تجار از ورود به بورس کالا منع شدند!

عکس: حمیدجانی‌پور

گروه بورس کالا _ سردار خالدی: مبادلات روز گذشته سبد میلگرد و تیرآهن در حالی با عرضه مجتمع فولاد بناب، بزرگ‌ترین فولادساز بخش خصوصی، سپری شد که کارشناسان حاضر در تالار، نسبت به عواقب اجرای ابلاغیه جدید مبادلاتی بورس کالا اظهار گلایه کردند و به نوعی این تصمیم را خارج از سازوکار بورس دانستند. پس از عرضه محصولات مجتمع فولاد غرب آسیا که در روز سه‌شنبه همین هفته نخستین عرضه را در تالار معاملات بورس کالا انجام داد، دیروز نیز بازار شاهد عرضه نخستین سری از محصولات مجتمع فولاد بناب در بورس بود تا بزرگترین تولیدکننده فولاد بخش خصوصی نام خود را در تابلوی معاملات بورس کالای ایران ثبت کند.

معاملات سبد میلگرد و تیرآهن در حالی سپری شد که به باور کارشناسان روند کلی بازار مثبت بود به طوری‌که تکان‌هایی مبنی بر افزایش تقاضا با وجود راکد بودن قیمت‌ها به وجود آمد. نرخ مبادلات با وجود اینکه طی ۵ روز قبل چندان تغییر پیدا نکرده بود، اما سفارش‌های خرید حرکت روبه بالایی داشت.

براین اساس، در سبد میلگرد ۲۵-۱۴ A۳ ، ه۲۲هزار تن محصول گروه ملی اهواز با قیمت هر کیلو ۷۷۰ تومان وارد رینگ شد که ۱۴ هزار و ۶۳۰ تن با همان نرخ فروشنده تقاضا شد که در پایان با چانه‌زنی و توافق دو طرف، ۱۴ هزار و ۱۹۰ تن آن با بالاترین نرخ ۷۷۰ تومانی متقاضی فروخته شد. همچنین ۶ هزار و ۱۶۰ تن از محصولات این تولیدکننده، به صورت مچینگ مورد دادوستد قرار گرفت. تاریخ تحویل محصولات مورد مبادله نیز ۳۰ آذرماه اعلام شد.

در سبد میلگرد ۳۲-۱۲ A۳، مجتمع فولاد بناب ۶ هزار و ۶۰۰ تن محصول با قیمت ۷۸۰ تومان عرضه کرد که از سوی متقاضیان ۴ هزار و ۱۸۰ تن کالا با همان پایین‌ترین نرخ درخواست شد. چانه‌زنی‌ها برای خرید و فروش محصولات از سوی دو طرف معامله ادامه داشت و سرانجام منجر به خرید ۳ هزار و ۷۴۰ تن میلگرد با همان نرخ توافقی شد. ۶۶۰ تن دیگر از تولیدات این مجتمع نیز به صورت مچینگ مورد دادوستد قرار گرفت.

در دیگر نوبت معاملاتی، مجتمع بناب باز هم عرضه‌هایش را از سر گرفت و ۲ هزار و ۲۰۰ تن محصول در سبد میلگرد و

تیرآهن را با قیمت ۷۵۰ تومان به روی تابلو آورد که به دلیل عدم تغییر قیمت‌ها طی چند روز گذشته با تقاضای مناسب یک هزار و ۷۶۰ تنی با همان نرخ فروشنده مواجه شد. مبادلات با این رویه ادامه پیدا کرد تا با توافق دو طرف، تنها معامله یک هزار و ۳۲۰ تن محصول با نرخ ثابت ۷۵۰ تومان قطعی شود.

به عقیده تحلیل‌گران روند اندک افزایش تقاضای بازار بیشتر متاثر از روند افزایشی نرخ دلار بوده است، هر چند به باور بسیاری از فعالان، عرضه فولاد بناب در بهبود بازار و تشویق و هدایت مشتریان به بورس بسیار تاثیر گذار است؛ اما با این وجود لازمه ادامه این روند از دید صاحب‌نظران، ایجاد تسهیلات و اعطای شرایط تسهیل‌کننده برای معامله‌گران و خریداران بورس است.

از سوی دیگر، فولاد کرمان نیز یک هزار و ۱۰۰ تن کالا به قیمت هر کیلو ۷۸۰ تومان وارد بازار کرد که در مقابل بدون تقاضا به روزکاری‌اش پایان داد.

اما روند معاملات دیروز در حالی صورت گرفت که از سوی فعالان، گلایه‌ها و ناکارآمدی‌هایی در بورس مشاهده می‌شود، به طوری که مساله نظارت دولت بر روند قیمتی بازار همچنان اساسی‌ترین مساله‌ای است که کارشناسان نسبت به پیامد آن گلایه دارند. عقیده تحلیل‌گران براین است که جلوگیری از رشد نرخ‌ها و سیاست دستوری دولت نخواهد توانست مکانیزم عرضه و تقاضا را به عنوان اهرم اصلی بورس به رسمیت بشناسد و همین سبب می‌شود رقابت و دادوستد محصولات به صورت واقعی انجام نگیرد.

علاوه بر موضوع جلوگیری از افزایش قیمت‌ها در بازار از سوی دولت به عنوان یک عامل، کارشناسان نسبت به ابلاغیه اجرایی ثبت سفارش ماده ۳ بورس کالا مبنی بر «اخذ کد خرید کالا در بورس صرفا توسط اشخاص حقوقی مجاز می‌باشد....» نیز واکنش نشان دادند و همگی با بیان اظهار گلایه از بورس، نتایج آینده آن را به نفع بورس نمی‌دانند و اذعان می‌دارند، اجازه ثبت و خرید کالا تنها توسط اشخاص حقوقی تمام رسالت بورس را زیر سوال می‌برد.

به عقیده یکی از فعالان بازار، به رسمیت نشناختن اشخاص حقیقی شاید از دید دولت به معنی جلوگیری از رانت اقتصادی است؛ اما دادوستد در بورس برای همه آزاد است و اینکه تنها حقوقی‌ها حق خرید را داشته باشند به نوعی اهمیت ندادن به بخش بزرگی از بدنه معامله گران است.

این فعال با بیان اینکه به نظر می‌رسد بازار اساسا به عواقب این تصمیم فکر نکرده، براین باور است: در بازار آهن که تقریبا نیم بیشتری از معامله‌گران را تاجران تشکیل می‌دهند، اگر بخواهیم این افراد را محروم کنیم آنگاه باید گفت معامله‌گر از بورس خارج و در بیرون نیازمندی‌هایش را تامین می‌کند که همین سبب می‌شود، افزایش نرخ‌ها با حرکتی رو به بالا رشد کاذب و غیرمعمولی را داشته باشد.