سیگنال بازگشت در زنجیره پایان

محمدحسین بابالو: افزایش آرام قیمت‌ها در بازار داخلی پلیمرها در حالی تجربه می‌شود که هنوز هم برای بسیاری از گریدها حجم بالای عرضه در برابر تقاضا شرایط با‌ثباتی را حاکم کرده است. کاهش عرضه‌ها در بورس کالا، انتظار برای اعلام قیمت‌های پایه جدید در روزهای آینده، کاهش فاصله قیمتی بین بورس و بازار، تقویت حجم تولید در صنایع پایین‌دستی و افزایش شواهدی برای خروج از رکود در این بازار را می‌توان مهم‌ترین واقعیت‌های روزهای گذشته دانست که می‌تواند بر روند عمومی قیمت‌ها در بورس و بازار موثر باشد.

پس از تداوم عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالا مدتی است که حجم تولید در صنایع پایین‌دستی افزایش یافته که اولین سیگنال آن را می‌توان در افزایش حجم معاملات در بورس کالای ایران جست‌وجو کرد. هم‌اکنون متوسط حجم معاملات در بورس کالا در سال جاری در مسیر افزایش حرکت کرده که در کنار ثبت چندین هفته معاملات مطلوب در رینگ پتروشیمی، می‌توان احتمال خروج بازار پلیمرها و صنایع پایین‌دستی محصولات پتروشیمی از رکود را با آمارهای مستند مطرح کرد. هم‌اکنون شواهد بیشتری از این خروج مطرح شده است.

معاملات محصولات پتروشیمی در بورس و بازار

در هفته گذشته حجم معامله پلیمرها در مسیر کاهش قدم برداشت و با افت ۷۷۰۰ تنی به نسبت هفته پیش از آن، کف روانی و فنی ۴۰ هزار تنی را شکست و به نزدیکی ۳۶ هزار تن در هفته رسید که کاهش ۷/ ۱۷ درصدی حجم معاملات را نشان می‌دهد. این در حالی است که هنوز هم متوسط حجم معامله پلیمرها در بورس کالا در سال اخیر مثبت است و اصطلاحا چیزی از ارزش‌های این معاملات کم نمی‌کند، زیرا حجم عرضه‌ها در این بازه زمانی ۱۳ هزار و ۴۰۰ تن یا ۱۹ درصد کاهش یافته است.

از سوی دیگر با توجه به کاهش فاصله قیمتی بین بورس و بازار مخصوصا تا روز سه‌شنبه که مهم‌ترین‌ روز معاملاتی پلیمرها در بورس کالا است، جذابیت خرید از بورس کاهش یافته و بخش بزرگی از خریداران به بازار غیررسمی مراجعه کرده‌اند. البته هر سال در اواسط و پایان پاییز و به‌صورت سنتی حجم معاملات پلیمرها در بورس کالا کاهش می‌یابد که تجمیع این موارد را باید علامت بی‌اهمیت بودن این حجم کاهش عنوان کرد که می‌تواند در هفته پیش رو جبران شود.

نکته دیگر را باید اعلام قیمت‌های پایه در روزهای آینده دانست، زیرا فعالان بازار با توجه به کاهش قیمت‌های جهانی و البته افزایش بهای دلار در بازار داخلی، دورنمای مبهمی را پیش خود تصور می‌کنند، بنابراین به تعویق انداختن خرید تا اعلام قیمت‌های پایه جدید می‌تواند موضع‌گیری منطقی و بر‌اساس واقعیت‌های بازار به شمار بیاید.

نکته مهم دیگر در هفته گذشته روند کاهش قیمت‌ها در ابتدای هفته و مجددا روند افزایشی آن در انتهای هفته بود. با توجه به بالابودن حجم عرضه‌ها در بازار داخلی و موجودی مطلوب انبارها، قیمت‌ها در نیمه ابتدایی هفته کاهشی بود که نشان‌دهنده بالاتر بودن عرضه بر تقاضا است، ولی پس از اعلام عرضه‌های روز سه‌شنبه و با کاهش حجم عرضه‌ها در سایت بورس کالا، شاهد تغییر وضعیت قیمت‌ها بودیم، زیرا نرخ‌ها وارد یک فاز صعودی شدند که تا پایان هفته نیز ادامه داشت.

به نظر می‌رسد باید دلیل اصلی آن را ترس بازار از وقفه عرضه و تحویل کالا دانست که قیمت‌ها را صعودی کرد. این وضعیت یعنی رشد نرخ‌ها داده دیگری را نیز در ذات خود نهفته دارد که آن هم وجود تقاضا در بازار است زیرا هر گونه شائبه توقف یا وقفه در عرضه‌ها می‌تواند برای خریداران بسیار مهم جلوه کند بنابراین برای عقب نماندن از بازار، به خرید روی می‌آورند. رشد قیمت ۰۰۳۵، BL۳ پتروشیمی مارون و ۲۴۲۰d در پایان هفته را می‌توان از جمله این نوسان‌ها دانست. با توجه به بی‌میلی خریداران به برخی گریدها در گذشته، کاهش موجودی انبارهای گریدهایی خاص چندان هم دور از ذهن نیست که می‌تواند به افزایش قیمت‌ها منجر شود. این در حالی است که در روز سه‌شنبه هفته گذشته، بسیاری از کالاها که پیش از آن با رقابت معامله شده بودند از جذابیت گذشته برخوردار نشده و با قیمت‌های پایه به دست خریدار رسید که باز هم برخی واقعیت‌های ناملموس را از مدیریت بازار ارائه می‌کند. در هر حال باز هم توصیه می‌شود در شرایط فعلی که با‌وجود تقاضا شرایط پیش رو همچون قیمت‌های پایه جدید شفاف نشده، خریداران به منظور تامین نیازهای خود اقدام به خرید کنند، زیرا مدیریت بازار همیشه و برای همه گریدها جواب نمی‌دهد.

در هر حال حجم عرضه‌ها و مقدار وزنی معاملات در هفته گذشته کاهش یافت، بنابراین باید روند تغذیه بازار از مواد اولیه برای روزهای پیش رو همچون گذشته نباشد که می‌تواند به بازگشت خریداران به بورس منجر شود، بنابراین می‌توان به افزایش حجم معاملات در صورت وجود عرضه امیدوار بود.

اولین شاهد خروج از رکود در صنایع پایین‌دستی

پس از ارائه آمارهایی درخصوص خروج از رکود در صنایع پایین‌دستی محصولات پلیمری در روزنامه «دنیای اقتصاد» در هفته گذشته که با توجه بسیاری از فعالان بازار رو‌به‌رو شد، این بار علی لشگری، عضو هیات‌مدیره انجمن ملی پلاستیک ایران و عضو هیات‌ نمایندگان اتاق ایران در یادداشتی در سایت انجمن ملی پلاستیک درخصوص مشاهده علامت‌هایی از توقف رکود در صنعت کفش به‌عنوان یکی از صنایع مصرف‌کننده مواد پلیمری سخن گفته است که در جای خود حائز اهمیت است. وی با استناد به آمارهای صادرات این محصول عنوان کرده: بررسی آخرین آمارهاى صادرات انواع کفش در ۶ ماه اول سال جارى حاکى از بهبود نرخ رشد صادرات است، به‌طوری که نرخ رشد صادرات انواع کفش که در ماه‌های گذشته و دو سال گذشته منفى بود، در شهریور ماه سال جارى روند معکوس به خود گرفت و از منفى ٢٠ درصد در اسفند سال گذشته به مثبت ۷/ ۳ درصد از لحاظ وزن و مثبت ۹/ ۷ درصد از نظر ارزش تبدیل شد. این در حالی است که رشد قیمت‌های صادراتى انواع کفش که از سال ٩١ به بعد با کاهش مواجه بود، در ۶ماه اول سال ٩٤ با افزایش ۱/ ۴ درصد روبه‌رو‌ شده است. وی در ادامه افزود: در ۶ماه اول سال جارى رشد صادرات انواع کفش به دلیل رشد قیمت کفش‌های صادراتى به میزان ۱/ ۴ درصد در هر زوج و رشد ۷/ ۳ درصد در حجم صادرات را شاهد بودیم.

دلیل اصلی خروج از رکود در صنایع پایین‌دستی چیست؟

به نظر می‌رسد به‌صورت واقعی حجم تولید در صنایع پایین‌دستی وارد یک فاز بهبود محسوس شده تا جایی که شواهد این ادعا هر روز بیش از گذشته در دسترس قرار می‌گیرد. اما در این میان این سوال پیش می‌آید که چه اتفاقی در صنایع پایین‌دستی باعث بهبود آرام اوضاع شده است آن هم در شرایطی که به جز کاهش تورم تولیدکننده و کاهش تورم مصرف‌کننده، رخداد مهم دیگری به وقوع نپیوسته، نرخ سود بانکی هنوز بالاست و حتی افزایش قیمت دلار هم برای مصرف‌کننده داخلی به افزایش قیمت‌های مواد اولیه منجر شده است. پاسخ به این سوال را باید تنها در ساز و کار تغذیه مواد اولیه جست‌وجو کرد.

همان گونه که پیش‌تر به آن اشاره کرده بودیم مدتی است که با مقاومت بورس کالا و بسیاری از تصمیم‌سازان اقتصادی در کشور، عرضه مواد اولیه از لحاظ قانونی و بر پایه مصوبات دولتی، با درصد مطلوبی تنها از طریق بورس کالا انجام می‌گیرد و کوچک‌ترین‌ خروجی آن، شفاف بودن فرآیندهای معاملاتی و روند عمومی عرضه از بورس به بازار بوده و هست.

وجود همین اطلاعات به ظاهر ساده باعث شده تا تولیدکننده بتواند برای آینده فعالیت‌های خود تصمیم‌گیری و به دور از برخی رانت‌های اطلاعاتی و معاملاتی، بتواند بر اساس ساز‌و‌کار بازار تصمیم‌گیری کند. در هر حال در صورت حفظ همین فرآیند معاملاتی، هرچند که با نقاط ضعفی هم همراه است، می‌توان آینده‌ای بهتر را برای صنایع پایین‌دستی ترسیم کرد.

این در حالی است که تولیدکنندگان در صنایع بزرگ بالادستی هم به سادگی و بر اساس معاملات در بورس کالا، وجه معامله و حتی مالیات بر ارزش افزوده خود را نیز نقدا دریافت کرده و دیگر نیازی به تشکیل دستگاه عریض و طویل فروش در بازار یا جمع‌آوری مطالبات نخواهد بود. البته هنوز هم این بازار به ابزارهای مالی بیشتری نیاز دارد که می‌توان از اعتبارسنجی مشتریان، بهینه‌سازی سامانه بهین‌یاب، مکانیزم اجرایی فروش‌های اعتباری یا معاملات و قراردادهای آتی در حوزه محصولات پلیمری نام برد که قطعا آینده‌ای روشن‌تر را به همراه خواهد داشت.

مهم‌ترین‌ رخدادها در بازار محصولات پتروشیمی

کاهش ۷ هزار و ۷۰۰ تنی حجم معامله پلیمرها یا افت ۷/ ۱۷ درصدی

کاهش ۱۳ هزار و ۴۰۰ تنی حجم عرضه‌ها یا افت ۱۹ درصدی

عقب‌نشینی نسبی خریداران پس از کاهش حجم عرضه‌ها

کاهش فاصله قیمتی بین بورس و بازار که جذابیت خرید از بورس را کاهش می‌دهد

ترس بازار از کاهش قیمت‌ها مخصوصا انتظار برای اعلام قیمت‌های پایه جدید در روزهای پیش رو

کاهش قیمت‌ها در ابتدای هفته و افزایش مجدد آنها برای برخی گریدها در انتهای هفته گذشته

افزایش نسبی و آرام حجم تولید در صنایع پایین‌دستی به کمک عرضه‌های نسبتا مرتب در بورس کالا

بالابودن موجودی انبارها که با کاهش حجم معاملات در مسیر نزولی قرار گرفته است

آرام شدن نسبی زمزمه‌های خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا

وجود سیگنال‌های قوی از خروج صنایع پایین‌دستی از رکود

روند نسبی افزایشی حجم معامله پلیمرها در بورس کالا در سال جاری