محمدحسین بابالو: تحلیل بازار و تخمین دورنمای قیمت‌ها همیشه برای غالب فعالان این عرصه جذاب بوده و هست بنابراین شیوه‌های مختلفی برای دستیابی به این قبیل اطلاعات ابداع شده است. تحلیل بنیادین، تحلیل تکنیکال یا فنی، تحلیل‌های ذهنی، تحلیل‌های روانشناسی و ... انواع مختلفی از شیوه‌های برآورد شرایط پیش رو است. با توجه به جایگاه خاص فلزات و شیوه‌های مختلف معاملاتی آن، بررسی و تحلیل شرایط این قبیل کالاها در بازارهای مختلف جهانی از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این نوشتار و به‌صورت ممتد و ادامه‌دار بر آن شدیم تا ساده‌ترین شیوه تحلیل بازار و تخمین قیمت فلزات را بازگو کنیم. این موارد در قرابت بسیار بالایی با شیوه‌های مختلف تجارت در اقصی نقاط جهان نیز قرار دارد. مقدمه

این ذهنیت که همیشه در یک معامله قیمت تعیین می‌شود یا نوع کالا به دقت مشخص می‌شود یا حتی اینکه همه پول در زمان تحویل کالا پرداخت خواهد شد یا حجم تحویلی یا مبدأ محموله معین می‌شود همیشه درست نیست. در شیوه‌های معامله به دقت انواع مختلف این گونه مبادلات ذکر خواهد شد.

در ابتدا تقسیم‌بندی برخی از شیوه‌های معامله که در آن نوع پرداخت پول متفاوت است را توضیح داده همچنین در آینده به شیوه‌های مختلف تعیین نوع کالا و ویژگی‌های آن نیز خواهیم پرداخت. این نوشتار در عین شباهت با بخش‌های مختلف اینکوترمز تفاوت‌های فاحشی دارد که مجال پرداختن به تمامی آنها نیست. قوانین اینکوترمز در این بخش بسیار کامل و جامع است و مطالعه آن به خوانندگان به‌خصوص کسانی که مایل هستند در زمینه تجارت بین‌الملل فعال باشند قویا توصیه می‌شود.

ساده‌ترین شکل معامله تبادل کالا در ازای مقدار معینی پول یا کالای دیگری است. تحویل کالا یا به‌صورت فیزیکی صورت می‌گیرد یا اسناد حمل (به همراه اسناد بازرسی و اسناد گمرکی)، یا قبض انبار را تحویل می‌گیرد که نشان‌دهنده تحویل کالاست. در این نوشتار شیوه معاملات به محوریت شیوه پرداخت و تسویه معاملات به چند بخش کلی تقسیم می‌شود.

تقسیم‌بندی شیوه معاملات بر اساس شیوه پرداخت و تسویه

همان‌گونه که ذکر شد همیشه در ابتدای معامله قیمت تعیین نمی‌شود. اگر در ابتدا قیمت تعیین شود به چند صورت کلی معامله صورت می‌گیرد:

نقدی Cash: کالا در برابر پرداخت پول تحویل می‌شود و تحویل کالا فوری است.

‌نسیه Credit: با ضمانت خود فرد یا بانک یا ضمانت فرد توسط بورس یا کارگزار یا یک فرد حقیقی یا حقوقی ثانویه کالا تحویل شده و مبلغ پس از یک دوره زمانی پرداخت می‌شود. غالبا بانک به جای خریدار وارد عمل شده و مبلغ را پرداخت می‌کند و بعدا خریدار با بانک با احتساب سود تسویه می‌کند.

سلف Open Account: خریدار هم‌اکنون پول را پرداخت می‌کند ولی بعدا جنس را از فروشنده (غالبا تولیدکننده) تحویل می‌گیرد.

آتی Future : خریدار ۱۰درصد از پول را پرداخت می‌کند و فروشنده (غالبا تولیدکننده) تعهد می‌کند در زمان معین کالا را در ازای پرداخت مابقی پول تحویل دهد. این روش بهترین شیوه معامله در زمان افزایش قیمت است.

اختیار معامله Option: فروشنده تعهد می‌کند در زمانی خاص، کالای خاصی را به خریدار تحویل دهد. بهترین نوع معامله برای فروشنده ای است که خود تولیدکننده نیست و قصد خرید و فروش را دارد. در زمان کاهش قیمت‌ها یا زمانی که فرض را بر کاهش قیمت‌ها می‌گذاریم این شیوه کارآ است.

شیوه‌های ذکر شده مدت‌ها است که رایج بوده و در بورس فلزات لندن بالاخص در معاملات الکترال آنها رواج دارد. بخشی دیگر از شیوه‌های معامله نیز وجود دارد که به‌صورت رسمی در این بورس رایج نیست ولی انجام می‌شود از جمله:

پیش‌پرداخت(Cash In Advance): ۱۰۰درصد مبلغ یا مقدار کمتری در ابتدا پرداخت می‌شود و پس از تحویل کالا یا در برابر اسناد حمل مابقی مبلغ تسویه می‌شود. در صورت پذیرفتن ۱۰۰درصد مبلغ مورد نیاز که نشانه اعتماد به فروشنده است خریدار می‌تواند تقاضای تخفیف کند که حداقل یک درصد تخفیف در این نوع معامله بالاخص بین تجار چینی مرسوم است.

پرداخت در مقابل اسناد (Cash Against Documents): در این شیوه معامله پیش پرداختی مبادله نمی‌شود و پس از آماده شده جنس، در برابر اسناد حمل معامله صورت می‌گیرد. این شیوه مبادله نشان‌دهنده اعتماد فروشنده به خریدار است.

امانی (Consignment): در این شیوه معامله، خریدار کالا را از فروشنده تحویل می‌گیرد و پس از فروش یا در زمان معینی نسبت به پرداخت پول اقدام می‌کند. در این شیوه معامله غالبا خریدار ضمانت نامه بانکی معتبری در اختیار فروشنده قرار می‌دهد که به اعتبار آن ضمانت نامه فروشنده می‌تواند مبلغ اصلی و حتی ضرر و زیان خود را در صورت بروز هر مشکلی وصول نماید.

ال‌سی (Letter of Credit): این شیوه به تفصیل در قوانین اینکوترمز ذکر شده و عبارت است از گشایش این نوع حساب بین بانک خریدار و بانک فروشنده و آماده‌سازی کالا و تحویل اسناد آن به بانک و دریافت مبلغ مورد نظر و سپس دریافت اسناد توسط خریدار که همان اخذ کالا است.

سوآپ Swap: شیوه دیگری از معامله وجود دارد که در زمان عقد قرارداد قیمت مشخص نمی‌شود بلکه آن را تابعی از شرایط محسوب می‌کنند. مثلا قیمت سنگ‌آهن را به‌صورت نسبتی از قیمت شمش یا فولاد خام محسوب می‌کنند یا آمارها و قیمت‌های مورد مخابره از سوی یک نهاد را مرجع قرار می‌دهند که به سوآپ معروف است. این نوع معامله بیشتر برای محموله‌های بزرگ با زمان تحویل طولانی یا تحویل به‌صورت ممتد در زمانی مشخص مثلا یک‌سال منعقد می‌شود. پس از نوسان شدید قیمت‌ها پس از بحران سال ۲۰۰۸ در سال‌های قبل یا برای کشورهایی همچون ایران با نوسان نرخ همه چیز این شیوه معامله مرسوم شده و استفاده می‌شود. هم‌اکنون قیمت سنگ‌آهن گل‌گهر یا چادرملو تابعی از قیمت شمش فولاد خوزستان است. تمامی شیوه‌های معاملات فوق هم‌اکنون در جهان در حال انجام است.

mhbabaloo@hotmail.com

ادامه دارد