محمدحسین بابالو: تالار محصولات کشاورزی در بورس کالای ایران را باید یکی از بازارهای بالقوه‌ای به‌شمار آورد که می‌تواند آینده خوبی برای مدیریت بازارهای داخلی این کالا به‌ همراه آورد. با توجه به این پتانسیل قدرتمند باید گفت که هم‌اکنون وضعیت معاملات در این تالار با ایده‌آل‌های آن تفاوت فاحشی دارد ولی این مسیر در حال طی شدن است.

رینگ محصولات کشاورزی در بورس کالای ایران را می‌توان مهم‌ترین‌ بازار رسمی و رقابتی در کشور دانست که می‌تواند بازارهای داخلی این قبیل کالاها را به‌صورت قدرتمندی مدیریت کند. رخدادی که در بازارهای محصولات پتروشیمی، فولاد، مس و یا آلومینیوم به‌صورت توامان در حال تجربه شدن است. در اختیار گرفتن نبض معاملات جو در استان کرمانشاه و ذرت در استان خوزستان به‌عنوان پایلوت را می‌توان سرآغاز حرکت در این مسیر دانست که می‌توان با آغاز به کار معاملات کنجاله سویا به‌صورت آتی، انتظار آتی محور شدن بازار محصولات کشاورزی را نیز در سر پروراند. انتظاری که تقریبا تمامی زیرساخت‌های آن در بورس کالا فراهم شده و با کمک سایر نهادهای اجرایی در حال قدرت گرفتن است.

تمامی این پتانسیل‌ها و انتظارات در حالی وجود دارد که رینگ فیزیکی محصولات پتروشیمی رونق چندانی ندارد، اما رشد خوبی را تجربه کرده است. کم‌توجهی به عرضه‌های برنج ایرانی و وارداتی، گندم دوروم، ذرت دانه‌ای، پایین بودن جذابیت معاملات آتی زیره و عدم برآورده شدن انتظارات از عرضه‌های آتی کنجاله سویا برخی از واقعیت‌های پیش‌روی معاملات محصولات کشاورزی است.

اگر به معاملات روز گذشته در رینگ کشاورزی بورس کالای ایران توجه کنیم، متوجه خواهیم شد که بسیاری از کالاهای جذاب با بی توجهی خریداران رو‌به‌رو هستند. ذرت دانه‌ای، برنج طارم عرضه استان‌های گلستان و مازندران، شکر سفید، کنجاله سویا پرک هندوستان و کنجاله سویا پلیت برزیل (نسیه‌) معدود معاملات روز گذشته در تالار محصولات کشاورزی بود، آن‌هم در شرایطی که عرضه‌ها از تنوع و حجم مطلوبی برخوردار بودند که به نظر می‌رسد برخی از واقعیت‌های این بازار نیاز به موشکافی عمیق‌تری بر اساس هر کالا به‌صورت جداگانه دارد.

روز گذشته ذرت دانه‌ای همدان، قزوین، تهران، استان مرکزی و اوکراین در تالار کشاورزی عرضه شد ولی فقط ذرت دانه‌ای اوکراین با حجم ۱۰۰ تن و البته با قیمت ۶۵۶ تومان در هر کیلوگرم مورد معامله قرار گرفت. سایر عرضه‌های این کالا با قیمت ۷۰۰ تا ۷۵۰ تومان عرضه شد و ذرت دانه‌ای اوکراین برای تحویل از بندرامام و به‌صورت نقدی تنها معامله این کالا به‌شمار می‌رفت. واقعیت آن است که عقب‌نشینی خریداران آن هم برای کالای جذابی همچون ذرت باید دلایل مهمی داشته باشد، زیرا این کالا اغلب خریداران بزرگ و قدرتمندی دارد که به سادگی می‌توانند از بورس کالا خرید خود را انجام دهند. باید در کنار عرضه این کالا به این نکته نیز اشاره کنیم که هم‌اکنون فاصله قیمتی بین بورس و بازار بسیار کم و ممکن است یک خریدار با توجه به برخی پرده‌پوشی‌های خاص تمایل داشته باشد تا همین کالا را با قیمت مشابه از بازار داخلی تهیه کند. همین مطلب ساده نشان می‌دهد که برای افزایش جذابیت معاملات در این رینگ به قیمت‌های کمتری نیاز داریم که باید از سوی عرضه‌کننده اصلی به‌عنوان یک امتیاز به خریدار تحویل شود. کمترین خروجی مثبت این رخداد افزایش شفافیت‌ها در مسیر تولید و توزیع این کالا یا محصولات مشابه است که می‌تواند برای کل بازار مفید واقع شود.

این در حالی بود که عرضه‌های گندم دوروم نیز به فروش نرفت و البته همین شرایط نیز برای عرضه‌های برنج وارداتی تجربه شد. هم‌اکنون برنج‌های هندوستان و تایلند مهم‌ترین‌ عرضه‌های برنج وارداتی را در بورس کالا به خود اختصاص داده‌اند که برنج هندی با نرخ ۱۵ هزار و ۳۶۰ ریال برای عرضه ۱۰۰ تن و ۲۸ هزار و ۷۵۶ ریال برای عرضه ۴۰۰ تن از این کالا به روی تابلو رفت. برنج تایلندی هم با دو نرخ ۱۹ هزار و ۴۰۰ و ۲۸ هزار و ۷۵۶ ریال عرضه شد. این در حالی بود که هیچ کدام از عرضه‌های برنج هندی یا تایلندی مورد معامله قرار نگرفت. باید به جرأت گفت که هم‌اکنون و در فصل کاشت برنج (نشاء کاری )، کاهش حجم خرید عادی به نظر می‌رسد ولی عدم معامله برنج هندی با قیمت ۱۵۳۶ تومان شاید هیچ توجیهی نداشته باشد به شرطی که انتظار داریم تا کیفیت عرضه‌های برنج و شرایط تحویل آن در حالت طبیعی قرار داشته باشد.

البته در مچینگ و به‌صورت نقدی ۴۲۰ تن برنج طارم محصول استان گلستان با قیمت ۵۶ هزار و ۳۰۰ ریال و همچنین ۷۱۰ تن برنج طارم از تولیدات استان مازندران با همان نرخ مورد داد و ستد قرار گرفت.

مدتی است که معاملات شکر با جذابیت نسبی مورد معامله قرار می‌گیرد که البته به دلیل برخی ویژگی‌های فنی و تجاری آن و همچنین تجربه کشورهای دیگر باید گفت که این رونق نسبی منطقی به نظر می‌رسد و می‌توان به تقویت آن امیدوار بود.

در روز گذشته شاهد معامله ۱۰۰۰ تن شکر سفید از تولیدات قند تربت جام و قند فریمان بودیم که با قیمت ۲۱۰۰ تومان مورد داد و ستد قرار گرفت.

در هر حال در روزهای گرم سال تقاضا برای شکر به‌صورت فصلی و سنتی افزایش می‌یابد و شاید برخی محدودیت‌ها در این بازار را باید به دلیل ماه مبارک رمضان به شمار بیاوریم؛ بنابراین بدون توجه به بازارهای جهانی و قیمت‌های بین‌المللی، می‌توان انتظار داشت تا پس از ماه رمضان و احتمال افزایش تقاضا برای نوشیدنی‌های شیرین و خنک یا رشد تقاضای مصرف شکر به‌صورت مستقیم، شرایط معامله این کالا در بورس و بازار باز هم بهبود یابد.