محمود بازاری* وضع عوارض صادراتی سنگ‌آهن چند ماهی است که موضوع بحث محافل کارشناسی در دولت و بخش غیردولتی است. موافقان فعلی وضع عوارض، جدی‌ترین دلیل ضرورت این اقدام را ارزان شدن مواد اولیه تولید فولاد برای تولیدکننده داخلی می‌دانند ولی به ظرفیت‌های فعلی تولیدی کشور، طرح‌های در دست ساخت و زمان بهره‌برداری آنها و تحلیل ضرر و زیان ناشی از عدم مصرف سنگ‌آهن تولیدی در داخل و همچنین عدم صرفه صادرات آن در صورت وضع عوارض طی حداقل دو سال آینده هیچ اشاره‌ای نداشته و نمی‌کنند. از سوی دیگر مخالفان وضع عوارض صادراتی سنگ‌آهن- همان معدن‌داران بخش خصوصی که بسیار قلیل بوده و سهم ناچیز در حد ۵ تا ۸ درصد تولید سنگ‌آهن کشور را در اختیار دارند یا صاحبان دولتی معادن بزرگ سنگ‌آهن که استخراج معادن خود را در قالب قرارداد به بخش غیردولتی یا شبه دولتی داده‌اند- این استدلال را دارند که در شرایط فعلی هنوز ظرفیت‌های قابل قبول در بخش تولید فولاد داخلی وجود ندارد و باید مازاد سنگ‌آهن فعلی برای تامین ارز و سرمایه برای راه‌اندازی یا ساخت واحدهای جدید فولادی بدون پرداخت عوارض، صادر شود بنابراین نباید فرصت حال حاضر ناشی از قیمت‌های بالای جهانی را برای این امر از دست داد.

براساس اطلاعات منتشرشده کشورهایی نظیر برزیل و استرالیا به عنوان بزرگترین و مطرح‌ترین تولیدکنندگان سنگ‌آهن جهان در سال‌های آینده حجم عظیمی از تولیدات سنگ‌آهن خود را روانه بازارهای مصرف از جمله چین، هند، کره جنوبی، ژاپن و آلمان خواهند کرد بنابراین پیش‌بینی می‌شود طی دو سال آینده به دلیل سطح مناسب قیمت‌های جهانی، این زمان محدود از جمله بهترین فرصت‌های ایران برای فروش سنگ‌آهن مازاد بر مصرف داخلی به منظور کسب عایدات ارزی جهت تامین سرمایه ساخت واحدهای فولادی جدید و تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام باشد.

البته این نکته را نباید فراموش کرد که در صورت توسعه خطوط تولید فولاد خام و افزایش ظرفیت واقعی آن ظرف دو سال آتی، می‌توان روند صادرات سنگ‌آهن را به‌طور منطقی و کارشناسی مدیریت کرد.

امید است دولت و سازمان متولی صادرات غیرنفتی با مطالعه و بررسی دقیق کارشناسی ومد نظر قرار دادن تمامی جهات دراین بخش مهم، بهترین اقدام در این خصوص را انجام دهد.

* کارشناس ارشد صادرات

mbazari۲۰۰۰@yahoo.com