محمدحسین بابالو
در اقتصاد سالم قیمت طلا نیز همچون دیگر کالاها با توجه به ویژگی‌های ذاتی خود قیمت‌گذاری می‌شود.

بسیاری از سرمایه‌گذاران برای حفظ قدرت اقتصادی خود به سمت این کالا گرایش پیدا کرده‌اند که از این‌رو احتمال افزایش قیمت این کالا تا حداقل 1200 دلار در هر اونس یا بیشتر را تقویت می‌کند. در حال حاضر که تقاضای فیزیکی برای طلا در جهان به چیزی نزدیک به 800.3 تن متریک رسیده، غالب افزایش آن به دلیل جهش تقاضای چین چیزی نزدیک به 120.2 تن است. این در حالی است که تقاضای واقعی به نسبت سال گذشته به دلیل کسادی بازار طلا و جواهر بالاخص در هند و خاورمیانه 34‌درصد کاهش نشان می‌دهد. این در حالی است که شرایط در سه ماهه سوم به نسبت سه ماهه دوم از اوضاع بهتری برخوردار بوده است.
در سه ماهه سوم سال جاری نیز تقاضای طلا برای جواهرسازی به نسبت سه ماهه دوم ۱۷‌درصد افزایش یافته که به ۴۷۳.۵ تن رسیده است. این حجم در مقایسه با سال گذشته ۳۰‌درصد کاهش معنی دار را نشان می‌دهد.
مصرف صنایع الکترونیکی نیز با 14‌درصد در سه ماهه سوم به نسبت سه ماهه دوم افزایش داشته که به 9/68تن رسیده، ولی باز 8/9‌درصد به نسبت سال قبل کاهش نشان می‌دهد. در هند به عنوان بزرگترین خریدار، تقاضای طلا با 26‌درصد در مقایسه با سه ماهه دوم به 137.6 تن رسید که مصرف جواهرسازی با 27‌درصد افزایش به 111.6 تن بالغ شد. در فصل سوم سال تولیدات معدنی این کالا با 6‌درصد رشد به نسبت سه ماهه دوم به 670 تن رسید.
در این مدت تولید مجدد طلا یا تامین آن از قراضه طلا با ۹/۹‌درصد کاهش به ۲۸۳ تن رسید. با توجه به آمار و ارقام فوق و بازار فیزیکی طلا که در سه ماهه دوم سال با رکود شدیدی مواجه بوده و در سه ماهه سوم نیز روند بهبود را سپری کرد، شرایط واقعی بازار حکایت از افزایش قیمت‌های طلا بوسیله سفته بازی بالاخص بر معاملات آتی طلا دارد که به افزایش قیمت‌ها در کنار سایر موارد انجامیده است.
اگر به روند قیمت طلا در روزهای گذشته نظری بیفکنیم شاهد روند صعودی قیمت این فلز گرانبها و دو نقطه اوج خواهیم بود. ماکزیمم اول با قیمت 1100 دلار در هر اونس تابعی از شرایط گذشته با محوریت افزایش نرخ بیکاری در آمریکا و کانادا بیشتر از برآوردهای گذشته نهادهای پولی و مالی بوده و دلیل دیگر آن اقدام بانک مرکزی هندوستان در خرید نزدیک به 200 تن طلا از محل صندوق بین‌المللی پول (IMF) همچنین کاهش ارزش دلار ذکر شد. در این زمان حجم معاملات در بورس نیویورک به 6 تن رسید.
ماکزیمم دوم که با قیمت ۱۱۵۲.۸۵ دلار بر هر اونس برای تحویل فوری این کالا رقم خورد ترس از شرایط تورمی برای آینده، خوش‌بینی به افزایش ارزش این کالا، نزدیکی به سال نو میلادی و افزایش احتمال تقویت قیمت این فلز، خرید طلا توسط سریلانکا پس از هند برای حفظ ارزش دارایی‌های خود، نوسان ارزش ارزهای جهانی، افزایش قیمت معاملات آتی و به تبع آن افزایش قیمت تحویل فوری و ... ذکر شده است. هم‌اکنون قیمت این کالا نزدیک به ۱۱۶۵.۵ دلار در هر تن است.
روند رو به رشد قیمت طلا به دلیل سفته بازی در قیمت‌های آتی آن هم در شرایط مرگ بازار فیزیکی طلا رخ داده است. این شرایط تحلیل بنیادی این بازار نه با ابزارها و شرایط فیزیکی بلکه روندی جدید برای حرکت سرمایه‌گذاران را می‌طلبد. قیمت طلا در سال 2008 چیزی نزدیک به 878 دلار ثبت شده است. شرایط و قیمت‌های فعلی یعنی چیزی کمتر از 30‌درصد افزایش قیمت. هم‌اکنون مهمترین گزینه‌های پیش روی سرمایه‌گذاران سه مطلب است؛ نزدیکی به کریسمس، کاهش 16‌درصد از درآمد دولت آمریکا در نیم سال اول همچنین کاهش خالص 6/9میلیون یورو و همه اینها یعنی کسری بودجه و نهایتا تورم. در دهه 1970 و پس از نگرانی‌ها از شوک‌های تورمی، ارزش طلا افزایش چشمگیری داشت.
این مطلب گویی مجددا تکرار شده است. هم‌اکنون و پس از عبور از دره رکود اقتصاد جهانی غالب مواد اولیه و میانی، بسیاری از صنایع و تولیدات در مسیر رشد قرار گرفته و این روند از چند ماه گذشته و بالاخص بر مواد اولیه و معدنی موثر بوده است.
نکته دیگر حرکت سرمایه‌گذاران به سمت تبدیل دارایی‌ها به طلا است که این مطلب در کنار کاهش ارزش برخی ارزها بالاخص دلار به کاهش بیشتر ارزش دلار و افزایش ارزش طلا خواهد انجامید. هم‌اکنون و در شرایط فعلی که بازارهای مالی، نفت، سهام، کالاهای مختلف و ... جذابیت لازم را ندارد بازار طلا تبدیل به بهترین و جذاب‌ترین بازارها برای سرمایه‌گذاری گردیده است.


این در شرایطی است که انبارهای طلا بالاخص در نیویورک به گونه‌ای سامان یافته‌اند تا در کمال امنیت می‌توان پول را به طلا تبدیل کرد و بدون جابه‌جایی آن را در انبار به فروش رسانید. بر اساس گزارش‌ها، بانک مرکزی آمریکا در سه ماهه سوم سال 15 تن طلا خریداری کرده که به نسبت سه ماهه دوم 5 تن بیشتر و از سال 2000 تاکنون بی سابقه است.
این در حالی است که به گزارش شبکه خبری رویترز این بانک تاکنون نزدیک به ۸۰۰.۳ تن طلا خریداری کرده که در محاسبات لحاظ نگردیده است و آن هم به دلیل ملاحظاتی در خصوص تولیدکنندگان سنتی این کالا عنوان شده است. شرایط و دورنمای کلی سرمایه‌گذاری بر بازار طلا مثبت است. هم‌اکنون روند قیمتی این کالا با سرعت بالایی در جهت صعود قرار دارد و غالب فعالان بازار برای اواخر سال جاری و اوایل سال آینده از رسیدن قیمت این کالا به ۱۲۰۰ دلار یا بیشتر سخن گفته و شرط‌بندی می‌کنند.
هم‌اکنون طرز فکر غالب، صعود ارزش این کالا است. معامله‌کنندگان طلا از رسیدن قیمت‌ها برای ماه فوریه به 1300 دلار، آوریل 1400 دلار و برای ژوئن 1500 دلار سخن می‌گویند. این درحالی است که هیچ تعهدی مبنی بر خرید در صورت برخورد و ریزش قیمت‌ها وجود ندارد. تقاضای فیزیکی نیز به دلیل نزدیکی به سال نو میلادی بالا رفته، اما اگر شرایط به این منوال ادامه پیدا کند چنین تقاضایی در غالب بازارهای جهان و در قیمت‌های فعلی منجمد خواهد شد. حجم خرید و فروش کلی و جزئی طلا در سال نو می‌تواند نشانه‌ای جدی برای تحلیل آینده باشد که در این بین چین و هند نقش اصلی را دارند. با توجه به شرایط کلی، افزایش خرید طلا در چین دور از ذهن نخواهد بود.
این مطلب نیز افزایش قیمت‌ها را به دنبال دارد. هم‌اکنون عرضه و هزینه تولید تقریبا ثابت است اما تقاضا که اندکی فیزیکی و غالبا سرمایه‌ای است در سطوح بالایی قرار دارد. هیچ گونه تزریق جدی و جدیدی نیز رخ نداده است. در صورت هر گونه کاهش موجودی طلای مورد معامله این مطلب تاثیر و نوسان بسیاری بر بازار خواهد گذاشت. افزایش تقاضا نیز دقیقا شرایط مشابهی را ایجاد می‌کند. در خصوص کاهش عرضه هر گونه اقدام بانک‌های جهان برای تبدیل منابع خود به طلا دقیقا به این مطلب انجامیده که بانک مرکزی عربستان از احتمال چنین اقدامی خبر داده بود. چین نیز با تبلیغ خرید فیزیکی طلا چنین شرایطی را ایجاد کرده است که البته تقاضای فیزیکی تاثیر بیشتری بر بازار خواهد گذارد زیرا حجمی از طلا برای همیشه از معاملات بورسی خارج می‌گردد. با توجه به این موارد هر گونه اقدام بانک‌های جهان بالاخص بانک‌های بزرگ برای تبدیل منابع خود به طلا تاثیر بسزایی خواهد داشت.
احتمال افزایش نزدیک به 50 دلار برای اقدام یک بانک منطقی به نظر می‌رسد. نکته دیگر افزایش تفاوت بین عرضه و تقاضا به وسیله واردشدن یک تقاضای بالا در بازار می‌باشد. در صورت تزریق یک حجم عظیم از پول نقد به بازار طلا، این بازار یک شوک جدی را تجربه خواهد کرد. شوکی که تاکنون سابقه آن ملاحظه نشده است.
در شرایط فعلی اگر یک حجم بزرگ پول به بازار وارد شده باشد می‌تواند تا چند ماه آینده با یک رشد جدی از بازار خارج گردد. با توجه به معامله نزدیک به ۶ تن طلا در یک روز در بورس نیویورک احتمال تزریق این حجم دور از ذهن نیست. نکته دیگر آماده بودن جو روانی بازار برای افزایش قیمت‌هاست که در برخی رسانه‌های معتبر اقتصادی با لحن ملایم و منطقی به آن پرداخته می‌شود.
اگر شرایط بازار و روند تزریق نقدینگی فعلی باز ادامه یابد و چند خرید عظیم طلا توسط بانک‌ها به تبع افزایش قیمت متاثر از افزایش تقاضا رخ دهد، احتمال رسیدن قیمت‌ها به سطوح 1500 یا حتی1600 دلار در هر تن نیز دور از ذهن نخواهد بود.
در این شرایط و رشد شدید ارزش دارایی‌هایی که به طلا تبدیل شده در صورت خروج این حجم باز هم ریزشی جدی در این بازار رخ خواهد داد. در صورت ادامه حرکت سرمایه‌ها در جهان به سمت بازار طلا باز هم ارزش دلار یا دیگر ارزها با کاهش مواجه می‌گردند.
در صورت خروج نقدینگی از بازار طلا و تبدیل آن به ارزهای رایج بالاخص دلار که کاهش ارزش یافته است، سودی مضاعف شامل سرمایه‌گذاران خواهد شد. این اتفاق یک بار در بازار نفت افتاده و روی دادن آن با توجه به جو روانی حاکم و آمادگی برای افزایش قیمت‌ها و همچنین حرکت سرمایه‌های جزء به این سمت و سو دور از ذهن نیست.
در صورت کاهش بیشتر دلار به عنوان قوی‌ترین ارز واسطه جهانی همچنین کاهش ارزش سهام در اقصی نقاط جهان و افزایش تورم و بالاخص ترس از افزایش تورم این روند افزایشی قیمت باز هم ادامه خواهد یافت. نهایتا می‌توان از چند اتفاق کلیدی در بازار به عنوان معرف برای تحلیل شرایط آتی کمک گرفت.