با نزدیک شدن ایران به دستیابی به توافق جامع هسته‌ای، به نظر می‌رسد ماراتن نهادهای مالی ایران برای توسعه مناسبات بین‌المللی آغاز شده است. در این بین بازار سرمایه ایران که این روزها با بیم و امید به چشم‌انداز مذاکرات هسته‌ای می‌نگرد، آماده محکم کردن بند کفش‌های خود برای پاگذاشتن به جاده ابریشم توسعه ارتباطات و معاملات بین‌المللی است.

در این بین بورس کالای ایران به‌عنوان یکی از پیشتازان بازار سرمایه کشور پس از میزبانی دومین نشست اتحادیه الکترونیکی بین بورسی (IEU) که اتحادیه‌ای متشکل از بورس‌های کالایی ۵ کشور آسیای میانه شامل قزاقستان، اوکراین، ارمنستان، قرقیزستان و بلاروس است، ضمن تصویب عضویت خود در این اتحادیه، با برگزاری چندین نشست مشترک با مسوولان ارشد این بورس‌ها در کشورهای عضو، هم اکنون در حال طراحی سامانه معاملات بین‌المللی بین بورسی با همکاری کشورهای عضو اتحادیه برای تجارت انواع کالاهای پذیرش شده است.

اهمیت این موضوع از آنجا ناشی می‌شود که اتحادیه الکترونیکی بین بورسی دارای صدها انبار در قاره‌های مختلف جهان است و کالاهای موجود در انبارهای این اتحادیه از خاورمیانه تا خاور دور، از اروپا تا آفریقا و آمریکا در گستره‌ای به وسعت ۵ قاره دادوستد می‌شود.

از سوی دیگر نباید این نکته را از نظر دور داشت که یکی از کارکردهای بورس‌های کالایی، کشف قیمت‌های درست و شفاف براساس سازوکار عرضه و تقاضا در بازار است و از این جهت است که قیمت‌های کشف شده در بورس‌های کالایی مورد وثوق و اطمینان نهادهای بین‌المللی است و به‌عنوان قیمت‌های معتبر و شاخص مورد توجه محافل اقتصادی بین‌المللی و همچنین نهادهای سیاستگذار تجارت و اقتصاد بین‌الملل مانند سازمان جهانی تجارت، کنفرانس تجارت و توسعه ملل متحد (آنکتاد) و صندوق بین‌المللی پول است. بر همین اساس بورس کالای ایران طی سالیان اخیر و با استفاده از ظرفیت تالار صادراتی خود در منطقه آزاد کیش و معاملات تعدادی از محصولات شاخص ایران در بازارهای جهانی از جمله قیر، سنگ‌آهن، گوگرد و گندم توانسته است قیمت‌های کشف شده در تالار صادراتی خود را در سایت‌های قیمتی و تحلیلی معتبر بین‌المللی از جمله آرگس، متال بولتن، پلاتس و آیسیس در کنار تولیدکنندگان بزرگ دنیا انتشار دهد و به مرجع قیمتی این کالاها در منطقه خاورمیانه بدل شود.

البته نباید از این نکته غافل بود که انتشار برند قیمتی بورس کالای ایران در سایت‌ها و نشریات معتبر بین‌المللی، در حقیقت انتشار برند کالاهای ایرانی است. کالاهایی که تا چند سال پیش به دلیل جزیره‌ای عمل کردن و گمنامی صادرکنندگان، نام و قیمت آنها به‌صورت بسیار کمرنگ انتشار می‌یافت اما هم اکنون با مرجعیت قیمتی کسب شده از سوی بورس کالای ایران، وضعیتی دیگرگونه یافته‌اند. در حقیقت بورس کالای ایران به بهترین نحو ممکن از ظرفیت تالار صادراتی خود در طول سالیان اخیر بهره جسته و همین تالار صادراتی هم اکنون رمز موفقیت این بورس برای آغاز معاملات کالاها در اتحادیه الکترونیکی بین بورسی (IEU) است؛ چرا که یکی از اولویت‌های توسعه فعالیت‌های بین‌المللی اتحادیه، ادغام فعالیت‌های آن با اتحادیه اوراسیا است و این اتحادیه در سامانه‌های الکترونیکی خود طیف گسترده‌ای از کالاها را به گروه‌های مختلف تقسیم کرده است که بدون شک می‌تواند تنوع عرضه و تقاضا را در بستر معاملاتی امن و مطمئن برای فعالان بازار ایران ایجاد کند. این گروه‌ها شامل محصولات کشاورزی، محصولات حوزه صنایع سبک و سنگین، فلزات، چوب، تجهیزات الکترونیکی، فرآورده‌های نفتی، تجهیزات و وسایل تخصصی، کالاهای مورد استفاده در ساخت و ساز، مواد شیمیایی، فلزات گرانبها و سنگ‌های قیمتی است.

با توجه به اینکه در حال حاضر با راه‌اندازی تالار نمایندگی کارگزاران بورس کالای ایران در منطقه آزاد انزلی، پتانسیل مناسبی برای برقراری ارتباط با این کشورها با محوریت بندر انزلی وجود دارد، عضویت در اتحادیه الکترونیکی بین بورسی گامی رو به جلو برای اقتصاد ملی و بین‌المللی ایران به شمار می‌رود.

از سوی دیگر بورس کالای ایران به‌طور جداگانه با بورس‌های کالایی فعال در منطقه از جمله بورس کالای قزاقستان و بلاروس تفاهم‌نامه همکاری برای داد و ستد کالاهای توافق شده‌، منعقد کرده است و تفاهم‌نامه همکاری این بورس با بورس کالای پاکستان نیز که یکی از پیشروترین بورس‌های کالایی منطقه است، در آینده نزدیک در دستور کار این بورس قرار دارد.

همچنین انتشار قیمت‌های کشف شده کالاهای مورد معامله در بورس کالای ایران در سایت‌ها و نشریات معتبر بین‌المللی در طول چند سال اخیر و زمزمه‌های برداشته شدن تحریم‌ها باعث شد تا کشورهای اروپایی نیز برای داد و ستد کالاها از طریق بورس کالای ایران، تمایل خود را ابراز کنند و در همین راستا در اردیبهشت‌ماه و با توجه به برنامه دولت ایتالیا برای توسعه مناسبات اقتصادی با اقتصادهای نوظهور، هیات بلند پایه اقتصادی کشور ایتالیا به ریاست جورجیو جوانولی، رئیس بخش هفتم وزارت توسعه اقتصادی ایتالیا و همراهی معاون و مدیر بخش همکاری‌های بین‌المللی آژانس بازرگانی خارجی این کشور(ICE)، دبیرکل انجمن تجارت خارجی ایتالیا (AICE) و مشاور انجمن تجارت خارجی ایتالیا، در نشست مشترکی با مدیران ارشد بورس کالای ایران شرکت کرده و ضمن بیان اینکه ایران اولین کشور هدف پروژه راهبردی توسعه مناسبات اقتصادی ایتالیا بوده است، بر این نکته که بورس کالای ایران می‌تواند یکی از دروازه‌های توسعه و هموار‌سازی مناسبات تجاری ایران و ایتالیا باشد، تاکید کردند.

در مجموع به نظر می‌رسد در میان ارکان بازار سرمایه ایران، فعالیت‌های بورس کالای ایران در حوزه بین‌المللی شدن، تا‌کنون توانسته امیدواری‌های نسبی را برای بین‌المللی شدن بازار سرمایه ایران ایجاد کند.