به‌‌رغم اینکه ایران پس از کشورهای استرالیا، برزیل و آفریقای جنوبی چهارمین صادرکننده بزرگ سنگ‌آهن به چین است و از نظر ذخایر قطعی سنگ‌آهن در رتبه یازدهم جهان قرار دارد، غول‌های سنگ‌آهنی اجازه رقابت را از ایران گرفته‌اند؛ به‌طوری که ایران در مقابل کشور‌های استرالیا و برزیل دیگر جایی برای صادرات سنگ‌آهن خود به چین ندارد. به گزارش «ایسنا»، باید به این‌نکته توجه کرد که عرضه مازاد سنگ‌آهن در بازارهای جهانی همچنان ادامه دارد و بزرگ‌ترین‌ تولیدکنندگان معدنی در جهان طرح‌های توسعه خود را همچنان دنبال می‌کنند که در نتیجه این امر بازار جهانی هر چه بیشتر با افت قیمت‌های این ماده اولیه فولادسازی‌ها مواجه می‌شود. پیش‌‌بینی می‌شود که میزان عرضه مازاد سنگ‌آهن در سال ۲۰۱۵ بین ۶۰ تا ۷۵ میلیون تن باشد که معادل افزایش عرضه مازاد به میزان ۷۵ میلیون تن در سال ۲۰۱۴ است. شرکت‌های ریوتینتو و بی‌اچ‌پی در استرالیا و وآله در برزیل میلیاردها دلار برای افزایش تولیدات ارزان خود سرمایه‌گذاری کرده‌اند؛ به‌طوری که قیمت به پایین ترین سطح خود در پنج سال گذشته رسیده و با افزایش فروش خود رقبایی را که توان رقابت در بازار نداشتند به تعطیلی کشاندند. دلیل اصلی کاهش قیمت سنگ‌آهن استمرار افزایش تولید شرکت‌های بزرگ معدنی است که همچنان بازار را با مازاد عرضه مواجه کرده‌اند.

افزایش عرضه جهانی سنگ‌آهن

شرکت ریوتینتو در گزارش سالانه خود اعلام کرد که عرضه سنگ‌آهن سریع تر از تقاضای آن رو به رشد بوده؛ به‌طوری که قیمت سنگ‌آهن را با کاهش روبه‌رو‌ کرده است. بر اساس اعلام ایمیدرو پیش‌بینی می‌شود که عرضه جهانی سنگ‌آهن امسال با ۶/ ۴ درصد افزایش به یک میلیارد و ۴۳۰ میلیون تن برسد که ۳ درصد از میزان افزایش تقاضا (یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون تن) بیشتر است. همچنین میزان عرضه مازاد از ۱۸۴ میلیون تن در سال جاری به ۴۳۷ میلیون تن در سال ۲۰۱۸ خواهد رسید. از سوی دیگر شرکت بی‌اچ‌پی بیلتون که بزرگ‌ترین‌ شرکت استخراج معادن دنیا است درنظر دارد در سال مالی جاری تولیدش را از ۲۰۴ میلیون تن در سال گذشته به ۲۲۵ میلیون تن برساند؛ درحالی که شرکت لندنی ریوتینتو درنظر دارد تولیدش را از ۲۹۵ میلیون تن در سال ۲۰۱۴ به ۳۳۰ میلیون تن در سال جاری برساند. همچنین شرکت وآله نیز در نظر دارد ۳۴۰ میلیون تن در این سال تولید داشته باشد. این سه شرکت بزرگ معدنی که بالغ بر ۵۷ درصد فروش سنگ‌آهن جهان را در سال گذشته به خود اختصاص داده بودند، برای حفظ حاشیه سود و مقابله با کاهش قیمت‌ها از هزینه‌های خود می‌کاهند.

چین نرخ سنگ‌آهن را تعیین می‌کند

چین که دو سوم عرضه جهانی سنگ‌آهن را می‌خرد، درنظر دارد در سال ۲۰۱۵ با رشد اقتصادی ۷ درصدی حرکت کند که پایین‌ترین سطح در ۱۵ سال گذشته است، چراکه دولت مصمم است با ظرفیت مازاد و رکود بازار مسکن مبارزه کند. درضمن دولت چین می‌خواهد به هر بهایی از طرح‌های توسعه خود فرار کند؛ به همین منظور بانک مرکزی این کشور برای دومین بار در مدت سه ماه در ۲۸ فوریه نرخ بهره را کاهش داد. فقط یک دلیل برای کاهش قیمت‌های سنگ‌آهن وجود دارد و آن کاهش رشد اقتصادی چین است. اگر سیاست‌گذاری‌های اقتصادی چین رشد اقتصادی آن را در سطح ۷ درصد نگه دارد به احتمال قوی جریان تجاری سنگ‌آهن برقرار مانده و قیمت‌ها از ثبات برخوردار می‌شود در غیر این صورت قیمت آن افزایش پیدا خواهد کرد. در مورد قیمت سنگ‌آهن نظرات و پیش‌بینی‌های گوناگونی وجود دارد به‌طوری که عده‌ای از تحلیلگران قیمت سنگ‌آهن را به‌طورمیانگین ۷۹ دلار در هر تن و عده‌ای دیگر قیمت میانگین سنگ‌آهن را امسال ۵۸ دلار در هر تن ارزیابی می‌کنند. همچنین پروا سلطانی، نایب رئیس انجمن تولید‌کنندگان و صادر‌کنندگان سنگ‌آهن معتقد است که سنگ‌آهن ایران به تنهایی نمی‌تواند وزنه محرکه‌ای برای ایجاد تغییرات اساسی باشد بنابراین برای روشن‌شدن تکلیف وضعیت سنگ‌آهن ایران باید منتظر دیگر بازار‌های جهانی بود. وی به «ایسنا» گفت: ایران به تنهایی نمی‌تواند تاثیر زیادی در قیمت‌های بازار جهانی داشته باشد، چرا که عرضه صادرات ایران تنها ۲ درصد است به همین دلیل باید به توازن عرضه و تقاضا در یک وضعیت رقابتی امید داشته باشیم. سلطانی با بیان اینکه باید به فکر ارتقای صنایع معدنی ایران به ویژه عناصر اساسی همچون سنگ‌آهن بود، اظهار کرد: بازار سنگ‌آهن تنها زمانی می‌تواند به یک اعتدال دست یابد که بازارهای جهانی وضعیت مناسب‌تری پیدا کنند. به گزارش «ایسنا»، با توجه به اینکه استرالیا و برزیل ۸۰ درصد سهم سنگ‌آهن وارداتی چین را به خود اختصاص می‌دهند و در واقع چین نقش عمده‌ای در تعیین قیمت سنگ‌آهن دارد باید توجه به این حوزه افزایش یابد تا ایران نیز بتواند در این عرصه خود‌نمایی کند.