشور است، ذخیره‌ای بیش از ۶۰۰ میلیون تن دارد و پشتوانه بسیار خوبی برای سهامداران آن به‌شمار می‌آید. بنابراین با بهره‌برداری از طرح‌های این شرکت‌ها، می‌توان امیدوار بود به مرور سودآوری آنان باتوجه به افزایش قیمت‌های سنگ‌آهن افزایش یابد. لیکن فعلا اثر سود- زیانی قابل ملاحظه‌ای ندارد اما برای هر دو شرکت‌گهرزمین و گل‌گهر می‌تواند باعث افزایش تولید و مبادلات مواداولیه شده و اثرات مثبت سودآوری در پی داشته باشد.