محسن پروان

پس از آنکه در چند‌ماه گذشته شاهد نوسانات مختلف در بازار جهانی فولاد بوده‌ایم در هفته گذشته بازار فولاد شاهد افزایش قیمت شمش بوده‌است که این افزایش قیمت‌ها در‌حال‌حاضر تاثیری بر قیمت‌های ایران نداشته است اما این افزایش چه تبعاتی بر بازار داخلی خواهد داشت؟ این مساله از دو منظر قابل بررسی است‌: ۱)‌ علل افزایش قیمت شمش فولادی در دنیا

در چند سال گذشته توسعه در بخش‌های نوردی و مراحل بالادستی در فولاد دنیا به مراتب با سرعت بیشتری نسبت به توسعه در بخش‌های استخراجی (تبدیل سنگ‌آهن به چدن) فولاد بوده است، به دلیل آنکه سود (Margin) در بخش نورد بیشتر از بخش‌های استخراجی نظیر کوره بلند و یا احیای مستقیم است و به همین دلیل تقاضا جهانی برای واردات شمش در جهان افزایش یافته است. از طرف دیگر رشد سریع و بدون توقف قیمت مواد‌اولیه و انرژی در جهان تولید‌کنندگان را ناگزیر به افزایش قیمت‌ها می‌نماید.

۲)‌ نحوه تاثیر پذیری بازار فولاد ایران از بازار جهانی:

در ایران نیز سرعت توسعه در بخش نورد بسیار بالاتر از توسعه در بخش استخراجی بوده است و شاید بتوان گفت در چند سال گذشته رقم قابل‌ملاحضه‌ای به تولید استخراجی اضافه نشده است و افزایش تولید در این مدت از طریق شمش وارداتی و واحدهای نورد جدید بوده‌است. چرا که سرمایه گذاری در این بخش با ریسک کمتری روبه‌رو است و خصوصا بخش‌خصوصی تمایل بیشتری به ریسک کمتر دارد و همین موضوع باعث افزایش نیاز ایران به واردات شمش شده است. از طرف دیگر کارخانه‌های بزرگ تولید فولاد در ایران نیز چون ذوب‌آهن اصفهان ظرفیت تولید بخش‌های نوردی آنها از تولید فولادشان بیشتر بوده و برای تکمیل ظرفیت تولید اسمی خود ناگزیر به واردات شمش فولادی بوده‌اند و به همین دلیل تقاضا برای شمش در ایران همواره تقاضای بالا و رو به رشدی بوده‌است. حال به این ترتیب تکلیف تولید‌کنندگان وابسته به شمش وارداتی مشخص است.

اغلب این تولید‌کنندگان که تولیدکننده میلگرد هستند با خرید شمش گران‌قیمت تمام شده برای آنها افزایش خواهد یافت و با این اوضاع نمی‌توانند محصولشان را به همان قیمت قبل وارد بازار کنند‌. ناگزیر به افزایش قیمت خواهند بود.

اما از طرف دیگر حجم بالای تولید میلگرد کشور در اختیار شرکت‌های نظیر گروه ملی اهواز‌، ذوب‌آهن اصفهان و‌... می‌باشند که این شرکت‌ها در بخش عمده ای از تولید خود ( نه به صورت کامل) بی‌نیاز از واردات شمش می‌باشند و متکی به تولید داخلی و تولید شمش در درون خود می‌باشند. حال این سوال مطرح است که این موضوع می‌تواند منجر به جلوگیری از افزایش قیمت محصولات فولادی خصوصا فولاد‌های ساختمانی در ایران شود یا خیر؟

پاسخ صحیح به این سوال خیر است چرا که هر چند بخش عمده‌ای از تولید محصولات فولادی این شرکت‌ها از منابع داخلی است، اما در مورد علل افزایش قیمت‌های جهانی به این موضوع اشاره شد که افزایش قیمت محصولات اولیه و انرژی از جمله علل افزایش قیمت جهانی است که این موضوع برای فولاد استخراجی ایران نیز صادق است و در قیمت تمام شده شمش ایرانی نیز تاثیر‌گذار است.

از طرف دیگر تولیدات این شرکت‌ها به تنهایی پاسخگوی نیاز واقعی بازار نیست و به همین دلیل کسری نیاز بازار منجر به افزایش قیمت و تعادل در میان تولیدکنندگان است.

در این شرایط اگر به منظور کنترل قیمت‌ها و حمایت از مصرف‌کننده جلوی افزایش قیمت‌ها گرفته شود این امر منجر به زیان‌دهی شرکت‌های تولیدی خواهد شد و این موضوع به معنی تعطیلی و افزایش نرخ بیکاری خواهد بود‌. چرا که همواره در راه کنترل قیمت‌ها تلاش برای عرضه مناسب و آزاد‌سازی قیمت تنها‌ترین راه‌حل متعادل شدن بازار و قیمت‌ها است.

Email : Parvan@esfahansteel.com