آینده روشن اصلاح نظام قیمت‌ها در بورس کالا

حسین پناهیان مدیرعامل بورس کالای ایران براساس برنامه دولت تدبیر و امید، مبنی بر خروج غیرتورمی از رکود اقتصادی، هم‌اکنون بورس کالای ایران مسوولیت اصلی را در اصلاح نظام قیمت‌ها بر عهده گرفته است. در اولین گام برای اجرای این مهم، طی یک ماه گذشته، اصلاح قیمت پایه کالاهای مورد معامله در بورس کالا و آغاز آزادسازی قیمت‌ها، توانسته ضمن کمک به کشف کارآمد قیمت و حذف تقاضای کاذب، تعادل نسبی را بر معاملات انواع کالاهای مورد معامله در این بورس حاکم کند. این اصلاح که با تغییر قیمت پایه محصولات پتروشیمی آغاز شد تاکنون توانسته ضمن حذف تقاضای کاذب زمینه را برای افزایش عرضه فراهم آورد که به این ترتیب تعداد محصولات پتروشیمی که تقاضای برابر و کمتر از عرضه داشتند و در قیمت پایه مبادله می‌شد از ٦٥ مورد در هفته پیش از اصلاح قیمت‌ها در قالب یک روند صعودی طی سه هفته گذشته به ١٠١ مورد رسیده و در همین مدت تعداد محصولات پتروشیمی که در سقف قیمت معامله می‌شدند از ٤٩ مورد به ١٦ مورد رسیده و میانگین قیمت آنها نزدیک به یک درصد کاهش یافته است.

با اصلاح قیمت‌ها در حالی شاهد از میان رفتن شکاف قیمت میان بورس و بازار سنتی می‌شویم که پیش از آن در مورد محصولاتی که دارای حجم تقاضای بسیار بالایی نسبت به عرضه بودند و بخش خصوصی هم عرضه‌ای در بورس کالا نداشت، شاهد تفاوت فاحش میان قیمت بورس و بازار سنتی بودیم.

پیش‌بینی می‌شود طی هفته‌های آینده تعادل در بورس و کاهش شکاف قیمتی در مقایسه بازار آزاد با تداوم عرضه‌ها بیش از پیش نمایان شود و با ادامه کشف قیمت کارآمد، کارکرد درست سیاست اصلاح قیمت‌ها بر مبنای برنامه خروج از رکود دولت و بخش تولید کشور مشخص‌تر خواهد شد.

از موارد دیگر که باید به آن بپردازم ظرفیت بورس کالا در تامین مالی بنگاه‌های تولیدی است، واحدهای تولیدی کشور در قالب قرارداد سلف در سال ١٣٩٢ حدود ٢٠٢ هزار و ٨٦٣‌میلیارد ریال در بورس کالای ایران تامین مالی شده‌اند که این امر حاکی از رشد ١٤ درصدی نسبت به مدت مشابه سال ١٣٩١ است، در چنین شرایطی، دولت در بسته اجرایی‌اش بیش از پیش بر تقویت نقش بورس کالا در تامین مالی تولیدکنندگان تاکید کرده و خواستار تقویت تعمیق بازار کالاهای پذیرفته شده در بورس کالا از طریق معاملات سلف و انتشار اوراق بهادار متنوع مبتنی بر کالا شده است.

برای تحقق این مهم نیز در گام‌های بعدی، بورس کالای ایران، برنامه کمک به تامین مالی کوتاه‌مدت بخش تولید را با قوت بیشتری از طریق معاملات سلف دنبال خواهد کرد.

همچنین در این حوزه تلاش خواهیم کرد که توسعه بیشتر عرضه اوراق مبتنی بر کالا را با سرعت بیشتری محقق کنیم، در این زمینه حدود یک ماه پیش،اوراق سلف استاندارد سنگ آهن شرکت معدنی-صنعتی گل گهر به ارزش ١٠٠میلیارد تومان عرضه شد که خوشبختانه طی سه روز کاری فروش رفت.

ویژگی اصلی این شیوه تامین مالی، سرعت بالای آن نسبت به کندی رایج اخذ اعتبار بانکی و نیز شرایط دشوار آن است، بنابراین در بورس کالا ساختاری مهیا کرده‌ایم که براساس آن اگر عرضه‌کننده نیاز به تامین مالی سریع و کوتاه‌مدت داشته باشد، بتواند منابع را دریافت کند.

البته باید گفت که بورس هم ضوابطی دارد و شرکت‌هایی که تازه وارد بورس کالا می‌شوند باید این ضوابط را داشته باشند اما پس از جلب اعتماد در روند معامله‌ها، افزایش فعالیت‌ها و انعطاف‌پذیری،‌ شرایط برای آنها هم سهل‌تر خواهد شد.

استفاده از ظرفیت بورس کالای ایران برای فروش املاک و مستغلات بانک‌ها و موسسات دولتی هم از دیگر محورهای بسته خروج از رکود دولت است. برای این منظور هم این بورس پیگیری‌های خود را انجام داده است. با تمام بانک‌هایی که با بورس کالادر ارتباط بودند، مذاکره کرده‌ایم. با ستاد اجرایی فرمان امام (ره) و بنیاد مستضعفان هم مذاکراتی صورت گرفته است. امید می‌رود طی سال جاری شاهد رونق معاملات این بخش هم باشیم.

فعال‌سازی ظرفیت ماده ٣٣ قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی در اجرای طرح قیمت تضمینی به جای خرید تضمینی کالاهای کشاورزی از دیگر سیاست‌های اجرایی دولت است که از طریق بورس کالای ایران در حال پیگیری است.

در این خصوص مذاکرات و توافق‌های خوبی با ذی‌نفعان بخش کشاورزی از خانه کشاورز گرفته تا سازمان تعاون روستایی داشته‌ایم و امیدواریم با ادامه حمایت وزارت جهادکشاورزی و تامین مالی مورد نیاز بتوانیم شاهد بهبود کارآیی بخش کشاورزی با رونق بخشی معاملات محصولات این بخش در بورس کالا باشیم.

طی سال جاری هم تاکنون به لحاظ حجم معاملات محصولات کشاورزی در بورس کالای ایران ٢٩ درصد رشد داشته و ارزش آن از ٢٥٥میلیاردریال فراتر رفته است.