محمدحسین بابالو: بازار قراضه فولادی به عنوان کالایی بسیار پر اهمیت روزهای مهمی را سپری می‌کند. هم‌اکنون حجم تولید فولاد خام در اقصی نقاط جهان افزایش یافته است که از جذابیت بازار فولاد و تقویت بازار قراضه حکایت می‌کند. با توجه به رکود نسبی بازار قراضه ترکیه در ماه رمضان و ضعف بازار فولاد غرب آسیا در این ایام، می‌توان به تقویت این بازار پس از ماه مبارک امیدوار بود. بازار قراضه فولادی یکی از بازارهای مهم جهانی به شمار می‌رود که هر روز بر اهمیت آن افزوده می‌شود. سهولت استفاده، سرمایه‌گذاری پایین‌تر، تسلط بر مواد اولیه ورودی، ارزش افزوده بالا، نیاز به انرژی کمتر، استراتژیک بودن آن (نبود جایگزین)، بومی بودن تولید، جمع آوری و تفکیک و بسیاری از ویژگی‌های دیگر، قراضه را به یکی از مهم‌ترین‌ بازارهای جهانی تبدیل کرده است. این شرایط باعث شده که دولت‌ها با اتخاذ قوانینی سختگیرانه صادرات قراضه از کشور متبوع خود را محدود و واردات و تولید آن را تسهیل کنند. تجربه نشان داده است که حجم معامله و قیمت‌ها در بازار قراضه فولادی در جهان تناسب بسیاری با شرایط و قیمت‌ها در بازار فولاد دارد. این در حالی است که برای مقایسه، بازار آهن قراضه از ثبات بیشتری برخوردار بوده و قیمت‌های آن نیز نوسان محدودتری دارد. از سویی تولید و تجارت قراضه نیاز به زیرساخت‌های متعددی دارد که از آن جمله می‌توان از بنادر و اسکله‌های خاص تخلیه و بارگیری قراضه، حوضچه خشک (به‌منظور قراضه‌سازی کشتی‌های مستعمل)، پارکینگ‌های خودرو (جهت قراضه‌سازی خودرو)، دستگاه‌های پرس (جهت تفکیک و پرس قراضه‌های صنعتی و ساختمانی) و ... نام برد.

در‌خصوص ایران نیز شرایط مشابهی وجود دارد. با توجه به استفاده از قراضه در تولید فولادهای آلیاژی در واحدهای فولاد آلیاژی یزد، فولاد آلیاژی اسفراین و فولاد آلیاژی اصفهان و همچنین واحدهای احیای مستقیم از جمله فولاد مبارکه، فولاد خوزستان، فولاد خراسان و همچنین واحدهای متعدد تولید فولاد از قوس الکتریکی یا کوره‌های القایی و حتی مصرف محدود در ذوب‌آهن اصفهان جایگاه قراضه در کشور ما بسیار حائز اهمیت است. با توجه به استراتژیک بودن قراضه‌های فولادی تولید، واردات و تفکیک قراضه، موضوعی نیست که بتوان از کنار آن به سادگی گذشت، زیرا می‌تواند تولید و عرضه فولاد را شدیدا تحت تاثیر قرار دهد.

با توجه به ضعف بازار فولاد در ماه‌های گذشته حجم تجارت قراضه در جهان کاهش چشمگیری داشته است. حجم واردات قراضه ژاپن در ماه مه سال جاری به نسبت ماه قبل۷/۲۸ درصد کاهش یافته و نسبت به مدت مشابه سال قبل از کاهش ۹/۴۱ درصدی حکایت می‌کند. در خصوص آمریکا نیز شرایط مشابهی وجود دارد. در ۴ ماه ابتدایی سال جاری حجم صادرات قراضه آمریکا به ۷۷/۴میلیون تن رسید که نسبت به سال قبل از کاهش ۱/۲۵ درصدی حکایت می‌کند. از سویی متوسط قیمت صادراتی قراضه آمریکا نیز در این مدت به نسبت سال قبل ۵/۵ درصد کاهش داشت. در بازار چین نیز با کاهش حجم واردات قراضه و افزایش حجم واردات سنگ‌آهن رو‌به‌رو بودیم. این اتفاق در حالی رخ داد که در ابتدای سال میلادی جاری تا ماه مه به‌دلیل کاهش حجم تقاضای جهانی و تضعیف بازار قراضه با کاهش نسبی قیمت‌ها رو‌به‌رو شدیم که این کاهش می‌تواند پتانسیلی برای افزایش مجدد قیمت‌ها باشد.

با توجه به کاهش واردات قراضه در ماه‌های قبل و کاهش قیمت آن، موجودی انبارها در اقصی نقاط جهان با کاهش آرامی رو به رو شد که در رکود نسبی بازار فولاد و ضعف تقاضا، تاثیر محسوسی بر قیمت قراضه نگذاشت. این در حالی بود که در قیمت‌های پایین گذشته تقاضای فولاد به آرامی در جهان تحریک شد که شاهد افزایش حجم تولید فولاد در قیمت‌های پایین بودیم. به صورت کلی این روند آرام که نهایتا به افزایش نسبی قیمت فولاد انجامید به عنوان فاکتوری سه‌گانه برای تقویت قیمت قراضه عمل کرد. پیش‌زمینه کاهش قیمت قراضه در بازارهای جهانی، افزایش قیمت فولاد و افزایش تقاضای قراضه در موجودی پایین انبارها باعث شد که قیمت قراضه در اقصی نقاط جهان به‌صورت شتابانی افزایش یابد. به عنوان مثال قیمت قراضه گرید H۲ در بازار ژاپن پس از ۴ هفته افزایش ممتد هم‌اکنون به ۳۲ هزار و ۵۰۰ تا ۳۴ هزار ین بر هر تن رسیده که افزایش محسوسی را ثبت کرده است. البته در برخی کشورهای تولیدکننده از جمله آمریکا هم‌اکنون قیمت این کالا پس از طی یک روند نوسانی تقریبا ثابت شده و برای گرید H۱ برابر با ۳۷۴.۵ دلار در مناطق پیتسبورگ، فیلادلفیا و شیکاگو قیمت‌گذاری می‌شود. تمامی این موارد در حالی است که هنوز قیمت قراضه به قیمت‌های سال قبل خود بازنگشته است. محموله‌های صادراتی آمریکا بار کشتی به مقصد ترکیه نزدیک به ۳۷۱ دلار بر هر تن قیمت‌گذاری می‌شود که از قیمت‌های کنونی بازار داخلی آمریکا ارزان‌تر است.

البته در بازارهای منطقه و حتی ترکیه معاملات قراضه تحریک چندانی ندارد که مهم‌ترین‌ دلیل آن را ماه مبارک رمضان و ضعف عمومی تمامی بازارهای این حوزه دانسته‌اند. به نظر می‌رسد هم‌اکنون ترکیه در خارج از بازار قراضه جهانی قرار گرفته است که با بازگشت مجدد ترکیه به بازار، تقاضای جهانی قراضه بیشتر تحریک خواهد شد.

ضعف بازار قراضه ترکیه در حدی خودنمایی می‌کند که فروشندگان محموله‌های قراضه آمریکا به سمت ترکیه نیز از این ضعف بازار گله‌مند هستند. ماه مبارک رمضان باعث شده حجم فروش فولاد ترکیه با محوریت بازارهای منطقه‌ای نیز تحت تاثیر قرار بگیرد که به عنوان داده مهمی برای کاهش تقاضای قراضه این کشور تاکنون ایفای نقش کرده است. از طرفی فروشندگان قراضه از آمریکا و اروپا به مقصد ترکیه حجم عرضه خود را کاهش داده‌اند تا بتوانند قیمت‌ها را صعودی کنند.

دورنمای قیمت قراضه در جهان شرایط جذابی دارد. شرایط عمومی در بازار فولاد و افزایش استفاده از قراضه در اقصی نقاط جهان در کنار تقویت زیرساخت‌های تولید و تفکیک آن، حرکت به سمت استفاده از فناوری‌های نوین به جهت حفاظت بیشتر از محیط زیست و برخی دیگر از موارد جذابیت استفاده از قراضه را افزایش داده که می‌تواند دورنمای روشن بازار این ماده اولیه استراتژیک را بیش از پیش نمایان کند. شاید غالب فعالان بازار قراضه هم‌اکنون بر افزایش قیمت‌ها شرط بسته و منتظر روزهای بهتری هستند. تقاضای داخلی و بین‌المللی برای انواع قراضه به وفور وجود دارد و فروشندگان از بابت فروش هیچ نگرانی خاصی ندارند. به نظر می‌رسد بازار قراضه در مبدأ بهتر از مقصد باشد که نشان می‌دهد قیمت قراضه خود را برای افزایش بیشتر آماده می‌کند. از طرفی هنوز قیمت قراضه به سطوح سال قبل خود نرسیده است که پتانسیلی برای افزایش بیشتر قیمت‌ها است.

مهم‌ترین‌ داده‌های موثر بر بازار جهانی قراضه:

- بهبود بازار فولاد و دورنمای افزایش قیمت فولاد.

- افزایش شدید حجم تولید فولاد خام در اقصی نقاط جهان.

- افزایش سرمایه‌گذاری‌ها بر روند تولید فولاد از قراضه به کمک استفاده از انرژی الکتریکی.

- کاهش نسبی موجودی انبارها به تبع کاهش حجم واردات کشورهای مصرف‌کننده در ماه‌های قبل و کاهش حجم صادرات کشورهای تولیدکننده

- افزایش قیمت نفت و افزایش هزینه حمل‌و‌نقل‌ و تفکیک قراضه.

- کاهش نسبی قیمت‌ها در ماه‌های قبل و ایجاد پتانسیل مضاعفی برای افزایش قیمت‌ها.

- افزایش تقاضای داخلی و بین‌المللی و افزایش جذابیت خرید قراضه.

- افزایش قیمت قراضه در بازارهای مبدأ و احتمال سرایت آن به بازارهای مقصد.

- انتظار برای افزایش تقاضای قراضه بالاخص بعد از ماه مبارک رمضان در منطقه غرب آسیا.

با توجه به موارد یاد شده می‌توان در روزهای آینده به افزایش بیشتر قیمت قراضه در بازارهای جهانی امیدوار بود. این در حالی است که با توجه به جایگاه ترکیه در بازار جهانی قراضه و ضعف بازار فولاد این کشور در ماه مبارک رمضان، می‌توان به افزایش حجم تولید فولاد این کشور و افزایش حجم صادرات آن به کشورهای منطقه پس از ماه مبارک با نظر مثبت نگریست. نهایتا روزهای پایانی ماه رمضان را می‌توان زمان اوج افزایش قیمت‌ها

قلمداد کرد.