تامین مالی نفتی بر پایه پتانسیل‌های ملی

گروه بورس کالا - محمدحسین بابالو: با توجه به نزدیکی به گشایش‌های فراگیر بین‌المللی، آغاز رسمی دوران پساتحریم و افزایش پتانسیل احتمالی صادرات نفت خام یا سایر فرآورده‌های نفتی، گازی یا پتروشیمی، همچنین در کنار تلاش‌های اقتصادی در چارچوب اقتصاد مقاومتی و خروج غیرتورمی از رکود، استفاده از ابزارهای نوین مالی می‌تواند به مثابه راهکاری بسیار ارزشمند قلمداد شود.

در این بین استفاده از اوراق سلف استاندارد موازی که به تازگی در بازارهای مختلف کالایی یا اوراق بهادار رونق یافته می‌تواند یکی از این ابزارها تلقی شود که در کنار تامین مالی بنگاه‌ها بسیاری از سرمایه‌گذاران را نیز منتفع می‌کند. پس از تجربه موفق اوراق استاندارد موازی سنگ‌آهن گل‌گهر شاهد عرضه اولین محموله نفت کوره در بورس انرژی بودیم که هم اکنون دومین عرضه این کالا را نیز شاهد خواهیم بود.

به‌صورت کلی اوراق استاندارد سلف موازی با تعهد خرید و فروش تبعی یکی از شیوه‌های جدید تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی به شمار می‌آید که از سوی کمیته فقهی بورس مورد تایید قرار گرفته است. در حالی که امکان تحویل فیزیکی این کالا وجود داشته یا خریدار می‌تواند در سررسید بر پایه قیمت‌های بازار و در چارچوب اختیار خرید و فروش تبعی نسبت به فروش یا تحویل فیزیکی آن با جهت‌گیری صادراتی اقدام کند. این ویژگی باعث خواهد شد که سود در این شیوه معامله به‌صورت نسبی در بازه محدود و البته جذابی نوسان ناچیزی داشته باشد.

این ابزار قدرتمند مالی، پیش از این در بورس کالای ایران تحت معاملات سلف استاندارد موازی سنگ‌آهن گل‌گهر اجرا شد که موفقیت قابل‌ملاحظه‌ای داشت. پس از این عرضه در بورس انرژی نیز اولین محموله ۱۰۰ میلیارد تومانی سلف استاندارد نفت کوره عرضه شد که پس از کسب موفقیت‌های لازم، در روزهای پیش رو شاهد عرضه دومین محموله نفت کوره به ارزش ۱۰۰ میلیارد تومان دیگر خواهیم بود.

اوراق جدید با حداقل نرخ سود ۲۵ درصد یا حداکثر ۲۸ درصد در روز چهارشنبه آتی عرضه خواهد شد که دومین عرضه ۱۰۰ میلیارد تومانی از حجم کل ۳۰۰ میلیارد تومانی سلف استاندارد موازی نفت کوره خواهد بود. بر این اساس انتظار می‌رود همچون گذشته از جذابیت بالایی برخوردار شود. این در حالی است که با توجه به سودآوری مطلوب آن و احتمال استقبال خریداران انتظار جلب توجه بازار به این اوراق می‌تواند جذابیت برخی ابزارهای مشابه همچون اوراق مشارکت یا مرابحه را محدود کند هرچند حجم عرضه این اوراق به نسبت کل بازار بسیار محدود خواهد بود.

دکتر سید‌علی حسینی، مدیرعامل بورس انرژی درخصوص عرضه محموله جدید سلف نفت کوره به خبرنگار «دنیای اقتصاد» گفت: طی چهارشنبه هفته جاری مرحله دوم عرضه اوراق استاندارد سلف موازی نفت کوره در بورس انرژی صورت خواهد گرفت که در این مرحله شاهد عرضه ۱۰۰ میلیارد تومانی اوراق سلف استاندارد خواهیم بود. عرضه‌کننده این اوراق شرکت ملی نفت ایران بوده و شرکت تامین سرمایه بانک ملت به‌عنوان مشاور پذیرش، متعهد خرید در عرضه اولیه و بازارگردان این اوراق است. البته تامین سرمایه امین در دوره گذشته این مسوولیت را به عهده داشت و بورس انرژی در صورت تعیین متعهد و بازارگردان جدید، آمادگی دارد تا عرضه دوره سوم را نیز مدیریت کند.

وی در ادامه افزود: هم اکنون برای تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی مخصوصا حوزه‌های نفت و پتروشیمی درخواست‌های بسیاری برای عرضه اوراق سلف استاندارد جدید وجود دارد که بین ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ میلیارد تومان را در بر می‌گیرد. این در حالی است که تاکنون مجوز عرضه ۳۰۰ میلیارد تومان از این اوراق صادر شده که در صورت عرضه‌های پیش رو، ۲هزار میلیارد تومان عرضه اوراق سلف استاندارد موازی نفت کوره به ثبت خواهد رسید. مدیرعامل بورس انرژی در پاسخ به سوال خبرنگار «دنیای اقتصاد» از ویژگی‌های مورد نیاز برای عرضه حجم بیشتر این اوراق گفت: ویژگی‌های بسیاری برای کسب این مجوز موثر است که مهم‌ترین‌ آنها توجه به شرایط بازار است که بر‌اساس این ویژگی‌ها مجوزهای مورد نیاز به مرور زمان اعطا خواهد شد.

حسینی در ادامه افزود: هم‌اکنون در حال رایزنی با وزارت نفت و برخی از شرکت‌های بزرگ پتروشیمی همچون هلدینگ تاپیکو هستیم، زیرا این قبیل شرکت‌ها تمایل بسیاری برای استفاده از این شیوه تامین مالی دارند و البته درخواست‌های خود را نیز مطرح کرده‌اند. وی در ادامه به تاریخچه این قبیل معاملات و البته شیوه‌های مشابه تامین مالی بنگاه‌ها در سایر کشورهای جهان اشاره کرد و گفت: معاملات مشابه بسیاری همچون این قبیل قراردادها در بازارهای مختلف جهانی وجود دارد، ولی با توجه به ویژگی‌های اقتصادی کشور و همچنین چارچوب‌های فقهی این شیوه معاملات را بومی‌سازی کرده‌ایم.

مدیرعامل بورس انرژی در ادامه صحبت‌های خود به برخی از ویژگی‌های این اوراق اشاره کرد و گفت: سود پرداختی به این اوراق به‌صورت سالانه پرداخت خواهد شد که بین ۲۵ تا ۲۸ درصد است، سود میان دوره نداشته و البته نرخ روزشمار آن ۲۴ درصد در نظر گرفته شده که به معنی پرداخت ماهانه ۲درصد به این اوراق است.

وی در ادامه افزود: تجربه عرضه پیشین بسیار موفق بود، زیرا تنها در معاملات ثانویه این اوراق در بازار فرابورس شاهد رونق شدید معاملات بودیم تا جایی که به رغم حجم محدود و سودآوری مطلوب آن، روزانه به‌صورت متوسط ۱۰۰میلیون تومان تنها حجم معاملات ثانویه بود.

حسینی در ادامه در پاسخ به سوالی درخصوص وضعیت استقبال و ویژگی‌های خریداران این اوراق افزود: در عرضه پیشین شاهد رونق خرید بودیم تا جایی که عرضه‌ها به‌رغم پایین بودن آگاهی و شهرت به سرعت تمامی این حجم مورد معامله قرار گرفت، که هم خریداران حقوقی گسترده و هم اشخاص حقیقی با مبالغ بالا اقدام به خرید کردند.

وی درخصوص دورنمای عرضه این قبیل اوراق با محوریت سلف نفت کوره اظهار کرد: هم اکنون استراتژی کلی وزارت نفت بر جایگزین‌سازی استفاده از گاز طبیعی به جای نفت کوره است بنابراین با توجه به این رویکرد شرایط خوبی برای بازاریابی و صادرات این حامل انرژی وجود خواهد داشت. مدیرعامل بورس انرژی در ادامه به نوسان نرخ‌های جهانی اشاره کرد و گفت: قیمت‌های جهانی نفت کوره و سایر محصولات پالایشی اغلب با نوسان قیمت نفت خام به یک صورت نوسان می‌کنند، بنابراین با توجه به ثبات نسبی بهای نفت و همچنین جهت‌گیری کاهشی و البته آرام آن، قیمت نفت کوره نیز می‌تواند با جهت‌گیری کاهشی و البته به آرامی نوسان کند.مدیرعامل بورس انرژی درخصوص شیوه خرید در این بازار گفت: هر فرد حقیقی یا حقوقی برای خرید در ابتدا باید نسبت به اخذ کد بورسی خود اقدام کرده و سپس از طریق کارگزارهای بورس انرژی نسبت به خرید اقدام کند.