محمدحسین بابالو: در روزهای گذشته بازار محصولات پالایشی و پتروشیمی با محوریت بورس کالا شرایط پیچیده خود را حفظ کردند. بالا ماندن نسبی حجم تقاضا، عدم جوابگویی حجم عرضه‌ها در برابر تقاضای واقعی، بهبود صنایع پایین‌دستی و شرایط پیچیده و سخت تولید از واقعیت‌های بازار است. با توجه به افزایش شدید قیمت‌ها برای برخی از انواع جذاب محصولات پالایشی و پتروشیمی و در هجوم تقاضای واقعی، به نظر می‌رسد این بازار با افزایش قیمت‌ها، باز هم مستعد واسطه‌گری و سفته‌بازی شده‌ است. افزایش روزشمار قیمت‌ها برای انواع جذاب محصولات پالایشی و پتروشیمی مطلبی نیست که به سادگی بتوان از کنار آن گذشت. از طرفی می‌توان گفت که تقاضای موجود پس از آزادسازی قیمت‌ها تقاضای واقعی تولیدکنندگان است نه تقاضای واسطه‌گری یا سفته‌بازی بنابراین این حجم تقاضا را باید به فال نیک گرفت و از آن حمایت کرد. با توجه به بهبود نسبی برخی از صنایع پایین‌دستی و تقاضای فصلی برخی دیگر می‌توان حتی به افزایش بیشتر آن نیز امیدوار بود. این در حالی است که با گذشت زمان و خروج بسیاری از واحدهای تولیدی پایین‌دستی از زمان تعمیر و نگهداری و تقویت حجم تولید، همچنین نزدیکی به روزهای سرد سال و بهبود برخی از صنایع، انتظار افزایش تقاضا برای برخی انواع خاص هنوز هم وجود دارد. به‌صورت نسبی این روزها زمان بالا بودن تقاضای پلی‌اتیلن‌های سبک مخصوصا پلی‌اتیلن‌های سبک فیلم است. از طرفی با توجه به افزایش جذابیت برخی صنایع پایین‌دستی‌ و افزایش تقاضای برخی مصنوعات خاص هم‌اکنون تقاضا برای انواع پلی‌اتیلن‌های سنگین مخصوصا انواع بادی و تزریقی تقویت شده است. به‌صورت نسبی همیشه تقاضا برای پلی‌وینیل کلراید موسوم به PVC بالا است و برای پلی‌پروپیلن‌ها هم شرایط مشابهی وجود دارد. پلی‌پروپیلن‌های شیمیایی هم بیشترین تقاضای این گروه را به خود اختصاص داده است. البته عقب‌نشینی نسبی پلی‌پروپیلن‌های نساجی خبر مطلوبی نیست که باید این رخداد را ریشه‌یابی کرد چون نشان‌دهنده ضعف این صنعت بسیار مهم است.

اتفاق مهمی که طی روزهای گذشته افتاد افزایش قیمت‌ها به دلیل رقابت خریداران بود. با توجه به وجود سقف افزایش قیمت برای برخی از انواع محصولات پالایشی و پتروشیمی و حتی آزادسازی سقف قیمتی برای برخی دیگر شاهد افزایش شدید قیمت‌ها به نسبت قیمت‌های پایه هستیم. این رخداد برای انواع جذاب این قبیل کالاها تاکنون به افزایش شدید قیمت‌ها انجامیده که باز هم پتانسیل واسطه‌گری را بیش از پیش تقویت می‌کند. افزایش نزدیک به ۵۰ درصدی قیمت پایانی به نسبت قیمت پایه مطلبی نیست که بتوان از نظر دور داشت. با توجه به شرایط معامله جوش شیرین پتروشیمی شیراز و قیمت پایه ۱۱۰۰ تومان و معامله با قیمت‌های بیش از ۱۶۰۰ تومان که افزایش ۵۰ درصدی را نشان می‌دهد نیاز به بررسی و ریشه‌یابی این رخدادها بیش از قبل خودنمایی می‌کند. به این قبیل موارد در آینده بیشتر خواهیم پرداخت.

با توجه به این افزایش قیمت‌ها که قطعا شائبه واسطه‌گری را تقویت می‌کند انتظار جایگزینی واردات با محصولات تولید داخل وجود دارد که می‌تواند در میان‌مدت به پیچیدگی بیشتر بازار منتهی شود. این رخداد را باید زنگ خطری جدی برای عرضه‌کنندگان اصلی دانست زیرا جایگاه آنان در میان‌مدت تا دراز‌مدت را تحت تاثیر قرار خواهد داد. همان گونه که در گذشته نیز ذکر شد بالا بودن تقاضا آن هم در زمان تقاضای فصلی بسیاری از کالاها مطلبی است که قطعا بر بازار تاثیر خواهد داشت و در صورت حمایت عرضه‌کنندگان اصلی می‌تواند به بهبود صنایع پایین‌دستی کمک شایان توجهی کند. حمایت عرضه‌کنندگان بزرگ از صنایع پایین‌دستی و کوچک‌تر می‌تواند به ایجاد بازاری دائمی و همیشگی برای تولیدات صنایع بزرگ منتهی شود که منافع اصلی آن متوجه صنایع بزرگ بالادستی خواهد بود. این رخداد که در بازارهای دیگر و حوزه‌های اقتصادی مختلف بارها تجربه شده است می‌تواند تمام یک صنعت خاص از استخراج ماده اولیه به‌صورت خام تا محصولات میانی و نهایتا تا محصولات نهایی را منتفع سازد. مدیریت بازار، حفظ پتانسیل‌های فروش و نهایتا استفاده از حداکثر ظرفیت تولید را می‌توان بخش‌هایی از منافع این اقدام دانست.

افزایش تقاضا و جهش قیمت‌ها در رینگ پتروشیمی