محمد‌حسین بابالو: همان گونه که در تحلیل پیشین به صراحت عنوان شد (مقاله روزهای سخت سنگ آهن، سخت‌تر خواهد شد؟ روزنامه دنیای اقتصاد تاریخ ۱۷/ ۳/۹۳، شماره ۳۲۱۵) قیمت سنگ‌آهن توانست از سطح ۹۵ دلار عبور کند و حتی کف ۹۰ دلاری را نیز بشکند. از طرفی هنوز حجم بالای محموله‌ها و افزایش حجم صادرات استرالیا و برزیل و موجودی بالای انبارهای چین در قیمت‌های رو به پایین فولاد این کشور احتمال کاهش بیشتر قیمت‌ها را هشدار می‌دهد. هنوز بازار سنگ‌آهن برای بهبود این شرایط به زمان بیشتری نیاز دارد، ولی جرقه‌هایی از امید نیز دیده می‌شود. قیمت سنگ‌آهن در بازار نقدی چین مدتی است که در مسیر نزولی نوسان کرده ولی توانست افزایش ناچیزی را تجربه کند. به‌صورت دقیق‌تر قیمت سنگ‌آهن نقدی چین در معاملات هفته پیش با ۳۰ سنت افزایش توانست به ۳۰/۸۹ دلار برسد که افزایشی نزدیک به ۳/۰ درصد را ثبت کرد. قیمت سنگ‌آهن سوآپ هم با ۴/۱ دلار رشد به ۱۵/۹۲ دلار در هر تن رسید. در بازار دالیان قیمت سنگ‌آهن آتی با ۲ یوآن افزایش ۶۶۳ یوآن معامله شد. این افزایش در کنار کاهش قیمت‌ها به هیچ عنوان قابل توجه نیست، ولی جرقه کوچکی به شمار می‌آید. در سال جاری قیمت سنگ‌آهن کاملا نزولی بوده و به جز تجربه برخی رشد‌های مقطعی، با برآیندی نزولی نوسان کرده تا جایی که نزدیک به ۳۴درصد کاهش یافته است. این در حالی است که قیمت سنگ‌آهن از فوریه سال ۲۰۱۳ و قیمت‌های نزدیک به ۱۵۸ دلار و ۹۰ سنت تاکنون ۴۴ درصد کاهش قیمت داشته است. قیمت‌های فعلی هم‌اکنون در پایین‌ترین حد در ۲۱ ماه گذشته قرار دارد.

تولیدکنندگان بزرگ جهانی سنگ‌آهن حجم تولید خود را شدیدا افزایش داده‌اند. همان گونه که در گذشته با ذکر ارقام تولید بیان شد، حجم تولید سنگ‌آهن شرکت‌های بزرگ تولیدی استرالیایی و برزیل افزایش محسوسی یافته است. این شرکت‌ها به کمک نرخ‌های بهره بسیار پایین، سرمایه‌گذاری‌های عظیمی در معادن سنگ‌آهن غالبا در منطقه پیلبارای استرالیا به عنوان قطب تولید سنگ‌آهن جهان انجام دادند. این شرکت‌ها با افزایش حجم تولید هم‌اکنون با کاهش قیمت تمام شده سنگ‌آهن استخراجی رو‌به‌رو هستند. یکی از خروجی‌های این رویکرد، افزایش محسوس حجم صادرات سنگ‌آهن از بندر هدلند استرالیا است.

به نظر می‌رسد بازار سنگ‌آهن در حال تغییر شکل Reshape است. تولیدکنندگان بزرگ بین‌المللی در حال قدرت گرفتن هستند که به خروج تولیدکنندگان ضعیف‌تر می‌انجامد. قیمت‌های پایین فعلی برای تولیدکنندگان کوچک‌تر چینی با عیار بسیار پایین ( نزدیک به ۲۶ درصد ) در رقابت با تولیدکنندگان استرالیایی تقریبا غیرممکن است. برخی گمانه‌زنی‌ها حکایت از آن دارد که تاکنون نزدیک به ۲۰ درصد از معادن سنگ‌آهن چین تعطیل شده‌اند. این در حالی است که برخی از موسسات تحلیلی بر این عقیده‌اند که این شرایط حتی شاید بتواند تا ۸۰ درصد از معادن سنگ‌آهن چین را تعطیل کند. گروه بانکی استرالیا و نیوزیلند احتمال حذف ۱۰۰ میلیون تن از حجم تولید سنگ‌آهن چین را مطرح کرد. تمامی این موارد در حالی است که موجودی انبارهای سنگ‌آهن چین بیش از ۱۰۶ میلیون تن بوده که به نسبت مدت مشابه سال قبل از افزایش ۳۱ درصدی حکایت می‌کند.

در بازار فولاد چین قیمت‌ها بالاخص برای انواع ساختمانی در مسیر کاهش قرار داشته، ولی انواع صنعتی مخصوصا ورق صعودی است. فصل باران‌های موسمی چین هم نزدیک است که پتانسیلی برای کاهش تقاضای داخلی این کشور محسوب می‌شود. از طرفی داده‌های قدرتمندی مبنی بر افزایش محسوس حجم تولید این کشور مخابره شده است. به عنوان مثال برای ماه مه با افزایش ماهانه ۶/۲ درصدی حجم تولید فولاد خام این کشور رو به رو شدیم. به‌صورت کلی شرایط عمومی بازار فولاد چندان جذاب نیست ولی در مسیر بهبود قرار دارد. افزایش نسبی حجم صادرات فولاد چین و ثبت بیشترین افزایش ماهانه در سال جاری را نیز می‌توان مهم ارزیابی کرد. مهم‌ترین دلیل کاهش قیمت فولاد در این حوزه کاهش قیمت سنگ‌آهن و کاهش هزینه تولید فولاد خام چین است.

به نظر می‌رسد حجم تقاضای سنگ‌آهن وارداتی چین به دلیل افزایش حجم تولید فولاد خام و تعطیلی بسیاری از معادن کوچک‌تر افزایش یابد. سیتی گروپ نیز تقاضا در نیمه دوم سال جاری را به دلیل بسته شدن بسیاری از معادن چین رو به رشد ارزیابی کرده است. افزایش تقاضا را می‌توان یک داده مثبت تلقی کرد ولی با توجه به حجم محموله‌های تولیدی و صادراتی و موجودی بالای انبارها این عامل قدرت چندانی ندارد. این مطلب را می‌توان یکی از جرقه‌های ضعیف برای افزایش قیمت دانست.

دورنمای شرایط

هم‌اکنون غالب موسسات تحلیلی برای دورنمای قیمت سنگ‌آهن تحلیل و تفسیرهای خود را دارند ولی اکثریت قریب به اتفاق آنان طرفدار کاهش بیشتر قیمت‌ها هستند. به طوری که قیمت‌های ۸۵ دلار را برآورد کرده‌اند که چندان دور از ذهن نیست. مورگان استنلی قیمت‌ها را کمتر از ۸۰ دلار در هر تن برآورد کرده و برای سال آینده متوسط قیمت ۹۰ دلار در هر تن را پیش‌بینی کرده است. تولیدکنندگان هم این شرایط را بررسی کرده و خود را برای کاهش بیشتر قیمت‌ها مهیا کرده‌اند. به عنوان مثال شرکت فورتسکیو با پیش‌بینی کاهش قیمت‌ها تا ۸۰ دلار، خود را برای این قیمت که کمترین حد از سال ۲۰۰۹ تاکنون است آماده کرده است.

در این میان قیمت سهام غالب تولیدکنندگان بزرگ سنگ‌آهن جهانی کاهش یافته است. دلیل اصلی این کاهش، کاهش قیمت سنگ‌آهن و برآورد کاهش سودآوری این شرکت‌ها است. کاهش ارزش سهام نشان می‌دهد که تمایل تولیدکنندگان بزرگ در شرایط کاهش قیمت برای افزایش حجم تولید به منظور عدم کاهش سودآوری تاکنون جوابگو نبوده و احتمالا تولیدکنندگان بزرگ شرایط خود را تغییر خواهند داد. این مطلب را می‌توان یک داده مثبت تلقی کرد ولی شرایط کلی تولیدات معدنی و سرعت بسیار کم تغییر سیستم‌ها و رویکردها اجازه اقدام سریع را به تولیدکنندگان نخواهد داد. کاهش ارزش سهام تولیدکنندگان بزرگ و امید به تغییر رویکرد آنان جرقه دوم در بازار سنگ‌آهن است.

با توجه به تمامی این شرایط قیمت سنگ‌آهن در آینده کوتاه‌مدت می‌تواند ادامه روند نزولی فعلی باشد. نمی‌توان به دقت اعداد خاصی را مطرح کرد زیرا بازار بسیار سردرگم است ولی رسیدن به قیمت‌های ۸۷ دلار دور از ذهن نیست. پس از این زمان شاید سنگ‌آهن تا ۸۵ دلار در هر تن نیز نوسان داشته باشد ولی باز هم در مسیر افزایش قرار خواهد گرفت. قیمت‌های فعلی و نوسان در سطوحی نزدیک به ۸۸ تا ۹۲ دلار را می‌توان دورنمای میان‌مدت سنگ‌آهن دانست. برای اظهار‌نظر در مورد دورنمای طولانی‌مدت قیمت سنگ‌آهن، هنوز به زمان بیشتری نیاز است.

کاهش ممتد قیمت‌ها و جرقه‌های بهبود