ضرورت توازن در طرح توسعه فولاد

گروه بورس کالا- حدیث موسوی: در طول چند سال گذشته نبود یک نقشه راه مناسب یا استراتژی توسعه برای صنعت فولاد کشور همواره یکی از چالش‌های موجود بر سر راه توسعه متوازن و اقتصادی این صنعت بوده است؛ چرا‌که طی این سال‌ها به منظور رسیدن به افق ترسیم شده در سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ برای تولید ۵۵ میلیون تن فولاد تلاش‌های فراوانی برای افزایش ظرفیت تولید از سوی مسوولان امر صورت گرفته، اما این خلأ (نبود نقشه راه) موجب شده تا برخی طرح‌های فولادی بدون در نظر گرفتن زیرساخت‌های لازم آن و بررسی‌های کارشناسی دقیق، فاقد توجیه فنی و اقتصادی باشند. به گفته بسیاری از کارشناسان و صاحب‌نظران این عرصه از جمله مشکلات و معضلات برخی طرح‌های فولادی احداث شده و طرح‌های در دست احداث، عدم توجه به ظرفیت واحد تولیدی بر‌اساس تعریف‌ انجمن جهانی فولاد و احداث طرح‌های پایین‌تر از یک میلیون تن تولید، عدم توجه به مساله آمایش سرزمین به دلیل تعریف پروژه فولادی در منطقه‌ای دور از دریا، مشکلات تامین برق و انرژی و از سوی دیگر نبود شبکه حمل و نقل ریلی گسترده و کارآ برای ارتباط مناسب بین بخش معدن و فولاد کشور هستند که باید هرچه سریع‌تر برای ایجاد هماهنگی و رفع تنگناهای موجود برنامه‌ریزی‌های گسترده‌ای از سوی مسوولان صورت گیرد. از سوی دیگر هنگامی که بدانیم زنجیره تامین فولاد از استخراج، تولید کنسانتره و گندله شکل می‌گیرد لزوم توجه به هماهنگی میان صنعت فولاد و معدن کشور - نه فقط توجه صرف به صنعت فولاد- نیز در این میان بیش از پیش پررنگ می‌شود.

به گزارش روابط عمومی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع ایران(ایمیدرو)،‌ رییس هیات عامل این سازمان با تاکید بر اینکه طرح‌های توسعه فولاد نیازمند ایجاد توازن همزمان توسط سایر دستگاه‌های اجرایی کشور برای تامین راه،‌ آب، ‌برق،‌ گاز و نیروی انسانی هستند و گرنه از منطق اقتصادی خارج می‌شوند، گفت: برای استقرار کارخانه‌های جدید فولادی ضروری است با انجام مطالعات فنی و اقتصادی دقیق، امور زیربنایی و سایر عوامل تاثیرگذار نیز مورد توجه قرار گیرد. مهدی کرباسیان، با اشاره به مطالعات انجام شده تحت عنوان «بازنگری در طرح جامع فولاد» گفت:‌ دسترسی به آب یکی از عوامل تاثیرگذار در تولید فولاد خام به شمار می‌آید، از همین رو سرمایه‌گذاران باید این نکته را در مطالعات فنی و اقتصادی به عنوان یکی از اولویت‌های خود در نظر گیرند. معاون وزیر صنعت،معدن و تجارت به چالش کمبود آب در کشور اشاره و تصریح کرد: توجه به این موضوع سبب می‌شود لطمه‌ای به سایر پتانسیل‌های توسعه‌ای منطقه از جمله کشاورزی و ... وارد نشود.

کرباسیان همچنین تامین مواد اولیه برای طرح‌های فولادی را یکی دیگر از پیش نیازهای توسعه این بخش دانست و گفت: در افق ۱۴۰۴ برای تولید ۵۵ میلیون تن فولاد خام ظرفیت‌سازی خواهد شد که برای تحقق چنین رقمی باید بیش از ۷۵ میلیون تن کنسانتره و گندله در اختیار داشته باشیم.

وی با یادآوری اینکه ارزان‌ترین مسیر حمل و نقل در دنیا مربوط به دریا است ادامه داد: آن دسته از پروژه‌هایی که در مجاورت آب‌های آزاد قرار دارند و مواد اولیه داخلی را کافی نمی‌دانند می توانند نیاز خود را از خارج کشور تامین کنند و به‌این ترتیب دچار هزینه‌های مضاعف در بخش حمل و نقل جاده‌ای، ریلی و ... نخواهند شد.

رییس هیات عامل ایمیدرو توسعه خطوط زمینی و ریلی، ‌تامین برق و گاز برای کارخانه‌های فولاد را از دیگر چالش‌های توسعه این صنعت ذکر و اظهار کرد:‌ چنانچه دستگاه‌های دیگر اجرایی زمینه توسعه امور زیربنایی را فراهم نکنند مشکلات متعددی در این حوزه ایجاد خواهد شد. به گفته وی،‌ قرار گرفتن طرح‌های جدید فولاد در مناطق اقتصادی‌تر چالش کمبود انرژی در این بخش را برطرف می‌کند. کرباسیان همچنین به پر شدن ظرفیت حمل و نقل ریلی برای صنعت فولاد در شرایط حاضر اشاره کرد و افزود:‌ آمارها نشان می‌دهد برای تولید هر تن فولاد خام نیازمند جابه‌جایی ۴ تن مواد اولیه و دیگر ملزومات هستیم و این امر به روشنی بر توسعه شبکه ریلی و راه‌ها تاکید می‌کند.

وی در عین حال تامین نیروی انسانی ماهر برای صنعت فولاد را به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل توسعه خواند و اظهار کرد: رشد این صنعت بدون حضور نیروی انسانی کافی و متخصص با مشکل مواجه خواهد شد و از هم اکنون باید با توجه به پراکندگی طرح‌های فولاد اقدامات موثر را آغاز کرد. به اعتقاد وی،‌ بدنه اصلی کارشناسان باید از محیط‌های بومی انتخاب شوند تا دغدغه برگشت به شهر اصلی خود را نداشته باشند.

رییس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران به برنامه آزادسازی قیمت حامل‌های انرژی و مواد اولیه از جمله سنگ‌آهن اشاره و خاطر‌نشان کرد: به دلیل اینکه یکی از عوامل اصلی در تعیین هزینه تولید مربوط به موقعیت جغرافیایی منطقه است، باید پروژه در محلی اجرا شود که نرخ مواد اولیه، سوخت و حمل و نقل، تاثیر حداقلی بر هزینه‌های تولید داشته باشد. وی تاکید کرد:‌ باید مرحله دوم منطقی کردن قیمت‌ها به صورت گام به گام انجام گیرد تا شرکت‌های فولادی نیز بتوانند با افزایش نرخ بهره‌وری در عوامل تولید، قیمت‌ها را کنترل کنند.