تسنیم- المانیتور با اشاره به پیشنهاد ترکیه برای افزایش ۲ برابری واردات گاز از ایران به شرط کاهش قیمت نوشت: سه سناریو برای مصرف گاز مازاد وارداتی از ایران وجود دارد که صدور گاز به اروپا گزینه‌ معقول در این زمینه است.
پایگاه اینترنتی المانیتور طی گزارشی نوشت: در روز ۲۹ ژانویه، رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه برای ارتقای مبادلات تجاری و انرژی به تهران سفر کرد تا بتواند حجم مبادلات تجاری دو کشور را تا پایان سال ۲۰۱۵ به ۳۰ میلیارد دلار برساند.
در این سفر، همچنین وزیر انرژی ترکیه که اردوغان را همراهی می‌کرد، پیشنهادی برای طرف ایرانی داشت که فورا از طرف وزیر نفت ایران مورد موافقت قرار گرفت. بر اساس این توافق، مقرر شد اگر ترکیه واردات گاز از ایران را ۲ برابر کند و از ۱۰ میلیارد متر‌مکعب فعلی به ۲۰ میلیارد متر مکعب برساند، ایران نیز قیمت گاز را کاهش خواهد داد.
از نظر ترکیه، درخواست برای کاهش قیمت گاز کاملا قانونی است. قیمت گاز ایران قبلا نیز بالاتر از قیمتی بوده که ترکیه از دیگران خریداری می‌کرده است. ترکیه در سال ۲۰۱۲، از ایران به دلیل بالا بودن قیمت گاز صادراتی‌اش به یک دادگاه بین‌المللی شکایت کرد. بر اساس اطلاعاتی که به مطبوعات واصل شده، قیمت گازی که ترکیه از کشورهای آذربایجان، روسیه و ایران خریداری می‌کند، به ترتیب، ۳۳۰، ۴۰۰ و ۵۰۵ دلار در هر متر مکعب است. بنابراین، قیمت گاز ایران برای ترکیه حدود ۲۰ درصد بیشتر از متوسط قیمت‌های جهانی است.
بر این اساس، قیمت بالای گاز ایران موجب افزایش یافتن هزینه واردات گاز ترکیه به بیش از ۸۰۰ میلیون دلار در سال می‌شود. از سوی دیگر، قرارداد گازی منعقده بین تهران و آنکارا که در آگوست ۱۹۹۶ امضا شده و تا ۲۵ سال اعتبار دارد، دارای شرط «بگیر یا بپرداز» است. این به آن معناست که ترکیه موظف است هر سال میزان مشخصی گاز (۱۰ میلیارد متر مکعب) از ایران وارد کند. حتی اگر ترکیه این میزان گاز را دریافت نکند، موظف است پول آن را بپردازد.
در این وضعیت، هرچند کاهش قیمت گاز، گامی مثبت به شمار می‌رود، اما پیشنهاد دو برابر کردن حجم گاز وارداتی از ایران با توجه به کسری بودجه فعلی دولت ترکیه، ریسک بالایی دارد. با تعهد ترکیه به خرید ۲۰ میلیارد متر مکعب گاز بیشتر، ترکیه باید برای واردات گاز بیشتر، بهای بیشتری بپردازد، در حالی که هنوز نمی‌تواند میزان گازی را که اکنون وارد می‌کند به‌طور کامل مصرف کند. سوالی که پیش می‌آید این است که ترکیه با این گاز اضافه می‌خواهد چه کاری انجام دهد؟ سه سناریو را می‌توان متصور بود: فروش مجدد گاز، ذخیره آن یا پرداخت قیمت و عدم دریافت گاز.
اگر ترکیه بخواهد گاز خریداری شده از ایران را مجددا بفروشد، واقع بینانه ترین مشتری، اروپا خواهد بود و می‌تواند از این طریق پروژه افسانه‌ای خط لوله انتقال گاز ایران به اروپا را به واقعیت نزدیک کند. اگر تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا اجازه بدهند ترکیه این اقدام را پیش ببرد، جنگ بر سر قیمت گاز ایران و آذربایجان در بازارهای اروپایی در خواهد گرفت و توافقات برای خط لوله انتقال گاز از طریق آناتولی را با خطر مواجه خواهد ساخت.
اگر ترکیه گاز مازاد بر مصرف را ذخیره کند، ظرفیت فعلی این کشور برای ذخیره گاز کافی نخواهد بود و آنکارا به ساخت تاسیسات بیشتر نیاز خواهد داشت. در نهایت، در حالی که از نظر اقتصادی ترکیه در حال توافق برای پرداخت پول گاز است، مسلما عدم دریافت گاز گزینه‌ای پوچ و بی‌معنی خواهد بود.
در این سه سناریو، ترکیه به افزایش ظرفیت خطوط لوله انتقال گاز ایران نیاز دارد که حداکثر ظرفیت فعلی آن ۱۴ میلیارد متر مکعب است و باید خط لوله جدید بسازد تا گاز را از ایران به مرزهای غربی ترکیه انتقال دهند. در هر صورت همچنان این سوال بدون جواب باقی می‌ماند که با توجه به اینکه ظرفیت خط لوله فعلی تبریز- آنکارا حداکثر ۱۶ میلیارد متر مکعب است، ترکیه چگونه به ۲۰ میلیارد متر مکعب گاز تعهد شده دست خواهد یافت؟ آیا ترکیه خط لوله جدیدی خواهد ساخت و چگونه؟