معدن و توسعه: براساس استراتژی جدید توسعه صنعت فولاد ویتنام بین سال‌های ۲۰۱۵ـ۲۰۰۷ و چشم‌انداز آن تا سال ۲۰۲۵ که مورد موافقت نخست‌وزیر این کشور قرار گرفت، ویتنام تلاش می‌کند تا سال ۲۰۱۰، نیم‌میلیون تن از انواع مختلف فولاد به کشورهای دیگر صادر کند. مصرف فولاد ویتنام امسال با ۲۰ درصد افزایش به ۲/۷‌میلیون تن می‌رسد که ۷۴/۴‌میلیون تن از این میزان در داخل ویتنام تولید می‌شود. با توجه به صحبت‌های وزیر صنایع و بازرگانی ویتنام، مجموع میزان فولاد نهایی مورد نیاز ویتنام تا سال ۲۰۱۱ به ۱۱ تا ۱۲‌میلیون تن می‌رسد. براساس آمارهای موجود تا سال ۲۰۱۵ این میزان به ۱۵ تا ۱۶‌میلیون تن و تا سال ۲۰۲۵ به ۲۴‌میلیون تن می‌رسد.

هدف کل صنعت فولاد ویتنام رسیدن به بالاترین میزان ممکن تولید برای پاسخگویی به نیاز داخلی این کشور به محصولات فولادی و تولید فولاد برای صادرات به کشورهای دیگر است. ویتنام برای تولید فولاد فشرده (چدن) تولید ۵/۱ تا ۹/۱‌میلیون تن تا سال ۲۰۱۰، ۵/۵ تا ۸‌میلیون تن تا سال ۲۰۱۵ و ۱۰ تا ۱۲‌میلیون تن از آن را تا سال ۲۰۲۵، هدف‌گذاری کرده است. برای تولید فولاد شمش، صنعت داخلی فولاد ویتنام تلاش می‌کند ۵/۳ تا ۵/۴‌میلیون تن تا سال ۲۰۱۰، ۶ تا ۸‌میلیون تن تا سال ۲۰۱۵ و ۱۲ تا ۱۵‌میلیون تن از آن را تا سال ۲۰۲۵ تولید کند. ضمنا پیش‌بینی شده است تولید فولاد نهایی در ویتنام تا سال ۲۰۱۰ به ۳/۶ تا ۵/۶‌میلیون تن، ۱۱ تا ۱۲‌میلیون تن تا سال ۲۰۱۵ و ۱۹ تا ۲۲‌میلیون تن شامل ۱۳ـ۱۱‌میلیون تن فولاد تخت تا سال ۲۰۲۵ برسد.

براساس استراتژی جدید صنعت فولاد ویتنام، این کشور نه تنها می‌تواند نیاز داخلی خود را برطرف کند بلکه می‌تواند به کشورهای دیگر نیز فولاد صادر کند. البته میزان صادرات هدف‌گذاری شده نسبتا کم است ۵/۰ تا ۷/۰‌میلیون تن فولاد فشرده (چدن) و انواع مختلف فولاد تا سال ۲۰۱۰. پیش‌بینی شده است ۱۵ سال بعد از آن یعنی در سال ۲۰۲۵، این میزان به ۲/۱ تا ۵/۱‌میلیون تن برسد.

تمرکز بر روی ۶ پروژه بزرگ

در استراتژی جدید توسعه صنعت فولاد ویتنام به ۶ پروژه بزرگ اشاره شده است که گفته می‌شود پیاده‌سازی و اجرای این ۶ پروژه‌ بین سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۵ مهمترین نقش را در توسعه صنعت فولاد ویتنام ایفا می‌کند. این پروژه‌ها شامل ۱. مجتمع فولاد هاتین (با ظرفیت ۵/۴‌میلیون تن که تا سال ۲۰۱۱ به بهره‌برداری می‌رسد). ۲. مجتمع فولاد دونگ کرات (با ظرفیت تولید ۵‌میلیون تن در سال که فاز دوم آن در سال ۲۰۱۱ شروع می‌شود). ۳. کارخانه نورد داغ و نورد سرد فولاد با مشارکت شرکت پوسکوی کره‌جنوبی (با ظرفیت ۳‌میلیون تن در سال). ۴. کارخانه نورد صفحات فولاد با سرمایه‌گذاری شرکت هندی اسار و شریک ویتنامی. ۵. پروژه توسعه مجتمع فولاد فشرده (چدن) و ذوب‌آهن تای انگوین. ۶. مجتمع دوقلوی فولاد لاوکای.

در کنار ساخت کوره‌های بلند ذوب‌آهن و کارخانه‌های بزرگ تولید فولاد، ویتنام توجه ویژه‌ای به توسعه کارخانه‌های کوچک و متوسط در مناطق کوهستانی شمال ویتنام با مجموع ظرفیت یک‌میلیون تن در سال دارد.

بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۶ ویتنام بر روی تولید فولاد به‌وسیله کوره‌های الکتریکی تمرکز می‌کند و به تولید محصولات ویژه فولادی که در تولید موتورهای صنعتی و سیستم‌های دفاع ملی استفاده می‌شود، می‌پردازد. براساس استراتژی جدید صنعت فولاد ویتنام، این کشور از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۲۵ نیازمند سرمایه‌گذاری ۱۰ تا ۱۲‌میلیارد دلاری در کارخانه‌های ذوب‌آهن است که ۸‌میلیارد دلار از این سرمایه بین سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۵ استفاده می‌شود. برای تامین چنین سرمایه عظیمی، ویتنام باید از منابع گوناگون و متنوعی استفاده کند و راهکارها و شیوه‌های مختلفی در پیش بگیرد. در استراتژی جدید توسعه صنعت فولاد ویتنام برای توسعه این صنعت بر روی ۸ نکته کلیدی تاکید شده است: مثل سرمایه‌گذاری مشترک، آموزش صحیح پرسنل، توسعه منابع داخلی، سرمایه‌گذاری برای به‌دست آوردن دانش و تکنولوژی‌های روز و به همان میزان حفاظت از محیط‌زیست.

سرمایه‌گذاران خارجی با جیب پر

صنعت فولاد ویتنام با رشد سالیانه ۴۰ درصدی محل خوبی برای سرمایه‌گذاری است. در این میان شرکت‌های بزرگ فولادسازی نگاه ویژه‌ای به ویتنام دارند. در ماه می، تفاهم‌نامه مشترکی برای امکان‌سنجی پروژه مشترک فولاد میان شرکت پوسکوی کره‌جنوبی (سومین فولادساز بزرگ دنیا) و شرکت کشتی‌سازی ویشائین ویتنام امضا شد. این مجتمع فولادی برای تولید ۵/۴‌میلیون تن انواع فولاد در سال طرح‌ریزی شده است و سرمایه‌گذاری اولیه بر روی آن ۴‌میلیارد دلار است.

یک ماه بعد، قرارداد اجرای پروژه ۳‌میلیارد دلاری میان شرکت تاتا استیل هند و شرکت فولاد ویتنام (VSC) امضا شد. طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته این مجتمع نیز سالیانه ۵/۴‌میلیون تن فولاد تولید می‌کند.

در آگوست ۲۰۰۷، ویشائین تفاهم‌نامه‌ دیگری این بار با شرکت مالزیایی «لیون گروپ» برای ساخت مجتمع فولاد با سرمایه‌ای بیش از ۳/۷‌میلیارد دلار که ۸/۲‌میلیارد دلار از آن مربوط به فاز اول پروژه است، به امضا رساند. پروژه بعدی، مجتمع نورد گرم فولاد با سرمایه‌گذاری مشترک شرکت هندی اسار، VSC و گروه صنایع «رابر» ویتنام بود. این پروژه ظرفیت تولید ۲‌میلیون تن پیچک فولادی از طریق نورد گرم (HRC) در فاز اول و ۳‌میلیون تن در سال‌های بعد را خواهد داشت.

سرمایه‌گذاری اولیه بر روی این پروژه ۶۰‌میلیون دلار است.

پروژه‌های اجرا نشده

در حالی‌که دولت ویتنام هر روز مجوز پروژه‌های فولادی بیشتر و بیشتری را صادر می‌کند، بسیاری از پروژه‌هایی که قبلا مجوز گرفته‌اند، هنوز آغاز نشده است. پروژه بین‌المللی فولاد تیکون استیل تایوان که در دسامبر ۲۰۰۶ مجوز گرفت، بعد از انجام مراحل مقدماتی در ماه مه سال ۲۰۰۷ مسکوت مانده است.

انگوین ترونگ نایب رییس هیات مدیره اقتصادی منطقه دونگ کوت که این پروژه در آن اجرا می‌شود در این باره گفت: تیکون استیل شریکش این پروژه را تغییر داده است، از این رو مجوز سرمایه‌گذاری در این پروژه باید تغییر کند و اصلاح شود.

تیکون استیل اعلام کرده است که ساخت و ساز از ماه اکتبر سال ۲۰۰۷ از سر گرفته می‌شود. در همین حال، مقامات وزارت صنایع و بازرگانی ویتنام اعلام کرده‌اند گزارشی از ورود ماشین‌آلات و تجهیزات تیکون استیل به منطقه دونگ کوت دریافت نکرده‌اند و بنابراین به نظر نمی‌رسد که پروژه در اکتبر آغاز شود. با وجود تاخیر در اجرای پروژه، تیکون استیل تصمیم گرفته است سرمایه‌گذاری خود را از ۰۵۶/۱‌میلیارد دلار به ۶/۱ تا ۸/۱‌میلیارد دلار برای فاز اول پروژه برساند. مجموع سرمایه مورد نیاز برای اجرای کل پروژه بسیار بیشتر از برآوردهای اولیه است و با توجه به این موضوع فرصت نهایی برای تیکون استیل جهت شروع و ساخت و ساز بیش از ۲۴ ماه تمدید شد.

پروژه دیگری که هنوز دست نخورده باقی مانده است، پروژه مجتمع تولید فولاد ضدزنگ با سرمایه‌گذاری شرکت دیگر از تایوان در ویتنام است. این کارخانه با سرمایه‌گذاری ۷۰۰‌میلیون دلاری توان تولید ۷۲۰ هزار تن فولاد ضدزنگ در سال را خواهد داشت. مجوز این پروژه حتی قبل از مجوز پروژه تیکون استیل صادر شده است، اما زمان دقیق ساخت کارخانه نامعلوم است.

طبق بررسی‌های انجام شده، این پروژه به علت مشکلات مالی سرمایه‌گذاری تکمیل نمی‌شود. سازمان فولاد ویتنام از مقامات استان با ریاوونگ که قرار بود پروژه در آن اجرا شود و وزیر برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری ویتنام خواست تا شرایط را به دقت بررسی کنند و از آنها خواست با توجه به اینکه سرمایه‌گذاران از تهیه زمین مناسب و دیگر ملزومات بازمانده‌اند، مجوز این پروژه را لغو کند.

آیا صنعت فولاد محیط‌زیست را نابود می‌کند؟

براساس استراتژی جدید توسعه صنعت فولاد ویتنام، کارخانه‌های ذوب‌آهن باید از تکنولوژی‌های مدرن و مناسب با محیط‌زیست استفاده کنند. به هرحال در بسیاری از پروژه‌ها هنوز از تکنولوژی‌های چینی که به‌کارگیری آنها ممنوع است، استفاده می‌شود.

سرمایه‌گذاران همان‌طور که مایلند در فاز اول پروژه‌های مختلف مبلغ کمتری سرمایه‌گذاری کنند، پول زیادی برای سازگار کردن پروژه‌ها با محیط‌زیست و برنامه‌های حفاظت از محیط‌زیست نمی‌پردازند. به نظر می‌رسد تکنولوژی مورد استفاده برای ساخت کارخانه‌های ذوب‌آهن به‌عنوان مسئله‌ای بزرگ باقی بماند.