محمدحسین بابالو: رینگ محصولات پتروشیمی روز گذشته با کاهش شدید حجم معاملات رو‌به‌رو شد که انتظار بازار برای اعلام نرخ‌های پایه جدید و ذهنیت کاهش این قیمت‌ها باعث شد که اغلب عرضه‌ها وارد مچینگ شود تا بازار هم با کاهش شدید حجم معاملات روز گذشته را به پایان برساند. به نظر می‌رسد تا اعلام قیمت‌های پایه جدید این وضعیت بیم و امید ادامه داشته باشد.

به‌صورت سنتی روز سه‌شنبه را می‌توان اوج عرضه‌های محصولات پلیمری در بورس کالا دانست ولی این به آن معنی نیست که دیروز شاهد یک روز پر رونق در بورس یا بازار بودیم. از سویی در پایان هر ماه و به دلیل کاهش سهمیه خرید همیشه با کاهش جذابیت برخی عرضه‌ها رو‌به‌رو بوده‌ایم ولی این بار شرایط سخت‌تر از قبل است.

انتظار برای اعلام قیمت‌های پایه جدید برای آذرماه نیز داده مهم دیگری است که جذابیت عرضه‌های بورس کالا را شدیدا تحت‌الشعاع قرار داده و بورس و بازار را به یک فاز تردید وارد کرد که کاهش شدید حجم معاملات را می‌توان خروجی آن دانست.

روز سه‌شنبه در بورس کالای ایران اغلب کالاهایی که حتی در گذشته از جذابیت بالایی برخوردار بودند شرایط مطلوبی را تجربه نکردند و ضعف فراگیر معاملات مهم‌ترین ویژگی معاملات روز گذشته بود. ثبت چند رقابت محدود در بورس کالا و توجه به انواع گریدهای OFF همچون گذشته و ورود به مچینگ را شاید بتوان مهم‌ترین‌ رخدادهای بورس کالا دانست.

خرید به میزان ضرورت و برای ادامه داشتن فرآیند تولید را شاید بتوان دلیل اصلی ثبت معاملات روز گذشته به حساب آورد زیرا ذهنیت غالب در بازار کاهش قیمت‌ها است. البته درخصوص کالاهای پالایشی از جمله وکیوم باتوم شاهد توجه بازار به عرضه‌های این گروه کالاها بودیم که داده مهمی محسوب می‌شود زیرا بازار برای کاهش قیمت‌ها صبر نکرد و قیمت‌های فعلی را مطلوب دانست. البته این قبیل عرضه‌ها نیز به نسبت روزهای قبل با کاهش تقاضا رو به رو بود ولی شرایط کلی آن بسیار مطلوب‌تر از پلیمرها به ثبت رسید.

در بازارهای جهانی کاهش شدید قیمت نفت بسیاری از معادلات را به هم ریخته است. هم‌اکنون قیمت نفت خام آمریکا ۷۶ دلار معامله می‌شود که به نسبت کف قیمتی خود افزایش محدودی را نشان می‌دهد.

از سویی سبد نفت اوپک نیز ۷۳ دلار و ۹۰ سنت معامله می‌شود که یک افزایش محدود ۴۳ سنتی را نشان می‌دهد. پس از سقوط شدید قیمت نفت، این شرایط یعنی بازگشت ثبات نسبی به بازار نفت و ثبت چند افزایش محدود می‌تواند به منطقی‌تر شدن بازار محصولات پتروشیمی کمک کند.

در بورس کالا همه منتظر اعلام قیمت‌های پایه جدید هستند که البته کاهش قیمت‌های پایه از شواهد بنیادین مطلوبی نیز برخوردار است ولی نمی‌توان همه قیمت‌ها را در یک چارچوب ارزیابی کرد زیرا همچون ماه قبل شرایط قیمت‌گذاری کالاهای مختلف و همچنین قیمت‌های منطقه‌ای و جهانی آنها متنوع و متفاوت هستند.

این در حالی است که کاهش قیمت نفت و سایر فرآورده‌ها و مواد اولیه پتروشیمی به‌صورت یکسان بر تمامی کالاها موثر نخواهد بود. به‌عنوان مثال همیشه بیشترین تاثیر از افت بهای نفت را فرآورده‌های پالایشی پذیرفته سپس و با یک فاصله زمانی بر محصولات شیمیایی و نهایتا بر پلیمرها تاثیر خواهد گذارد. این فاصله زمانی قطعا تاثیرات متفاوتی را بر قیمت‌های جهانی محصولات مختلف می‌گذارد که پتانسیل چندگانه‌ای را برای نوسان نرخ‌های پایه فراهم می‌کند. البته و به‌صورت کلی می‌توان گفت که قیمت‌ها در مسیری نزولی قرار دارد ولی با توجه به گستردگی محصولات پتروشیمی نمی‌توان یک نسخه واحد را برای آن تجویز کرد.

در هر صورت این دورنمای نزولی باعث شده تا خریداران با عقب‌نشینی از خرید سعی کنند تا یک حاشیه امن برای خود فراهم آورند تا از کاهش قیمت‌های احتمالی متضرر نشوند. هم‌اکنون استراتژی صبر و انتظار رویکرد غالب فعالان بازار است زیرا شرایط کلی به گونه‌ای جایگیری کرده که توانایی هر‌گونه ریسکی را از معامله‌گران دریغ می‌دارد.

ضعف محسوس تقاضای موثر در بورس و بازار و همچنین ضعف نقدینگی و فراگیر شدن جو ترس و تردید مواردی است که این روزها بازار را با محدودیت‌های بیشتری رو‌به‌رو کرده است تا هر گونه امیدی را به سرعت به یأس تبدیل کند. از طرفی این روزها شاهد پراکنده شدن شایعات بسیاری در بازار هستیم که حتی برای کاهش قیمت‌های پایه آذرماه نرخ نیز تعیین می‌کنند که این پتانسیل تردید را در بازار افزایش می‌دهد.

نکته دیگری که ضعف بیشتر معاملات را در بورس باعث شده زمان‌بر بودن فرآیند تحویل است. در صورت معامله در روزهای جاری در کنار انتظار بارش برف و باران در روزهای آینده و همچنین زمان بر بودن فرآیند تحویل کالا از در کارخانه یا انبار فروشنده، خریدار در زمانی کالاهای خود را تحویل خواهد گرفت که قیمت‌های پایه جدید اعلام شده باشد. این شرایط باعث شده تا هم‌اکنون تولیدکننده با کاهش حجم تولید و تهیه کالاهای ضروری خود و پایین‌تر از حد مورد نیاز با حجم کمتر از بازار غیررسمی خود را برای کاهش بیشتر قیمت‌های پایه آماده می‌کند.

در بازار نیز به تبع شرایط سخت بورس کالا با عقب‌نشینی فعالان بازار رو‌به‌رو هستیم که امیدهای روزهای قبل را نیز با یأس مواجه می‌کند. پس از پایان یافتن تعطیلات و بازگشت نسبی خریداران انتظار بهبود حجم معاملات وجود داشت ولی روزهای اخیر جهت‌گیری منفی بازار در حال تجربه شدن است که دلیل اصلی آن را می‌توان سیگنال‌های منفی بورس دانست.

ضعف معاملات در شرایطی خودنمایی می‌کند که ضعف نقدینگی در بازار و ترس از کاهش بیشتر قیمت‌ها نیز مزید بر علت شده و بازار را وارد یک فاز ضعیف و خطرناک کرده است. البته با توجه به توقف نسبی حجم معاملات شاهد کاهش جدی قیمت‌ها نیستیم ولی ریزش نرخ‌های پایه در بورس که قابل پیش‌بینی هم هست می‌تواند شرایط سخت فعلی را با یک فاز نزولی قیمت‌ها کامل کند.

از سویی در صورت عرضه‌های جدید به بازار با قیمت‌های پایه کمتر می‌توان گفت که کاهش نرخ‌ها می‌تواند به‌عنوان فاکتور موثری برای بهبود تقاضای داخلی ایفای نقش کند که خروجی آن افزایش حجم تولید در واحدهای پایین دستی خواهد بود. البته این رخداد به شرطی قابل وقوع خواهد بود که شرکت‌های عرضه‌کننده بزرگ در زمان مقرر اقدام به عرضه در بورس کنند و همچنین نسبت به تحویل به موقع به خریداران نیز همت گمارند.

مهم‌ترین‌ رخدادهای این روزهای بازار محصولات پلیمری

- کاهش شدید و ادامه‌دار قیمت نفت در بازارهای جهانی

- کاهش قیمت‌های جهانی محصولات پتروشیمی و پالایشی و انتظار برای کاهش بیشتر آن

- ثبات نسبی نرخ ارز در بازار آزاد در روزهای اخیر

- انتظار برای اعلام قیمت‌های پایه جدید در بورس کالا

- ضعف نقدینگی در بازار و عدم وجود کشش تقاضا

- عقب‌نشینی بسیاری از خریداران در بورس کالا و اتخاذ استراتژی صبر و انتظار و دوری کردن خریداران از هر گونه ریسک

- کاهش سود معاملات در بازار که ترس از مبادله را افزایش می‌دهد

- رواج انواع مختلف شایعات در بورس و بازار و گمانه‌زنی در مورد کاهش قیمت‌های پایه

- تبعیت فعالان بازار از شرایط بورس کالا و توقف نسبی معاملات در بازار

- تنوع عرضه‌ها در بورس کالا در کنار بی‌میلی خریداران

- انتظار افزایش عرضه‌ها در بورس و بازار به دلیل کاهش جذابیت صادرات

- جذابیت بسیار محدود در بورس و بازار و ترس از کاهش قیمت‌ها

- نوسان قیمت‌ها در بازار تا جایی که قیمت تمام شده برخی از کالاهای مورد معامله در بورس از بازار آزاد بیشتر می‌شود.