نقص زنجیره ارزش پتروشیمی‌ها
محمدحسین بابالو: بازار محصولات شیمیایی را می‌توان حلقه واسطه رونق در صنایع بالادستی و پایین‌دستی به شمار آورد. این در حالی است که این بازار با وجود ایجاد رونق در صنایع پایین‌دستی و بهبود نسبی اوضاع در صنایع بالادستی هنوز وارد یک فاز بهبود محسوس نشده که نیاز به توجه و حمایت را بیش از پیش خاطرنشان می‌کند.

در روز گذشته و با عرضه محصولات شیمیایی شاهد بازگشت خریداران بودیم تا جایی که یک روز نسبتا جذاب به ثبت رسید ولی باز هم حجم بزرگی از کالاها وارد مچینگ شدند. افزایش عرضه‌های سلف، بازگشت مجدد خریداران و ثبت چندین رقابت پیاپی، ثبت یک روز نسبتا مطلوب و انتظار بهبود بیشتر در صنایع پایین‌دستی را می‌توان مهم‌ترین‌ ویژگی‌های بازار شیمیایی‌ها در روز گذشته دانست. با توجه به برخی واقعیت‌های بازار مخصوصا شرایط شرکت‌های مصرف‌کننده محصولات شیمیایی به نظر می‌رسد این قبیل فعالان بازار به حمایت‌های جدیدی نیاز دارند زیرا با وجود خودنمایی تقاضا، شرایط آنها برای خرید چندان هم مطلوب نیست.


در روز گذشته و در تالار محصولات شیمیایی به استثنای مچینگ شاهد معامله ۸ هزار و ۱۶۱ تن انواع محصولات شیمیایی بودیم که به نسبت مدت مشابه در هفته گذشته و معامله ۸ هزار و ۶۸۵ تن یک عقب‌نشینی آرام به شمار می‌آید. هم‌اکنون برخی از عرضه‌ها با کاهشی نامحسوس رو‌به‌رو شده ولی بیش از آن، تقاضا در مسیر افت قرار داشته است. درخصوص برخی از کالاها همچون استایرن منومر پتروشیمی پارس بازار به ثبات رسیده تا جایی که عرضه ۲ هزار و ۴۹۶ تن دقیقا با همین میزان تقاضا رو‌به‌رو و با قیمت پایه نیز معامله شد. با توجه به معامله این حجم به‌صورت سلف می‌توان امیدوار بود که در آینده عرضه پلی‌استایرن با بهبود همراه بوده و شرایط عرضه این ماده اولیه در ظروف یکبار مصرف با رونق بیشتری همراه شود.


به جز استایرن منومر، زایلین مخلوط پتروشیمی بندرامام، جوش شیرین پتروشیمی شیراز، دی‌اتانول آمین و دی‌اتیلن گلایکول پتروشیمی شازند، اسید استیک پتروشیمی فن‌آوران از جمله کالاهایی بودند که با افزایش جذابیت و رشد تقاضا همراه شده و نهایتا قیمت‌های آنها به نسبت نرخ‌های پایه تا حدودی افزایش یافت. نگاهی به نوسان قیمت‌ها در بورس کالا به نسبت هفته قبل نشان می‌دهد که برخی از کالاها با افزایش نرخ و برخی دیگر با کاهش قیمت رو‌به‌رو شدند، البته بخش محدودی از نوسان حجم تقاضا به دلایل فنی به نوسان نرخ‌ها وابسته بود. مهمترین رشد قیمت‌ها به نسبت هفته قبل را می‌توان کریستال ملامین، استایرن منومر، اوره صنعتی گرانوله، کربنات سدیم سبک، جوش شیرین، بنزن، اسید ترفتالیک و دی اتیلن گلایکول دانست که البته تاثیر مهمی بر بازار نداشت. از سوی دیگر ارتوزایلن و زایلن مخلوط، کربنات سدیم سنگین، دی اتانول آمین، نرمال بوتانول، منواتیلن گلایکول و دی اتیلن گلایکول و اسید استیک نیز با کاهش قیمت‌ها رو‌به‌رو شدند.


به نسبت روزهای اوج و ماه‌های قبل، حجم معامله شیمیایی‌ها تا حدودی کاهش یافته که نشان دهنده کاهش حجم تولید در صنایع پایین‌دستی بزرگ و مصرف‌کننده این کالاهاست. ممکن است این وضعیت در نگاه اول چندان جدی تلقی نشود زیرا هنوز هم به نسبت حجم معاملات بالاست ولی نشان می‌دهد که استراتژی خروج از رکود از سمت این قبیل صنایع ممکن است که با تردید رو‌به‌رو شود که برای کل بازار خطرناک تلقی می‌شود. به نظر می‌رسد این دسته از معاملات و حتی صنایع نسبتا بزرگ به برخی حمایت‌ها نیاز دارند که ممکن است عرضه‌های اعتباری یا تعدد انواع و اشکال عرضه‌ها همچون تلفیقی از معاملات سلف و نقدی بتواند گام موثری برای حمایت از این بازار به شمار بیاید. به نظر می‌رسد درخصوص این گروه کالاها هم اکنون تقاضای موثر برای تولیدات این قبیل صنایع وجود داشته باشد بنابراین حمایت از طرف عرضه را باید جدی گرفت.


بازار داخلی پلیمرها

در بازار داخلی پلیمرها شاهد آن هستیم که نوسان قیمت‌های روزهای قبل باز هم ادامه یافته تا جایی که برخی از این قبیل مواد اولیه با افزایش و برخی دیگر با کاهش نرخ رو‌به‌رو بوده‌اند. همچون روزهای قبل گریدهای سبک و خطی با کاهش قیمت و برخی از گریدهای سنگین با افزایش نرخ همراه شدند. نکته جالب در معاملات روزهای اخیر نوسان قیمت 0035 بود زیرا پس از جهش شدید قیمت‌ها که رشدی نزدیک به 4 درصد در یک روز را به ثبت رساند، مجددا وارد یک فاز کاهشی شده که هنوز هم ادامه دارد.


در هر حال نوسان عرضه‌ها را می‌توان مهم‌ترین‌ دلیل تغییر قیمت‌ها در شرایط فعلی برشمرد زیرا عقب‌نشینی برخی از عرضه‌ها همچون روزهای قبل باز هم دلیل اصلی کاهش یا افزایش نرخ‌ها در شرایط فعلی و وجود تقاضا به شمار می‌رود. نکته دیگر درخصوص معاملات را باید سیال بودن حجم عرضه‌ها در بازار دانست زیرا آن دسته از کالاهایی که با افزایش قیمت رو‌به‌رو می‌شود ناگهان با تقویت حجم عرضه‌ها مواجه شده که پتانسیل رشد را از آنها گرفته و چه بسا نرخ‌هایی کاهشی را نیز تجربه کنند. این مطلب نشان می‌دهد که در کنار برخی عرضه‌های مشهود، هم اکنون بازار با عرضه‌های نامشهودی همراه شده که چه از سوی فعالان بازار یا از طرف عرضه‌کنندگان اصلی تنها در مواقع لزوم یا جذابیت معامله وارد بازار می‌شود. این شرایط در نگاه اول شاید طبیعی به نظر برسد ولی رخدادهای پنهانی و خطرناکی را در ذات خود نهفته دارد. عرضه‌های موازی با بورس کالا، خرید و انبارکردن محصولات به امید رشد قیمت‌های آتی یا مدیریت بازار و احتمال خودنمایی سفته‌بازها واقعیت‌هایی است که در این بازار می‌تواند وجود داشته و در آینده بیش از پیش خودنمایی کند. با توجه به افزایش حجم معاملات در بورس کالا هم اکنون باز هم این انتظار به‌وجود آمده که حجم عرضه‌ها بیش از پیش افزایش یابد بنابراین به‌صورت کلی بازار یا در سطوح فعلی متوقف شده یا افت قیمت‌ها را تجربه خواهد کرد. این در حالی است که این انتظار به تمام انواع و گریدها سرایت نخواهد کرد و آن دسته از کالاهایی که در بورس کالا با معاملات کمتری رو‌به‌رو بوده‌اند، هنوز هم پتانسیل رشد قیمت داشته و دارند که از آن جمله می‌توان از برخی گریدهای سنگین نام برد.

نقص زنجیره ارزش پتروشیمی‌ها