رضا زائر حیدری- در سالی که گذشت اگرچه حجم واردات به منطقه خلیج‌فارس کاهش یافت؛ اما این منطقه هم در زمینه لوله فولادی درزدار و هم در زمینه لوله بدون درز از مهم‌ترین بازارهای جهان محسوب می‌شود (جدول 1). از همین رو، تقاضا در این بخش رو به بهبود است.

طبق آمار منتشر شده از سوی دایره آمار آهن و فولاد، پیش از رکود اقتصادی لوله درزدار و بدون درز هر یک از سهم یکسانی در واردات برخوردار بودند؛ اما در سالی که گذشت، تقریبا ۶۰ درصد از واردات را لوله درزدار تشکیل می‌داد. امارات متحده عربی بزرگ‌ترین وارد‌کننده لوله در منطقه است (جدول ۲) به گونه‌ای که در سال ۲۰۰۹، ۴۸۷ هزار تن لوله درزدار و ۳۵۵ هزار تن لوله بدون درز خریداری کرده است؛ البته حجم واردات این کشور نسبت به سال ۲۰۰۷ که میزان واردات بیش از ۵۰۰ هزار تن از انواع لوله بود، سیری نزولی را پیموده است. از دیگر بزرگان در بخش واردات می‌توان به ترتیب عربستان سعودی و عمان را نیز نام برد. از تولید‌کنندگان داخلی لوله می‌توان کارخانه آدپیکوی (ADPICO) ابوظبی، با میزان تولید سالانه ۸۰۰ هزار تن لوله درزدار طولی و ۱۵۰ هزار تن لوله درزدار مواج و کارخانه سعودی پایپ استیل (Saudi Steel Pipes) در عربستان سعودی با ظرفیت تولید سالانه۱۶۰ هزار تن لوله درز مخفی را نام برد. در عمان نیز کارخانه تولید لوله درز مخفی واقع در الجزیره با ظرفیت سالانه ۳۰۰ هزار تن و کارخانه صنایع بین‌المللی لوله‌سازی خلیج(فارس) با ظرفیت تولید سالانه ۲۵۰ هزار تن لوله درز مخفی را می‌توان ذکر کرد.
رونق لوله بدون درز
منطقه خلیج‌فارس منطقه‌ای است نفت‌خیز و صنعت نفت و گاز آن بسیار گسترده است. به همین دلیل لوله بدون درز در این منطقه از اهمیت خاصی برخوردار است و بیشتر سرمایه‌گذاری‌ها به سمت تولید این محصول در حرکت است. شرکت خدمات انرژی جوبایل (JESCO) واقع در عربستان سعودی با ظرفیت تولید سالانه ۴۰۰ هزار تن خط لوله بدون درز و لوله نفتی(OCTG) پیش از دیگر شرکت‌ها وارد سرمایه‌گذاری در تولید این محصول شد و کار خود را در نخستین روزهای سال ۲۰۱۰ آغاز کرد. این اولین کارخانه تولید لوله بدون درز در خاورمیانه است که دارای دو خط نهایی است که توانایی تولید لوله‌های نفتی به قطر ۵ تا ۱۳ اینچ در درجات H۴۰ تا Q۱۲۵را دارا است. یکی از این خطوط تولید قادر است تا لوله اتصالی نفتی با کیفیتی بسیار بالا را تولید کند. ۵۱ درصد از سهام کارخانه JESCO به شرکت خدمات انرژی و صنعت‌سازی (TAQA) تعلق دارد و بقیه سهام این کارخانه متعلق به سرمایه‌گذاران عربستان سعودی و سرمایه‌گذاران خارجی است. با شروع دومین فصل سال، یعنی در آوریل امسال، گروه صنعتی زمیل (Zamil) از عربستان سعودی، کارخانه تولید لوله بدون درز را که دارای مجوز موسسه پتروشیمی آمریکا (API) است، با نام زمیل پایپز (Zamil Pipes) در منطقه صنعتی داما افتتاح کرد.
ارزش این کارخانه 153 میلیون دلار است که تهیه لوله‌های نفتی از نوع کیسینگ (casing) با قطر بیش از 13 اینچ را بر عهده دارد و ظرفیت تولید سالانه این کارخانه 200 هزار تن است که این لوله‌ها در درجات J55 تا Q125 موجود می‌باشد؛ البته نباید فراموش کرد که هدف از اجرای این طرح خدمات‌رسانی به آرامکو (Aramco) و دیگر شرکت‌های نفتی در منطقه است.
سال آینده شاهد اتمام احداث خط تولید لوله بدون درز توسط آرسلورمیتال در جوبایل عربستان هستیم که بازار صنایع نفت و گاز در منطقه خاورمیانه و آفریقا را هدف نهایی خود قرار داده است. با استفاده از مواد تامین شده از سوی آرسلورمیتال، ظرفیت تولید به طور تقریبی سالانه ۶۰۰ هزار تن خواهد بود. شریک آرسلورمیتال در این سرمایه‌گذاری مشترک (جوینت ونچر) شرکت سرمایه‌گذاری التنمیاه واقع در عربستان سعودی است که در زمینه نفت و گاز، محصولات پتروشیمی، فلزات و معدن فعالیت دارد.
در ارتباط با لوله درزدار، اولین کارخانه صنایع بین‌المللی لوله‌سازی خلیج‌(فارس) در ژانویه 2010 در شهر سوهار در عمان راه‌اندازی شد که قادر به تولید لوله‌های فشار قوی و کیسینگ است. این لوله‌ها در اندازه‌های 8 تا 24 اینچ قطر با ضخامت دیواره 1 اینچ موجود و ظرفیت تولید این لوله‌ها سالانه 250 هزار تن است. از سهامداران این کارخانه می‌توان شرکت سرمایه‌گذاری عمان (Oman Investment Corp) با 30 درصد سهم، شرکت سرمایه‌گذاری گلدن دونز (Golden Dunes Investment) با 30 درصد سهم، شرکت سرمایه‌گذاری خلیج (Gulf Investment Corp) با 20 درصد، پوسکو 15 درصد و گروه آرکان (Arkan Group) با 5 درصد سهم را نام برد.
منبع: www.sbb.com