منیره نظامیوند‌چگینی: گاهی بازارها به دلایلی مسیری خلاف روندهای پیش‌بینی شده و مورد انتظار را در پیش می‌گیرند که در نتیجه به کاهش جذابیت و افت تقاضا برای آن بازار دامن می‌زند. در مورد بازار زغال سنگ نیز وضع به همین منوال بوده است. اندکی قبل‌تر پیش‌بینی می‌شد که با بروز سرما و سرد شدن اقصی نقاط کره زمین در نیمکره شمالی، شاهد رشد چشمگیر تقاضا برای زغال‌سنگ و در پی آن افزایش قیمت این ماده مهم باشیم. اما برخلاف انتظارها، زغال‌سنگ روندی سینوسی را در پیش گرفته و با نوسان‌های جزئی در محدوده‌ای خاص، مسیر خود را افتان و خیزان طی می‌کند. البته در روزهای آغازین ورود سامانه‌های بارشی به مناطق مختلف، شاهد افزایش اندک کوتاه‌مدت در قیمت این ماده مهم بودیم. یکی از عوامل مهم تاثیرگذار بر بهای این ماده مهم، میزان هزینه‌های مورد نیاز برای انجام مراحل استخراج آن است که در صورت پایین بودن این سودآوری، فعالان و البته تولید‌کنندگان مجبور به صرف نظر کردن از سرمایه‌گذاری‌های کلان خواهند شد. زغال‌سنگ یکی از مهم‌ترین سوخت‌های فسیلی در بازار انرژی جهانی محسوب می‌شود که مدت‌ها است میزان ذخایر آن در انبارهای تحت نظارت بورس لندن با رشد همراه بوده که این عامل به کمک فاکتور افت جذابیت و تقاضا به ریزش‌های هرچه بیشتر قیمت‌ها تا پایین‌ترین حد در چند سال اخیر در بازار این محصول دامن زده است.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، بر‌اساس اطلاعات موجود بهای زغال‌سنگ حرارتی در آخرین معاملات انجام شده در بازارهای جهانی در ماه جاری میلادی به ۶۲/۵۵ دلار بر هر تن رسیده که در مقایسه با ماه گذشته میلادی حدود ۲ دلار افت داشته، چرا که این رقم برای ماه نوامبر سال جاری میلادی در حدود ۶۴/۴۵ دلار ثبت شده است. گفتنی است بهای زغال‌سنگ حرارتی از سال ۲۰۰۹ تا سال ۲۰۱۴ میلادی به‌طور متوسط در محدوده قیمتی ۹۳/۰۷ دلار نوسان داشته، که در این میان در ماه ژانویه سال ۲۰۱۱ با ثبت ۱۳۹/۰۵ دلار بیشترین نرخ را ثبت کرده و در ماه نوامبر سال ۲۰۱۴ با افت شدید و البته کم سابقه تا ۶۱/۹۰ دلار به پایین‌ترین قیمت چند ساله اخیر خود رسیده است. در ضمن زغال‌سنگ حرارتی در زمینه ایجاد حرارت در رآکتورها و ژنراتورهای تولید‌کننده برق، تولید سیمان و مصارف کوچک گرمایشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین چین، بزرگ‌ترین‌ تولید‌کننده و مصرف‌کننده زغال‌سنگ در عرصه جهانی محسوب می‌شود. دیگر تولیدکنندگان بزرگ این محصول استراتژیک عبارتند از: ایالات متحده، هند، استرالیا، اندونزی، روسیه، آفریقای جنوبی، آلمان و لهستان. از سوی دیگر بزرگ‌ترین صادرکنندگان زغال‌سنگ عبارتند از: اندونزی، استرالیا، روسیه، ایالات متحده، کلمبیا، آفریقای جنوبی و قزاقستان. معاملات آتی این ماده مهم نیز در بورس بین قاره‌ای و همچنین بورس نیویورک انجام می‌شود. با نگاهی به نمودار یکساله اخیر زغال‌سنگ در می‌یابیم که این محصول با افتی در حدود ۸۵/۲۶ درصد همراه بوده است. همچنین میزان نوسان یک‌ماهه اخیر آن در حدود ۴۸/۰ درصد بوده و در هفته اخیر نیز ریزشی ۷۲/۰ درصدی را تجربه کرده است. البته از دیگر سو در بسیاری از کشورهای پر جمعیت و در حال رشد همچون هند، چین و مناطق کمتر توسعه یافته آسیای جنوب‌شرقی که از این ماده به‌عنوان منبع تامین انرژی بهره می‌برند؛ به دلیل نرخ پایین زغال‌سنگ شاهد رشد تقاضاهای موقتی آن هستیم. موسسه پلت در آخرین گزارش خود پیش‌بینی کرده است که احتمالا نوسان میزان تقاضا و مصرف زغال‌سنگ حرارتی در ایالات متحده می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای ریزش هرچه بیشتر قیمت آن در سال ۲۰۱۵ میلادی به کمک رشد ذخایر انبارها آمده و در نتیجه فعالان این بازار را بیش از پیش ناامید کند. بر‌اساس اعلام اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA)، پیش‌بینی‌ها مبنی بر افزایش ۲/۱ درصدی میزان مصرف زغال‌سنگ تا پایان سال ۲۰۱۴ است، اما در سال آینده میلادی احتمال بروز روند منفی تقاضا و در پی آن ریزش قیمت‌ها بسیار بالاست. پیش‌بینی شده است میزان مصرف زغال‌سنگ حرارتی برای تولید انرژی در پی تعطیلی بسیاری از نیروگاه‌ها و نیز ریزش بهای برق و گاز طبیعی، در حدود ۴/۰ درصد در سال آینده افت کند و به ۸۶۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تن برسد. البته بر اساس آخرین گزارش سازمان انرژی بین‌المللی (IEO)، میزان مصرف زغال‌سنگ در جهان تا سال ۲۰۳۰ میلادی تقریبا دو برابر خواهد شد.