محمد‌حسین بابالو: بازار داخلی محصولات پلیمرها وارد یک فاز شکننده شده که افزایش قیمت برخی گریدها با کاهش قیمت بخش بزرگ دیگری از محصولات پتروشیمی شرایط چندگانه‌ای را در این بازار پدید آورده است. عقب‌نشینی نسبی خریداران در بورس کالا در روز شنبه و ورود حجم بزرگی از کالاها و گریدها به مچینگ، بالابودن نامحسوس موجودی انبارها از سال گذشته، افزایش قیمت دلار و افزایش قیمت‌های جهانی و انتظار برای اعلام قیمت‌های پایه جدید وضعیت مبهمی را پیش‌روی بازار قرار داده است. به نظر می‌رسد این وضعیت چندگانه حداقل در کوتاه‌مدت مهمان این بازار باشد که جهت‌گیری متناقض و متفاوت قیمت‌ها و رفتارهای هیجانی فعالان بازار را در پی خواهد داشت. در صورت افزایش قیمت‌ها آن هم در شرایطی که وضعیت پیش‌رو چندان هم روشن نیست، می‌تواند به عقب‌نشینی خریداران منتهی و ممکن است هر رخدادی را در بازار موجب شود. در هفته گذشته حجم معاملات محصولات پلیمری در بورس کالای ایران افزایش یافت و به نسبت هفته آغازین سال جاری با افزایش مطلوبی همراه بود تا جایی که با ثبت رشد ۲۳ هزار تنی، حجم معامله پلیمرها به ۳۹ هزار و ۲۳۷ تن بالغ شد. البته هنوز هم به نسبت پایان سال جاری حجم معامله‌ها پایین است که انتظار برای رشد این حجم را تقویت می‌کند. این در حالی است که در هفته جاری و با آغاز به کار جدی بازار می‌توان به افزایش حجم معامله پلیمرها امیدوار بود.

به‌صورت کلی از اواسط آذرماه که حجم معامله پلیمرها به ۲۲ هزار و ۷۷۲ تن کاهش یافت تاکنون این حجم به‌صورت کلی در مسیر افزایش حرکت کرده که می‌توان این رخداد را به فال نیک گرفت. از سویی افزایش نسبی حجم عرضه در بازار داخلی با محوریت بورس کالا هم داده مهم دیگری است که با کاهش جذابیت صادرات خودنمایی کرده است. برآیند تمامی این موارد می‌تواند وضعیت عرضه، تقاضا و حجم معاملات را در بورس کالا مثبت جلوه دهد که البته به بهبود حجم تولید در صنایع پایین دستی منجر خواهد شد. البته هنوز حجم معامله پلیمرها با ظرفیت تولید فاصله بسیاری دارد و تا رسیدن به حجم معامله تا پیش از آزادسازی قیمت‌ها در تیرماه سال گذشته باید باز‌هم منتظر ماند. افزایش رشد اقتصادی، بهبود بازارهای صادراتی در کشورهای همسایه، توجه به صنایع پایین‌دستی و حتی حمایت‌های مالی دولت از صنایع مصرف‌کننده می‌تواند در کنار بهبود نرخ اشتغال، به افزایش تولید ناخالص داخلی نیز کمک کند که در کنار تقویت زنجیره ارزش، باز‌هم حمایت از صنایع تکمیلی را در دستور کار قرار می‌دهد. شنیده‌ها حکایت از آن دارد که خداحافظی با نرخ بالای سود بانکی نزدیک است.

در بازار داخلی نیز شاهد چندگانگی هستیم که افزایش قیمت برخی از کالاها در کنار افت بهای بخش دیگری از محصولات پلیمری وضعیت شکننده‌ای را در بازار پدید آورده است. البته افزایش قیمت‌های جهانی و همچنین صعود قیمت دلار می‌تواند به این وضعیت دامن بزند، اما این همه ماجرا نیست، زیرا حجم بزرگی از کالاها در انبار وجود دارد که می‌تواند پتانسیل رشد قیمت‌ها را درخصوص بخش بزرگی از گریدها محدود کند. با توجه به این چندگانگی در بازار شاید نتوان دورنمای مشخصی را برای آینده بازارها در نظر گرفت چرا که به داده‌های بیشتری برای تحلیل اوضاع نیاز داریم. واقعیت آن است که در روزهای اخیر شایعات فراوانی در بازار شنیده می‌شود که به عدم فروش برخی گریدها منجر شده، ولی مشخص نیست که برای این حجم و همچنین عرضه آینده آنها آیا خریداری پیدا خواهد شد یا خیر. این در حالی است که موجودی انبارها مخصوصا آن دسته از کالاهایی که در سال پیش خریداری شده‌اند به‌صورت نامحسوس بالاست و می‌تواند در صورت بروز هر التهابی در بازار به کاهش قیمت‌ها منتهی شود. البته باید به این مطلب اشاره کرد که احتمال افزایش قیمت‌ها در بازار داخلی به‌تبع رشد قیمت نفت در پایان هفته گذشته دوگانه ترسیم می‌شود که در کوتاه‌مدت عقب‌نشینی بسیار محدود بازار و در میان‌مدت باید منتظر افزایش قیمت‌ها باشیم. تمامی این موارد در حالی است که روز شنبه جذابیت عرضه محصولات پلیمری در بورس کالا پایین بود که در کنار عدم تنوع مطلوب برخی از عرضه‌ها روزی آرام را در رینگ محصولات پتروشیمی شاهد بودیم. انواع قیر، پارازایلین، اسید نیتریک، سود کاستیک، آمونیاک، تولوئن دی ایزو سیانات (TDI)، استایرن منومر، آروماتیک سنگین، پلی‌اتیلن سنگین LMP، پلی‌اتیلن ترفتالات آمورف - OFF درجه یک و درجه ۲، پلی‌اتیلن سنگین فیلم ۷۰۰۰F، پلی‌اتیلن ترفتالات نساجی SUPER BRIGHT، استایرن بوتادین رابر روشن ۱۵۰۲ و OFF درجه یک و درجه ۲ آن و... را می‌توان مهم‌ترین عرضه‌های روز گذشته دانست که اکثریت قریب به اتفاق آنها با بی‌توجهی خریداران وارد مچینگ شد. در روز گذشته سود کاستیک پتروشیمی اروند و پلی‌اتیلن ترفتالات آمورف - OFF درجه ۲ پتروشیمی تندگویان تنها کالاهایی بودند که با افزایش تفاضا به نسبت عرضه رو به رو شدند و اکثریت کالاهای پتروشیمی وارد مچینگ شدند.

در بازارهای جهانی شاهد جهت‌گیری صعودی قیمت نفت هستیم که می‌تواند بازار محصولات پتروشیمی را کاملا دگرگون سازد. شنیده‌ها حکایت از آن دارد که با توجه به وضع برخی تحریم‌های جدید علیه ایران و همچنین اظهارنظرهای تند برخی از تصمیم‌سازان قدرتمند جهانی، ممکن است دست یافتن به توافق جامع هسته‌ای بین ایران و کشورهای ۱+۵ رابه تعویق بیندازد. در پایان هفته گذشته قیمت نفت برنت با ۳/ ۲ درصد افزایش به ۵۷ دلار و ۸۷ سنت افزایش یافت. قیمت نفت خام آمریکا نیز با ۶۷/ ۱ درصد رشد معادل ۸۵ سنت افزایش به ۵۱ دلار و ۶۴ سنت رسید که نشان‌دهنده شرایط صعودی بهای این نوع نفت در بازار آمریکا است. البته بازگشت نفت خام آمریکا به بالای ۵۰ دلار در هر بشکه داده مهمی به شمار می‌رود که در کنار انتظار کاهش حجم تولید آمریکا می‌تواند باز هم از قیمت این کالا حمایت کند.

در بازارهای جهانی محصولات پتروشیمی نیز در هفته گذشته حتی زمانی که قیمت نفت صعودی نشده بود هم بهای محصولات پلیمری با افزایش رو به رو بود که افزایش قیمت مواد اولیه این صنعت و بروز برخی اختلالات فنی و کاهش عرضه را می‌توان دلیل اصلی این وضعیت دانست که در کنار افزایش تقاضا، رشد قیمت‌ها اوج گرفت. این در حالی بود که در پایان هفته گذشته باز هم قیمت پلیمرها با محوریت بازارهای شرقی اوج گرفت و رشد محسوس و مطلوبی را تجربه کرد. به نظر می‌رسد در بازارهای جهانی رشد قیمت پتروشیمی‌ها باز هم می‌تواند ادامه یابد که دورنمای روشنی را برای کوتاه‌مدت تا میان‌مدت پیش روی بازار محصولات پلیمری قرار خواهد داد. این موارد در حالی است که با افزایش قیمت دلار و عدم دست یافتن به یک توافق جامع هسته‌ای، جذابیت صادرات محصولات پتروشیمی به‌صورت روزشمار افزایش خواهد یافت که می‌تواند داده‌ای مهم برای بازار داخلی به شمار بیاید.

در پایان باید گفت: قیمت‌های پایه جدید، می‌تواند جهت‌گیری‌های کلی بازار را ترسیم کند و تا اعلام آنها شاید ابهام فعلی در بازار باز هم ادامه یابد. بنابر چندگانگی موجود در بازار که می‌تواند به ابهامات موجود دامن بزند این وضعیت را باید حداقل یک هفته میهمان بازار دانست که ادامه وضعیت شکننده فعلی را موجب می‌شود.

مهم‌ترین‌ رخدادهای موثر در بازار محصولات پتروشیمی

افزایش محسوس حجم معامله پلیمرها در بورس کالا در هفته گذشته

کاهش قیمت‌های پایه محصولات پتروشیمی که جذابیت خرید را افزایش داده است

کاهش نسبی و ادامه‌دار قیمت‌ها در بازار داخلی

افزایش مجدد قیمت دلار و تثبیت در قیمت‌هایی بالاتر از ۳۳۰۰ تومان

بالابودن موجودی انبارها و انتظار برای افزایش حجم خرید در بورس کالا که می‌تواند طرف عرضه را در قیمت‌های پایین فعلی تقویت کند

بازگشت فعالان بازار به‌صورت جدی که آغاز به کار مجدد بازار را به‌صورت قدرتمند در سال جاری باعث شده است

دورنمای بهبود تقاضا برای محصولات نهایی در روزهای گرم سال که دورنمای روشنی را پیش روی تولید در صنایع پایین‌دستی تصویر می‌کند

ترس از افزایش قیمت‌های پایه به دلیل افزایش قیمت دلار و رشد قیمت‌های جهانی که باز هم جذابیت خرید را در هفته پیش رو افزایش می‌دهد

افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی

رواج حجم بزرگی از اظهارنظرها که ممکن است دست یافتن به توافق جامع هسته‌ای را به تعویق اندازد که افزایش قیمت نفت را می‌توان در این چارچوب ارزیابی کرد

افزایش قیمت مواد اولیه صنعت پتروشیمی در بازارهای جهانی که پس از افزایش قیمت نفت می‌تواند با شتاب بیشتری ادامه یابد

افزایش قیمت اغلب محصولات پلیمری در بازارهای جهانی

دورنمای مثبت قیمت‌ها در برابر قیمت محصولات پتروشیمی در بازارهای جهانی در کنار بسته شدن بسیاری از واحدهای تولیدی که حجم عرضه را تاکنون با نوسان همراه ساخته است

انتظار برای اعلام قیمت‌های پایه جدید برای اردیبهشت‌ماه در هفته آینده

کم‌توجهی خریداران به عرضه‌های روز شنبه در بورس کالا و ورود اغلب کالاها به مچینگ حتی انواع OFF یا برخی از پلی‌اتیلن‌های سنگین که با توجه به ویژگی‌های فنی آنها تا حدودی پذیرفتنی است

افزایش نسبی جذابیت قیر در بورس کالای ایران برای گریدهای ۶۰۷۰ و ۸۵۱۰۰

دورنمای چندگانه بازار پلیمرها