محمد حسین بابالو - بازار فولادهای ساختمانی در روزهای گذشته شرایط صعودی حادی را تجربه کردند تا جایی که خاطره سال‌های گذشته و رشد روزشمار آن را دوباره زنده کرد. با توجه به پایین بودن موجودی انبارها در کنار جو روانی افزایش قیمت ارز در بازار غیر رسمی به احتمال قوی این روند صعودی چند روز دیگر هم میهمان این بازار خواهد بود، اما این تمام ماجرا نیست.

قیمت انواع آهن آلات ساختمانی مثل میلگرد، تیرآهن، پروفیل و... و انواع صنعتی پر مصرف همچون انواع ورق مدتی است که در مسیر صعود قرار دارد. این رشد که از اواسط اردیبهشت ماه آغاز شد با چند پله نوسان تاکنون ادامه دارد. افزایش قیمت ارز در بازار غیررسمی، مشکلات ثبت سفارش و تغییر روزانه قوانین و مصوبه‌ها، عدم‌تخصیص ارز مورد نیاز برای واردات توسط واحدهای دولتی و دستگاه‌های حاکمیتی، برخی محدودیت‌های واردات، بهبود بازار ملک در ماه‌های گذشته، برخی شایعات و اما و اگرها، قانون هدفمند کردن یارانه‌ها و عدم‌حمایت از تولید و افزایش تورم، کمبود عرضه مواد اولیه بالاخص شمش، آزادسازی‌های قیمتی مخصوصا در بورس کالای ایران و... باعث شد که مثلا میلگرد از نزدیک به ۱۲۰۰ تومان در اردیبهشت به بیش از ۱۶۰۰ تومان در روزهای گذشته برسد. این یعنی ۴۰۰ تومان رشد در هر کیلوگرم یا ۳۳ درصد افزایش قیمت به نسبت اردیبهشت. این سرعت رشد در حالی است که بسیاری از دلایل ذکر شده برای افزایش قیمت‌ها هم‌اکنون وجود ندارد.
شرایط جهانی بازار فولاد چندان خوب به نظر نمی‌رسد و احتمال رونق این بازار در کوتاه مدت بعید به نظر می‌رسد. این بازار نزدیک به 4 ماه است که در رکود مطلق به سر برده و حتی با کاهش تقاضا و کاهش قیمت‌ها مواجه هستیم. این شرایط تا جایی پیش رفته که بین فولادسازان بزرگ مثل آرسلورمیتال به‌عنوان بزرگ‌ترین فولادساز جهان و چینی‌ها بر سر ارزان فروشی اختلاف افتاده که به کاهش شدید سود آرسلورمیتال و کاهش ارزش سهام آن انجامید. مواد اولیه این صنعت هم مثل سنگ‌‌آهن و زغال‌سنگ با ضعف قیمت‌ها مواجه شده و قیمت نفت به عنوان مهم‌ترین فاکتور در تعیین قیمت تمام شده پایین‌تر از ماه‌های گذشته است. تقاضا هم در اقصی نقاط جهان حتی چین به دلیل کاهش رشد اقتصادی آن و بحران‌های اقتصادی در جهان مثل بحران بدهی اروپا بسیار پایین است. با توجه به مشکلات ساختاری اقتصاد جهانی و حجم بدهی‌ها و تردیدهای عمیق اقتصادی، احتمال بهبود سریع اوضاع تقریبا غیرممکن بوده و مشکلات ژئوپلتیک هم در وخیم‌ شدن شرایط موثر خواهد بود.
به تجربه ثابت شده است که بازار فولادی داخلی به نسبت مواد اولیه مثل شمش نوسان می‌کند که با توجه به واردات نزدیک به ۴ میلیون تن شمش در سال اهمیت بیشتری می‌یابد. به نسبت سال‌های گذشته عرضه فولاد و مخصوصا مواد اولیه آن مثل شمش توسط تولیدکنندگان داخلی هم‌اکنون شرایط بهتری دارد و حجم تولید شمش داخلی افزایش یافته است. با توجه به قانون هدفمندکردن یارانه‌ها و افزایش هزینه تولید به دلیل افزایش قیمت حامل‌های انرژی و رشد نرخ تورم، شاهد افزایش قیمت تمام شده هستیم که موید آن عدم‌دخالت دستوری در بازار فولاد و بورس کالا توسط دولت است. با توجه به این موارد قیمت تمام شده شمش داخلی به نسبت انواع وارداتی و با دلار ۱۲۲۶ تومان بیشتر خواهد بود. از طرفی هم‌اکنون و پس از تسهیل شرایط واردات به نسبت ماه‌های گذشته بالاخص در خصوص اعطای ارز دولتی ورود چندین محموله شمش وارداتی به بنادر و معامله آنها در بازار به ثبت رسیده است. شاید یکی از دلایل پایین بودن قیمت شمش به نسبت دیگر انواع فولاد این مطلب باشد.
هم‌اکنون اختلاف قیمت شمش داخلی با حداکثر 1320 تومان و میلگرد بیش از 1600 تومان نزدیک به 300 تومان است که اختلاف قیمت چشمگیری را باعث شده که شاید کم سابقه و حتی بی‌سابقه باشد. البته با توجه به فرآیند تولید شمش از قراضه و زمان بر بودن آن به نسبت نورد میلگرد می‌توان گفت که نوسان قیمت‌ها در بازار شمش منطقی‌تر از میلگرد است؛ بنابراین در صورتی که قیمت شمش را منطقی‌تر فرض کنیم باید قیمت میلگرد و دیگر محصولات مشابه تعدیل شود!
از طرفی شرایط تقاضا نیز وضعیت مطلوبی ندارد و حداقل فعالان بازار املاک از اوضاع فعلی رضایت ندارند. حجم معاملات به نسبت زمستان کاهش چشمگیری داشته است. به جرات می‌توان گفت که غالب صنایع و بازارهای داخلی به جز مواد غذایی شرایط مساعد و مطلوب ندارند. قیمت‌ها افزایش داشته ولی تقاضا رشد چشمگیری ندارد. از سویی آدرس‌های اعلام شده برای مقاصد محموله‌ها در کنار پروژه، آدرس بنگاه هم بیشتر از قبل اعلام می‌شود. نهایتا مصرف فعلی جوابگو و توجیه‌کننده قیمت‌های بالای این روزها نیست. بازارهای مشابه مثل فولادهای آلیاژی هم روزگار خوبی ندارند. تقریبا همه روزها شاهد کاهش تولید برخی کارگاه‌ها، خرید به اندازه ضرورت و حتی تعدیل نیرو هستیم. رکود بازار خودرو هم دلیلی بر این مدعاست. حجم واردات این نوع فولادها هم کاهش چشمگیری داشته، ولی از افزایش قیمتی شبیه به بازار فولادهای ساختمانی برخوردار نیست.
به‌عنوان نتیجه‌گیری هم‌اکنون فاکتورهای جو روانی افزایش آرام قیمت ارزهای خارجی، پایین بودن قیمت شمش و ضعف تقاضای واقعی و رکود در بسیاری از بازارها، تسهیل مجدد فرآیند واردات در خصوص برخی مصنوعات خاص فولادی، بالابودن شدید قیمت‌های داخلی و عقب نشینی بسیاری از خریداران، پایین بودن موجودی انبارها و... موثر هستند. با توجه به این موارد و ترغیب بسیاری از واردکنندگان برای واردات با ارز آزاد و روزهای پیش رو و شب‌های قدر می‌توان گفت که به نظر می‌رسد تا تعطیلات پیش رو و حتی کمتر از آن، قیمت‌ها در مسیر صعود خواهد بود، ولی نهایتا با آغاز تعطیلات و بالاخص عید فطر شاهد تضعیف و تعدیل قیمت‌ها باشیم.