محمد حسین بابالو

بازار فولاد و انواع مختلف مصنوعات آهنی در بازار داخلی روزهای ملتهبی را از سر گذرانده است. در چند روز گذشته، آرامش اندکی به این بازار بازگشته و پیش‌بینی می‌شود روزهای پیش‌رو نیز این جو آرام را ادامه داشته باشد. آرامشی که بعد از توفان به پا شده یا آرامش قبل از توفان است؟ طرز فکر غالب فعالان بازار یکی از این دو جهت را نشانه رفته است. روند عمومی بازار کاهش آرام و تضعیف بازار تا اواسط ماه مبارک رمضان و سپس افزایش مجدد قیمت‌ها و تقویت نسبی بازار خواهد بود.

بازار فولاد داخلی همچون دیگر بازارها در اقصی نقاط جهان تابعی است از دو متغیر اصلی عرضه و تقاضا که روند حرکت این دو متغیر، تابع قیمت را تبیین می‌کند و قیمت نشان‌دهنده جهت حرکت بازار است. تجربه نشان داده است که در بازار فولاد داخلی جز عرضه و تقاضا، قیمت نیز تابعی است از چند متغیر که می‌توانند حتی در کوتاه‌مدت بدون هیچ تاثیر بنیادین قیمت‌ها را به‌سرعت متغیر کنند (دلایل تکنیکال). فارغ از دلایل بنیادین حاکم بر بازار فولاد، این موارد بر حرکات هیجانی بازار دخیل بوده است. شرایط و مشکلات سیاسی، عدم اطلاع‌رسانی از ویژگی‌ها و واقعیات پیش رو، القای جو ترس و دلهره از طریق رسانه‌های غالبا معاند و متاسفانه اعتماد برخی فعالان بازار بر برخی گزافه‌گویی‌ها و... همه و همه بر شرایط واقعی بازار سایه افکنده است، اما واقعیت‌های بازار چیز دیگری است و تا فروکش کردن ابرهای تردید هنوز زمان لازم است.

شرایط جهانی بازار فولاد نیز روزهای مهم و حساسی را سپری می‌کند. در ماه‌های گذشته روند حرکت قیمت غالب مصنوعات فولادی افزایشی شدید به تبع افزایش قیمت مواد اولیه و حمل‌ونقل را متحمل گردید. پس از افزایش شدید قیمت‌ها مجددا رکود به بازار بازگشته و حجم مصرف و قیمت‌ها کاهش چشمگیری یافت، به تبع این شرایط قیمت مواد اولیه نیز در مسیر نزول قرار گرفت. بحران بدهی کشورهای اروپایی نیز در این رویداد بی‌تاثیر نبود. هم‌اکنون با توجه به کاهش شدید موجودی انبارها و کاهش حجم صادرات و واردات کشورهای مختلف همچنین بازگشت ثبات به اقتصاد جهانی و تقویت یورو، مجددا بازار با افزایش تقاضا در کنار عرضه ضعیف مواجه شده که به افزایش قیمت‌ها انجامیده است. هم‌اکنون بازار فولاد جهانی در مسیر ترقی قرار گرفته و پیش‌بینی می‌شود این مسیر صعودی ادامه داشته باشد.

التهاب و نوسان بازار همچنین روند جهشی قیمت‌ها و سپس تعدیل مجدد آنها دلایل خاص و مهمی داشته که باید به دقت بررسی گردد، زیرا تحلیل شرایط حال حاضر نیازمند دانستن دقیق وقایع گذشته بوده و این مهم کلید پیش‌بینی رویدادهای آینده خواهد بود.

هفته‌های گذشته، روزهای سختی برای فعالان بازار بالاخص خریداران و واسطه‌های فعال در معاملات انواع آهن‌آلات بالاخص انواع ساختمانی آن بوده است. قیمت‌ها به طرز مشکوک و هیجانی افزایش یافت، اما دیری نپایید و مجددا مسیر نزولی در پیش گرفت. باز این جهت حرکت بارها متغیر شد و افزایش و کاهش فراوانی را تجربه کرد. این روند تا جایی پیش رفت که قیمت‌ها در طول یک روز ۴ بار تغییر جهت دادند و افزایش، کاهش و مجددا افزایش و پایان روز با کاهش مواجه می‌شد. روز بعد مسیری کاملا متفاوت را تجربه کرد و نتیجه آن تنها سردرگمی فعالان بازار را رقم زد. به جرات می‌توان گفت حتی تجار با سابقه نیز از تحلیل وقایع روزانه بازار ناتوان شده بودند.

این روند نوسانی همچون تابعی چند متغیره بوده که از متغیرهای فراوانی تبعیت کرده است. اگر به چند ماه گذشته نظری بیافکنیم شاهد وقایع و رویدادهای مهمی خواهیم بود که چند نمونه از آنها ذکر می‌گردد. افزایش قیمت‌ها در ماه‌های اول سال، جذابیت بازار و افزایش حجم واردات، افزایش موجودی انبارها، عرضه بیشتر از تقاضا در بازار، کاهش مجدد و آرام قیمت‌ها، عدم جذابیت واردات، اقدام تجار و تولیدکنندگان کشورهای مشترک‌المنافع در اعمال محدودیت برای عرضه بیلت به ایران، کاهش ورود انواع مصنوعات فولادی بالاخص شمش به بازار داخل، افزایش تقاضا به تبع تغییر فصل و بهبود روند ساخت‌وساز، کاهش شدید موجودی بیلت بالاخص در بنادر و افزایش شدید و افسار گسیخته قیمت‌ها، افزایش قیمت‌ها در بازار غیررسمی به تبع افزایش قیمت شمش، روند آرام تزریق بودجه‌های جاری و عمرانی به اقتصاد و تاثیر مستقیم بر تحریک تقاضا در بازار فولاد، افزایش قیمت‌ها و رشد شدیدتر تقاضا در بورس کالای ایران برای خریدهای نقدی و سلف، افزایش شدید قیمت‌ها و تزریق التهاب و نوسان در بازار، حرکت‌های احساسی و غیرمنطقی قیمت‌ها، فروکش کردن آرام التهاب، فرارسیدن ماه مبارک رمضان و کاهش آرام تقاضا و سپس بازگشتن آرام ثبات و تثبیت بازار.

رویکرد فعلی بازار:

این روزها التهاب روزهای گذشته به آرامی در حال فروکش کردن بوده و اندک اندک عقلانیت به جهت حرکت نمودار قیمت‌ها باز می‌گردد. اما این بازار برای ادامه حرکات هیجانی خود باز پتانسیل‌هایی دارد. قیمت شمش در بنادر هنوز بالا است. کالاهایی که گران خریداری شده است هنوز مورد داد و ستد قرار می‌گیرد. تا چند ماه آینده کالاهایی که در بورس گران خریداری شده است آماده تحویل می‌گردد. بورس برای برخی بازی سازی‌های رایج در انواع بازارهای بورس جهانی آمادگی دارد. تحریم‌های بین‌المللی نیز بهانه جذابی برای القای جو ترس و تردید در بازار است. عدم امکان انتقال پول نیز دلیلی واقعی برای تغییر در بازار است. اما ماه رمضان نیز از راه رسیده و هم حجم مصرف واقعی کاهش یافته و هم زمان و حوصله سفته‌بازی و واسطه‌گری و خرید به امید افزایش قیمت و کسب سود کاهش جدی یافته است. نکته مهم‌تر کاهش جدی قیمت شمش پیشنهادی تحویل قبل از گمرکات در بنادر شمالی کشور می‌باشد که در دو هفته گذشته از ۶۹۰ دلار در هر تن به نزدیک به ۶۰۰ دلار برای تحویل در ۲ ماه دیگر رسیده است. اما هنوز قیمت شمش بالا است و پتانسیلی جدی برای بالا ماندن و حتی بالارفتن قیمت‌ها است. تعدیل این روند با توجه به قیمت‌های جهانی منطقی به نظر می‌رسد. شواهد حکایت از کاهش آرام قیمت‌ها و به عبارت بهتر تعدیل و تثبیت بازار می‌نماید. این روند در چند روز آینده قابل مشاهده خواهد بود. کاهش محدود قیمت‌ها و کاسته شدن از نوسانات احساسی از روند حرکت و فرآیند معامله بهترین حالت برای بازار در کوتاه‌مدت می‌باشد. تجربه نشان داده است حرکت‌های احساسی، شک‌های شدید و غیر قابل پیش بینی و فراز و فرودهای مقطعی بازار فولاد غالبا اثرات و عواقب جبران‌ناپذیر و خطرناکی بالاخص برای فعالان خرد بازار فولاد به همراه داشته و مجددا به همراه خواهد داشت.

آینده بازار فولاد داخلی:

آینده بازار فولاد داخلی آینده ای بسیار پیچیده و متاثر از شرایط گوناگون و تاثیرگذاری خواهد بود. بازار فولاد جهانی بالاخص شرایط تولید و صادرات کشورهای اطراف و منطقه‌هایی که به‌صورت سنتی، ایران بازار مصرف آنها بوده و هستند و بالاخص کشورهای مشترک‌المنافع و گاهی چین، ترکیه، هند و ...، تصمیمات و سیاست‌های پولی - مالی دولت و بانک‌ها، بودجه‌های جاری و عمرانی همچنین نرخ ارز که به‌صورت بسیار آرام و چراغ خاموش در حال تغییر و به عبارت بهتر در حال تعدیل است، مشکلات سیاسی که ممکن است تجارت خارجی و روند صادرات و واردات را تسهیل یا تهدید کند، طرح هدفمند کردن یارانه‌ها که پتانسیل تأثیرات شگرفی را بر بازار در ذات خود نهفته دارد، طرز فکر مصرف‌کنندگان و فعالان بازار همچنین روند ساخت و ساز و تقاضای واقعی و غیرواقعی و... همه و همه عوامل موثر بر بازار هستند.

رویکرد بازارهای جهانی مسیری صعودی است. هم‌اکنون و پس از چندین هفته رکود و کاهش قیمت‌ها بازارها با افزایش مواجه شده است. با توجه به افزایش قیمت مواد اولیه، بالا بودن هزینه حمل‌ونقل، روند بهبود اقتصاد جهانی و موجودی کم انبارها و افزایش تقاضا، بازار بین‌المللی مصنوعات فولادی با افزایش و تقویت روز افزونی مواجه خواهد شد. این روند، پتانسیل مهمی برای بهبود بازار داخل است.

نکته دیگر طرح هدفمند کردن یارانه‌ها است که قطع و یقین در کوتاه‌مدت جو روانی فراگیری را بر بازار وارد کرده و در دراز مدت با افزایش هزینه تولید به افزایش قیمت‌ها می‌انجامد. ورود بخش عظیمی از نقدینگی به بازار نیز می‌تواند در میان مدت به سود بازار فولاد تمام شده و با جمع شدن آرام پول در صنایع پایه و زیرساخت‌ها به رونق بیشتر بازار فولاد می‌انجامد. اما هنوز ابعاد این طرح و اثرات و تبعات آن بر کمتر کسی روشن است.

هم‌اکنون از شدت التهاب بازار داخلی اندکی کاسته شده است و برآورد بسیاری از فعالان بازار حکایت از تثبیت بازار به‌وسیله تعدیل قیمت‌ها است. با توجه به برخی سیاست‌های پولی و مالی دولت و بازار جهانی و روند آرام افزایش مصرف داخل و مشکلات واردات، احتمال بهبود بازار پس از کاهش قیمت‌ها وجود داشته که بهبودی آرام ولی منطقی و با ثبات خواهد بود. به احتمال قوی با فروکش کردن جو روانی تحریم و البته پس از کاهش قیمت‌ها، بازار با ثباتی خواهیم داشته که با پایان یافتن ماه مبارک رمضان و یا حتی در روزهای پایانی آن از روند بهبود منطقی و با ثباتی برخوردار می‌شود. استعداد حرکت‌های هیجانی بازار به نسبت گذشته کاهش یافته، اما اجناس فروش رفته در بورس به‌صورت سلف و عرضه‌های آینده در کنار اجرایی شدن طرح هدفمند کردن یارانه‌ها، باز پتانسیل شک‌های مقطعی را در خود نهفته دارد. روند حرکت آرام قیمت‌های جهانی، بازار ایران را نیز با خود به سوی ترقی پیش خواهد برد. پیش‌بینی می‌شود در روزهای آتی و آینده کوتاه‌مدت تا میان‌مدت، امکان کاهش قیمت‌ها و به تبع آن تثبیت بازار وجود داشته، اما پس از آن و در روزهای پایانی ماه مبارک رمضان شواهدی از افزایش قیمت‌ها به چشم خورده و بالاخص پس از این ماه مبارک بازار به‌صورت منطقی و با ثبات با برآیندی صعودی طی طریق خواهد کرد.