سمینار قراردادهای سلف موازی استاندارد میلگرد در بورس کالای ایران - ۱۳ اسفند ۹۲

گروه بورس کالا- حدیث موسوی: فعالیت‌های رو‌به رشد بورس کالای ایران طلیعه‌ای برای توسعه معاملات ابزارهای مالی است. دکتر صالح‌آبادی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در سمینار قراردادهای سلف موازی استاندارد میلگرد با بیان این مطلب گفت: معاملات بورس کالا در ابتدا مبتنی بر معاملات کالاهای فیزیکی مانند محصولات فلزی و کشاورزی بود و در ماه‌های پایانی سال ۸۶ نیز فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی به این جمع افزوده شد، اما با توجه به دیدگاه سازمان بورس و اوراق بهادار سعی بر این شد که علاوه‌بر محصولات فیزیکی قراردادهای مبتنی بر کالاها نیز در بورس کالا مورد معامله قرار گیرد.وی با بیان اینکه حجم بسیار زیاد معاملات در بورس‌های کالایی جهان مربوط به داد‌و‌ستد قراردادهای مبتنی بر کالا و معاملات آتی است، خاطر نشان کرد: حرکت به سوی ابزارهای مالی در بورس کالای ایران همواره مدنظر ما بوده و روند روزافزون معاملات قراردادهای آتی در این بورس گویای این مدعاست. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه گفت: در سال گذشته حجم معاملات قراردادهای آتی در بورس کالا بسیار بالا بود و طی امسال نیز این روند تا حدودی ادامه داشته، البته با توجه به نوسانات کمتر قیمت طلا طی امسال، کاهش این معاملات منطقی است.

راه‌اندازی قراردادهای سلف موازی و اختیار

وی افزود: ما امیدواریم در آینده نزدیک شاهد آغاز معاملات اختیار در بورس کالا باشیم ضمن آنکه در معاملات آتی نیز ورود دارایی پایه جدید علاوه‌بر سکه، مد نظر بورس است. وی در ادامه در خصوص راه‌اندازی قراردادهای سلف موازی استاندارد میلگرد گفت: در بورس کالا معاملات سلف معمولی از مدت‌ها پیش آغاز شده و طبق موازین شرعی معامله سلف نمی‌تواند بازار ثانویه داشته باشد و به عنوان مثال اگر کسی کالایی را به‌صورت سلف خریداری کرده باشد تا قبل از سررسید نمی‌تواند آن‌را واگذار کند. به همین خاطر معاملات سلف دارای مشتریان کمتر و محدودتری است و نقش تولیدکننده در تعیین قیمت کالا بسیار پررنگ است در حالی که هم‌اکنون با تمهیدات اندیشیده شده و در قالب موازین شرعی پیگیری شده از سوی کمیته فقهی با معاملات قراردادهای سلف موازی استاندارد، امکان معاملات در بازار ثانویه فراهم شده است.

بازار شفاف‌تر با سلف موازی

سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه با بیان اینکه کالاهایی که ماهیت تجاری بیشتری دارند در قراردادهای سلف موازی امکان داد‌و‌ستد آنها بیشتر وجود دارد گفت: در معاملات قراردادهای سلف موازی، افراد گوناگونی می‌توانند شرکت کنند و خریداران بیشتری در بازار حضور پیدا می‌کنند و بازار، شفاف‌تر و قیمت‌ها واقعی‌تر خواهد بود، ضمن آنکه با توجه به نقدشوندگی زیاد بازار در هر لحظه امکان کشف قیمت وجود دارد و بازار خارج از بورس می‌تواند برای تعیین قیمت از آن استفاده کند. این در حالی اتفاق می‌افتد که با معاملات قراردادهای سلف موازی قیمت کالاها به جای یک یا دو هفته در میان، به‌صورت روزانه و لحظه‌ای مانند قراردادهای آتی کشف می‌شوند.

دکتر صالح‌آبادی با اشاره به اینکه در قراردادهای سلف موازی استاندارد مانند قراردادهای آتی اصل بنابر تحویل کالا است، گفت: در این معاملات نیز الزاما تحویل کالا صورت می‌گیرد و مانند قراردادهای آتی در صورت عدم تحویل از سوی فروشنده یا عدم تحویل از سوی خریدار، جریمه‌های لازم به آنها تعلق خواهد گرفت. وی در ادامه افزود: با راه‌اندازی قرارداد سلف موازی روی هر کالا از جمله میلگرد، مقدمات راه‌اندازی قراردادهای آن کالا نیز فراهم می‌شود و آنچه که برای ما مهم است آن است که حرکت از سوی معاملات فیزیکی را به‌سوی معاملات ابزارهای مالی در بورس کالا پیش ببریم.

رفع محدودیت نوسان قیمت در بورس کالا

وی با اشاره به محدودیت‌های موجود در نوسانات قیمت کالاها در بورس کالای ایران تاکید کرد: تلاش همه ما بر این مهم است که محدودیت نوسانات قیمتی در کالاهای مختلف معامله شده در بورس کالا برداشته شود و اعتقاد ما این است که کالایی که در بورس کالا مورد معامله قرار می‌گیرد نباید محدودیتی در نوسان قیمت آن اعمال شود. وی با اشاره به تعاملات و همکاری سازمان بورس و بورس کالا با وزارت صنعت، کارگروه کنترل بازار و شرکت ملی صنایع پتروشیمی خاظرنشان کرد: با راه‌اندازی اتاق گفت‌وگو با شرکت ملی صنایع پتروشیمی و توافقات صورت گرفته با وزارتخانه متبوع و کارگروه کنترل بازار، امید است محدودیت نوسانات قیمت کالاها در این بورس برداشته شود؛ چرا‌که این مساله در نهایت به نفع اقتصاد کشور خواهد بود. وی در ادامه گفت: نگاه ما به بورس کالای ایران به عنوان بازاری است که به شفافیت بازار کالاها کمک کرده و سیگنال‌های واقعی را هم به سمت عرضه و هم به سمت تقاضا ارسال می‌کند و با نگاه به بورس کالا می‌توان به سیاست‌گذاری دولت در بخش‌های مختلف کالایی کمک کرد. وی با اشاره به نقش بورس کالا در تامین مالی کوتاه مدت تولیدکنندگان گفت: راه‌اندازی ابزارهای مالی جدید از جمله قراردادهای سلف موازی و قبض انبار در بورس کالای ایران، بازار کشور را به سمت بازاری رقابتی‌تر و شفاف‌تر سوق می‌دهد و بورس کالا می‌تواند ارتباط ما را با اقتصاد جهانی در این زمینه برقرار کند. وی در پایان ضمن تشکر از تلاش‌های مسوولان بورس کالا در رونق بخشی به فعالیت این بورس گفت: در یازده ماهه امسال حجم معاملات فیزیکی و نقدی در بورس بالغ بر ۵۶ هزار میلیارد تومان بوده که رقم بسیار قابل توجهی است و امیدواریم فعالیت‌های رو به رشد بورس کالای ایران طلیعه‌ای باشد برای توسعه معاملات ابزارهای مالی.

تامین مالی ۱۸۵ هزار میلیاردی تولیدکنندگان در بورس کالا در ۱۱ ماه امسال

مدیرعامل بورس کالای ایران در سمینار قرارداد سلف موازی میلگرد ضمن تاکید بر نقش بورس کالای ایران در اقتصاد ملی گفت: در یازده ماهه سال‌جاری حجم معاملات سلف در بورس کالا به حدود ۱۸۵ هزار میلیارد ریال رسیده است و این بدان معنی است که بورس کالا به تنهایی ۱۸۵ هزار میلیارد ریال برای تولیدکنندگان تامین مالی کرده است. این رقم در سال گذشته بالغ بر ۱۶۵ هزار میلیارد ریال بوده است، این در حالی است که کل تامین مالی صورت گرفته از سوی نظام عریض و طویل بانکی کشور بالغ بر ۲۵۰ هزار میلیارد ریال بوده است و با نگاهی به این آمار می‌توان به نقش و اهمیت فعالیت بورس کالا در عرصه اقتصاد کشور پی برد. وی در ادامه به تشریح مزایای این ابزار مالی نوین و معرفی برنامه‌های بورس کالا جهت توسعه این دسته از ابزارهای مالی پرداخت.

دکترحسین پناهیان با بیان اینکه ارزش معاملات بورس کالای ایران در ۱۱ ماهه سال ۹۲ نسبت به سال ماقبل ۳۷ درصد رشد داشته است، گفت: این رشد برای قراردادهای سلف ۱۳ درصد را نشان می‌دهد که گویای اهمیت معاملات سلف در این بورس است.

وی افزود: از این رو، سعی شده است که با ورود ابزارهای نوین مالی مبتنی بر معاملات سلف و همچنین سایر دارایی‌های پایه مورد معامله در بورس کالا، ضمن تنوع بخشی و رونق بیشتر به معاملات، فرصت‌های نوینی را فراروی فعالان بازار اعم از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان نهایی قرار دهیم.

توسعه ابزارهای مالی

مدیرعامل بورس کالای ایران با تاکید بر اینکه توسعه ابزارهای مالی جدید یکی از اهداف هشت گانه استراتژیک بورس کالای ایران است، توضیح داد: این بورس در جهت نیل به این هدف استراتژیک و افزایش سهم ابزارهای مالی جدید از معاملات بورس، طی سال‌های اخیر سعی داشته است که ابزارهای مالی را توسعه دهد. پناهیان ادامه داد: توسعه کیفی و کمی عرضه و پذیرش کالاها و دارایی‌های پایه جدید از دیگر اهداف استراتژیک بورس کالا است که در این راستا سعی شده است، جهت افزایش انگیزه فعالیت در بورس کالا، عرضه و پذیرش کالاها و اوراق بهادار مبتنی بر کالا صورت گیرد.

وی یکی از مهم‌ترین اقدامات در جهت افزایش عرضه و پذیرش کالاها و اوراق بهادار مبتنی بر کالا را پذیرش دارایی پایه میلگرد برای معاملات قراردادهای سلف موازی استاندارد برشمرد و گفت: از دیگر اقداماتی که در این زمینه صورت گرفته است می‌توان به آماده‌سازی پذیرش دارایی پایه ذرت، کنجاله سویا و میلگرد برای معاملات قراردادهای آتی و پذیرش نهایی دارایی پایه زیره سبز برای این معاملات اشاره کرد.

مدیرعامل بورس کالای ایران ضمن تشکر از مساعدت‌های شرکت ذوب‌آهن اصفهان راه‌اندازی قراردادهای سلف موازی استاندارد را از اهم برنامه‌های بورس کالا جهت توسعه ابزارهای مالی جدید در این بورس دانست و توضیح داد: راه‌اندازی قراردادهای آتی با رویکرد کارگزار محوری، راه‌اندازی قراردادهای آتی یک روزه و راه‌اندازی قراردادهای اختیار معامله از دیگر برنامه‌های بورس کالا جهت توسعه ابزارهای مالی جدید است.پناهیان در ادامه کشف پیوسته قیمت دارایی پایه را از مزایای معاملات قراردادهای سلف موازی استاندارد معرفی کرد و گفت: کمک به نقدشوندگی معاملات سلف متداول، تامین مالی تولیدکنندگان، پوشش ریسک کامل‌تر نسبت به قرارداد سلف متداول و حذف نااطمینانی‌های نوسان قیمت و تسویه نقدی با وضع اختیارها از ویژگی‌های این قراردادها است.

آمادگی ذوب‌آهن اصفهان برای معاملات سلف موازی میلگرد

رئیس هیات مدیره بورس کالای ایران نیز در سمینار سلف موازی استاندارد میلگرد از آمادگی ذوب‌آهن اصفهان برای معاملات سلف موازی میلگرد خبر داد. منصور یزدی زاده با اشاره به برنامه ذوب‌آهن برای عرضه میلگرد در معاملات سلف موازی استاندارد گفت: پس از راه‌اندازی این معاملات، عرضه میلگرد در قالب قراردادهای ۲۲ تنی و به صورت تک سایز خواهد بود و مطابق مشخصات قرارداد مصوب، ذوب‌آهن در تمام ماه‌های سال می‌تواند اقدام به عرضه محصول در قالب قرارداد سلف موازی استاندارد کند.

رئیس هیات مدیره بورس کالای ایران در ادامه افزود: در هر سررسید فقط یک سایز میلگرد از بین سایزهای ۲۵، ۲۲، ۲۰، ۱۸، ۱۶، ۱۴، ۱۲ عرضه خواهد شد و حجم عرضه در هر کدام از سررسیدها متناسب با برنامه تولید ذوب‌آهن و در هماهنگی با بورس کالای ایران خواهد بود.

وی در ادامه با بیان اینکه معاملات فولاد در بورس‌های جهان در قالب قراردادهای آتی انجام می‌گیرد، گفت: معاملات سلف موازی میلگرد در بورس کالای ایران یک نوآوری جدید خواهد بود که سابقه‌ای در معاملات بورسی جهان ندارد.

وی در ادامه گفت: معاملات فولاد از سال ۱۳۸۲ با عرضه محصولات ذوب‌آهن در بورس کالای ایران آغاز شده است و معاملات این کالا از سال ۸۲ تا۹۱ با رشد قابل توجهی همراه بوده است و در سال ۹۱ در مجموع ۱۱ میلیون تن فولاد و محصولات آن در بورس کالای ایران در قالب قراردادهای سلف و نقد دادوستد شده است.

یزدی‌زاده در پایان گفت: در سال ۱۳۹۱ با محاسبه سبد مخلوط با تیرآهن بیش از ۴/۲ میلیون تن انواع میلگرد در قالب قراردادهای سلف در بورس کالای ایران مورد دادوستد قرار گرفته است.

سلف موازی استاندارد به مدیریت بیشتر ریسک معاملات کمک می‌کند

میرصانعی دبیر‌کل کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار نیز در سمینار قراردادهای سلف موازی استاندارد میلگرد با بیان اینکه سلف موازی استاندارد به مدیریت بیشتر ریسک معاملات کمک می‌کند، گفت: از اوایل تاسیس بورس کالا یکی از دغدغه‌های فعالان بازار فراهم شدن امکان مجدد معاملات سلف بود که با قرارداد سلف موازی استاندارد این دغدغه برطرف می‌شود.

وی با تاکید بر تفاوت سلف معمولی با سلف موازی استاندارد خاطرنشان کرد: در قراردادهای سلف موازی استاندارد اندازه قرارداد کاهش پیدا می‌کند و به طور طبیعی اندازه کوچک قرارداد موجب می‌شود که ما شاهد معاملات مجدد و بیشتری باشیم وحجم و تراکنش معاملات افزایش می‌یابد، ضمن آنکه انجام معاملات مجدد نیز به کشف نرخ جدید و روزانه کمک می‌کند. دبیر کل کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار با تاکید بر مزایای این ابزار مالی نوین ادامه داد: سلف موازی استاندارد به مدیریت ریسک بیشتر معاملات کمک خواهد کرد، زیرا در مورد قراردادهای قبلی خریدار باید تا زمان تحویل سر رسید صبر می‌کرد در صورتی که با این ابزار مالی جدید دیگر لازم نیست تا زمان تحویل سر رسید صبر کند و این موضوع به کاهش ریسک نقدشوندگی می‌انجامد.

وی گفت: با وجود اینکه طبق قراردادهای سلف معمولی نیز تامین مالی صورت می‌گیرد، اما مزیت این قرارداد جدید این است که خریداران بیشتری می‌توانند وارد معامله شوند و به تامین مالی عرضه‌کننده کمک کنند.

میرصانعی گفت: از آنجا که قراردادهای آتی روی کالاهایی منتشر می‌شود که از نقدشوندگی بالایی در بازار برخوردارند و سلف موازی استاندارد می‌تواند به نقدشوندگی میلگرد کمک کند، در نتیجه این ابزار مالی نوین می‌تواند زمینه ساز ورود فولاد و میلگرد به قراردادهای آتی نیز باشد. میرصانعی در پایان حتمی بودن تسویه را از دیگر مزایای قراردادهای سلف موازی استاندارد بر‌شمرد و افزود: در این نوع از قراردادها تأخیر، جریمه، ابطال و فسخ رخ نخواهد داد و تسویه به صورت حتمی انجام می‌گیرد.