قیمت‌گذاری دستوری در بورس سریالی شد

پایین نگهداشتن دستوری موجب رانت می‌شود

کارگزاران خواستار بازگرداندن جایگاه بورس شدند گروه بورس کالا - منیژه حیاتی: تشدید نظارت‌های سریالی بر معاملات بازار آهن، رینگ فولاد در بورس کالا را به صحنه کشمکش و درگیری میان خریداران و کارگزاران از یک سو و فروشنده از سوی دیگر تبدیل کرد.

پس از آنکه سال گذشته قیمت آهن در بازار ایران به تبع افزایش قیمت‌های جهانی، روند صعودی به خود گرفت، وزارت صنایع فروشندگان را به کاهش نرخ‌های خود در بورس کالا و افزایش حجم عرضه مکلف کرد.

این اقدامات با تداوم روند رو به رشد قیمت‌ها در سال جدید ادامه پیدا کرد، به طوری که عرضه‌کننده‌های عمده همچون ذوب‌آهن و مبارکه از عرضه کالاهای خود در بورس منع شدند تا آنچه که شرایط ملتهب بازار عنوان می‌شد از بین برود.

در نتیجه از روز یکشنبه و به دنبال چند روز تثبیت نرخ‌ها در بازار آزاد، عرضه محصولات ذوب‌آهن با شرایط ویژه و محدودیت‌هایی همچون محدودیت زمان واریز وجه تضمین خرید و تعیین حداکثر نرخ آغاز شد که مجموع این محدودیت‌ها و قوانین وضع شده اعتراضات زیادی را از سوی خریداران و به خصوص کارگزاران به همراه داشت. در همین راستا، دیروز نیز فولاد مبارکه عرضه ورق‌های خود را با تعیین یک سری شرایط خاص همچون ضرورت ارائه پروانه تولید از سوی خریداران و فروش با تناژهای پایین (۱۰۰ و ۵۰ تنی) و همچنین واریز

۱۰۰ درصدی وجه تضمین خرید آغاز کرد.

با توجه به اینکه پیش از این نیز داشتن پروانه تولید، با انگیزه حذف تجار و واسطه‌ها از معاملات ورق به بازار اعلام می‌شد، روز گذشته این شرط باعث شد تا بخش قابل توجهی از خریداران محصولات مبارکه امکان خرید را از دست بدهند، اتفاقی که دقیقا روز قبل نیز برای ذوب‌آهن اصفهان اتفاق افتاد و تعداد قابل توجهی از خریداران این شرکت نیز به لحاظ محدودیت‌های تعیین شده امکان حضور در رینگ را از دست دادند.

اعتراض معامله‌گران سردرگم در بورس کالا

اگرچه از روز قبل رسما اعلام شده بود که عرضه ورق‌های مبارکه تنها به مصرف‌کنندگانی که پروانه خرید دارند ارائه می‌شود، اما با آغاز معاملات در تالار بورس کالا، ناظر تالار اعلام کرد که نیازی به ارائه پروانه تولیدی به بورس وجود ندارد و این مدارک را تنها فولاد مبارکه بررسی می‌کند.

طبق گفته محمود غفاری، در صورتی که کارگزاران برای افرادی غیر از پروانه‌داران خرید کنند و فولاد مبارکه شکایتی در این خصوص داشته باشد، پرونده آن به سازمان بورس ارائه شده و در آنجا تصمیم‌گیری می‌شود.

به دنبال این اظهارات، کارگزاران اعتراض کردند و اجرای این قوانین را که به صورت مقطعی و از سوی فروشنده‌ها اجرا می‌شود را متناقض با اصول بورس دانستند. یکی از کارگزاری‌ها در این خصوص به ناظر تالار اعلام کرد که اگر بورس به ارائه پروانه احتیاج ندارد چرا فروشنده این شرط را گذاشته و حتی می‌تواند بعدا اعتراض کند. از این رو کارگزاران بورس کالا ضمن اعلام اعتراض خود، این تصمیم گیری‌ها را عامل سردرگمی خریداران و بازار دانستند.

یکی دیگر از کارگزاران خطاب به ناظر تالار گفت: تحمیل یکسری مقررات به بورس کالا که بیشتر آنها با فلسفه و حتی با قانون معاملاتی بورس کالا منافات دارد به تضعیف جایگاه بورس منجر شده است. وی برای مثال به عرضه تناژهای پایین اشاره کرد که خصوصا در مورد برخی کالاها با آنچه که در بورس تعریف شده منافات دارد.

این کارگزار بورس مدعی شد با منفعل شدن بورس در برابر دیگر واحدهای تصمیم‌گیرنده که سال جدید شدت بیشتری گرفته، اعتماد افراد به بورس بسیار کم شده؛ چراکه به جای آنکه بورس مقررات را تعیین کند، فروشنده‌ها و مراجع دیگر هستند که برای آن تعیین تکلیف می‌کنند که این گفته‌ها از سوی ناظر تالار و دیگر حاضران تایید شد.

سپس یکی دیگر از کارگزاران ضمن اعتراض به دیر اعلام شدن شرایط عرضه‌ها گفت: این بگیروببندها در بورس با هدف کنترل قیمت‌ها انجام شد در حالی که طی عرضه‌های روز یکشنبه و دوشنبه، ما شاهد عرضه کالاهای مذکور با نرخ‌هایی بالاتر از نرخ‌های قبلی بودیم. از این رو، اگر دولت اجازه می‌داد ذوب‌آهن و مبارکه عرضه‌های خود را به صورت آزاد از ابتدای سال در بورس انجام می‌دادند، مطمئنا امروز با همین نرخ‌ها محصولات این دو شرکت در بورس معامله می‌شد بدون اینکه با تبعات عرضه نشدن کالاها و تشنه ماندن بازار روبه‌رو شویم. در همین راستا، یکی از کارگزاران از ناظر تالار خواست تا از بورس و جایگاه آن در برابر خواسته‌های مقطعی دفاع بیشتری بشود. این اظهارات زمانی جدی تر شد که تعدادی از کارگزاران از بقیه کارگزارانی که قصد خرید داشتند درخواست کردند تا پاسخی قانع‌کننده از مسوولان دریافت نکرده‌اند از خرید کالا امتناع کنند.

خریدها به حداقل رسید

پس از این اتفاقات خریدها در برخی از عرضه‌ها به حداقل رسید؛ چراکه طبق گفته کارگزاران خریدهای ۱۰۰ و یا ۵۰ تنی در بازار ورق حجم‌های پایینی محسوب می‌شود و جذابیتی برای خریداران ندارد.

یکی از فعالان بورس کالا در این خصوص گفت: فولاد مبارکه عرضه‌های خود را از مدت‌ها قبل به دو بخش تقسیم کرده که یک بخش را در بورس و برای کشف نرخ عرضه می‌کند و مابقی را به صورت مچینگ به واحدهای تولیدی عرضه می‌کند، از این رو معمولا تجاری که توان خرید تناژ بالا را دارند از بورس خرید می‌کردند و در نهایت در بازار آزاد به صورت اعتباری به واحدهای تولیدی کوچک‌تر که نقدینگی زیادی ندارند ارائه می‌کردند؛ از این رو تبدیل تناژها به ۱۰۰ یا ۵۰ تن کاملا این شرایط را عوض کرده است. این کارگزار معتقد است؛ اگر این محدودیت نبود حجم بیشتری از ورق‌های مبارکه فروخته می‌شد.

افزایش قیمت ورق در بازار آزاد

عرضه‌های تناژ پایین ورق و محدودیت‌های پروانه‌ای به کاهش معاملات دیروز منجر شد که کارگزاران آن را کم‌فروشی در بورس تعبیر می‌کردند. معاملات محدود ورق در نهایت باعث شد تا قیمت‌های بازار آزاد بلافاصله با افزایش نرخ روبه‌رو شود، به طوری که نرخ ۷۰۰ تومانی ورق گرم تا پایان معاملات بورس به ۷۱۵ تومان رسید. فعالان بازار معتقدند تا زمانی که به جای به‌کارگیری روش‌های منطقی‌تر همچون عرضه ۱۰۰ درصدی کالاهای تمامی فولادسازان یا عرضه اعتباری، از روش‌های مقطعی که رانت زیادی را متوجه برخی افراد می‌کند استفاده شود، شاهد نتایج معکوس در بازار خواهیم بود؛ چراکه دیروز قیمت‌ها در بازار آزاد به جای اینکه به واسطه عرضه‌های بورس تثبیت شود، روند افزایشی به خود گرفت.

فروش ورق با نرخ‌های پایه

در معاملات روز گذشته در بورس کالا ورق سرد B با نرخ ۸۳۰۰ ریال ۵۵۰ تن معامله شد در حالی‌که آخرین قیمت ثبت شده برای این کالا ۸۰۳۱ ریال بود.

ورق گرم B نیز ۷ هزار تن با نرخ ۶۲۷۵ ریال فروش رفت در حالی‌که آخرین نرخ ثبت شده برای آن ۵۶۹۵ ریال بوده است.

ورق گرم C نیز در این روز ۳۲۰۰ تن با نرخ ۶۲۷۵ ریال معامله شد. آخرین نرخ این کالا در سال قبل ۵۷۸۳ ریال بود. ورق گالوانیزه نیز ۱۵۰ تن ۹۷۵۵ ریال معامله شد که آخرین نرخ ثبت‌شده برای این کالا ۹۷۵۵ ریال بوده است.

ورق قلع‌اندود نیز ۱۰۰ تن با نرخ ۱۰۹۴۵ ریال فروش رفت. آخرین نرخ این کالا در سال قبل ۱۰۹۴۵ ریال بود. ورق گرم B و C تحویل ۳۱‌/‌۳/۸۹ و دیگر کالاها سلف ۳۱‌/‌۴‌/۸۹ بودند.

دیروز در مجموع بیش از ۱۳ هزار تن انواع ورق فولاد مبارکه در بورس کالا معامله شد.

رینگ فرآورده‌های نفت و پتروشیمی

در رینگ فرآورده‌های نفت و پتروشیمی در گروه قیر جمعا ۱۱ هزار و ۲۲۶ تن انواع قیر به ارزش ۴۱ میلیارد و ۷۵۲ میلیون و ۶۰۰ هزار ریال مورد معامله قرار گرفت. در گروه مواد شیمیایی همچنین، ۴۲ تن منواتیلن گلایکول مربوط به عرضه روز و ۶۰ تن اسیدسولفوریک و اسیدنیتریک مربوط به عرضه مازاد روزهای گذشته جمعا به ارزش ۵۰۹ میلیون و ۹۴۲ هزار ریال داد‌و‌ستد شد.

در گروه مواد پلیمری نیز یک هزار و ۳۵۲ تن انواع پلی اتیلن، پلی‌پروپیلن و استایرن بوتادین رابر به ارزش ۲۵ میلیارد و ۲۵۸ میلیون و ۹۹۲ هزار ریال به فروش رفت.

رینگ محصولات فلزی و معدنی

در رینگ محصولات فلزی و معدنی در گروه محصولات فولادی، ۱۳ هزار و ۷۵۰ تن انواع ورق گرم، سرد، گالوانیزه و قلع‌اندود فولاد مبارکه به ارزش ۸۹ میلیارد و ۷۰۵ میلیون و ۲۵۰ هزار ریال به فروش رفت.

۴ هزار و ۷۶۰ تن انواع شمش و بیلت آلومینیومی شرکت ایرالکو نیز به ارزش ۱۳۵ میلیارد و ۱۴۲ میلیون ریال توسط کارگزاران این رینگ مورد معامله قرار گرفت.

رینگ محصولات کشاورزی

رینگ محصولات کشاورزی مانند روزهای گذشته در گروه جو، با استقبال فعالان بازار از محصولات داخلی، ۸ هزار و ۵۰۰ تن جو دامی تولید گرگان جمعا به ارزش۱۴ میلیارد و۶۲۰ میلیون ریال مورد معامله قرار گرفت.

در این رینگ همچنین ۴۵ تن کنجاله سویای وارداتی نیز جمعا به ارزش ۲۰۸ میلیون و۸۵۰ هزار ریال مورد معامله قرار گرفت.

رینگ معاملات قراردادهای آتی

معامله‌گران رینگ قراردادهای آتی بورس کالا نیز دیروز تا ساعت ۱۵ جمعا ۲۲۱ قرارداد آتی سکه طلا تمام بهار آزادی طرح امام خمینی (ره) تحویل اردیبهشت ماه را به ارزش ۶ میلیارد و ۷۴ میلیون و ۹۵۰ هزار ریال منعقد کردند.