رضا زائر حیدری
منتظر باش و نگاه کن! این سیاستی است که تولید‌کنندگان و مصرف‌کنندگان فولاد طی یک هفته اخیر در پیش گرفته‌اند.

همه آنها بیش از هر چیز دیگر به شاخص‌های بورس لندن چشم دوخته‌اند و در این شرایط هرچند حجم معاملات لندن چندان قابل توجه نیست، اما هر لرزش کوچک در این بازار روی بهای فولاد از شانگهای تا دریای سیاه تاثیر می‌گذارد.


سقوط بورس فلزات لندن از معاملات آتی سه ماهه لندن آغاز شد. در یکی از معاملات بر روی فروش 200 لات 65 تنی شمش مدیترانه با قیمت‌های 550 تا 560 دلار توافق حاصل شد و این در شرایطی بود که در آن تاریخ معاملات لندن بر روی 611 تا 616 دلار صورت می‌گرفت. با فرو افتادن اولین مهره دومینو بازار سقوط کرد، اما دلیل واقعی آن هنوز هم مشخص نیست. بهای مواد اولیه (به جز قراضه) به شدت بالا است. هزینه‌های لجستیکی رو به افزایش و بهای نفت صعودی است، اما بورس لندن یک هفته تمام را با سقوط آزاد طی کرد.
نمودار ۱: نشان دهنده روند نزولی قیمت شمش فولاد در بورس لندن


فاصله قیمت‌های بورس لندن و بازار فیزیکی در مناطق مختلف به شدت افزایش یافته است (نمودار ۲) و این موضوع موجب نگرانی بسیاری از تحلیل‌گران بازار فولاد شده است. LME یک بازار واقعی فولاد نیست، بلکه بیشتر محلی برای تبادل اوراق مشتقه است. در بورس لندن هزینه تولید در درجه اول اهمیت قرار ندارد، بلکه سیاست‌ها و مانور‌های هوشمندانه مالی است که می‌بایست برای معامله‌کنندگان اوراق سود به همراه بیاورد. از این رو، قیمت‌های بورس لندن به شدت شناور است و به راحتی جا‌به‌جا می‌شود.
نمودار 2: حاکی از افزایش فاصله بین بهای فولاد در بازار فیزیکی و بورس فلزات لندن است


با همه اینها، به‌رغم اینکه نه خریداران و نه فروشندگان فولاد به عملیات بورس فلزات چندان اعتمادی ندارند، این تالار کوچک در منطقه اداری مرکز شهر لندن بیش از هر نقطه دیگری در جهان بر روی بازار فولاد مؤثر است. موضوع بسیار ساده است. LME قیمت‌ها را مشخص نمی‌کند، چون حجم معاملات آن نسبت به تولید یک میلیارد و 200 میلیون تن فولاد در جهان قطره‌ای بیش نیست، اما بورس لندن جهت حرکت قیمت‌ها را نشان می‌دهد. وقتی بهای شمش در لندن سقوط می‌کند، همه انتظار دارند که این کالا در مناطق نیز با قیمت پایین‌تری عرضه شود و وقتی که بهای معاملات 3 ماهه بیش از بهای نقدی آن باشد، این انتظار به وجود می‌آید که طی سه ماه آینده قیمت‌ها در بازار فیزیکی افزایش یابد. بخش زیادی از شمش مصرفی در ایران از خارج وارد می‌شود و بخش عمده شمش وارداتی نیز مربوط به تولید‌کنندگان CIS است.
از این رو، قیمت‌های صادراتی دریای سیاه که تولید‌کنندگان منطقه CIS در آنجا محصولات خود بر روی کشتی بارگیری می‌کنند برای مشتریان ایران از اهمیت بالایی برخوردار است. منطقه دریای سیاه نیز طی روزهای این هفته شاهد افت قیمت‌ها بود، البته نه به اندازه بورس لندن.
در 26 آوریل قیمت‌ها به مرز روانی 500 دلار بسیار نزدیک شد. کسی انتظار سقوط قیمت‌ها را ندارد، اما ادامه کاهش در ماه مه ‌بسیار محتمل است. بهای قراضه کاهش یافته است و این بر روی شمش تاثیر می‌گذارد.
تقریبا ۱۰۰ میلیون تن ظرفیت خاموش تولید فولاد در دنیا وجود دارد. تولید‌‌کنندگان فولاد به تدریج بر ظرفیت عملیاتی خود اضافه می‌کنند. حجم اضافه شده ممکن است بیش از نیاز جدید بازار باشد و این موضوع موجب تزلزل بازار فولاد می‌گردد. دندانه‌های نمودار فروشندگان و خریداران را در بازار نگران می‌کند، اما به نظر می‌رسد در چشم‌انداز میان مدت، جهت کلی بهای فولاد همسو با بهای نفت و سرعت بهبود اقتصاد جهانی روندی افزایشی خواهد داشت.
نمودار 3- بازار دریای سیاه: کاهش قیمت‌ها، نه سقوط