بررسی تحولات بازارهای جهانی نفت‌خام در هفته گذشته
عوامل تاثیر گذار در شرایط کنونی بازار نفت !
بهای نفت‌خام در بازارهای جهانی طی هفته گذشته (۱۳ نوامبر الی ۲۰ نوامبر۲۰۰۹) از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بود.
بهای نفت‌خام در بازارهای جهانی طی هفته گذشته (۱۳ نوامبر الی ۲۰ نوامبر۲۰۰۹) از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بود.
قیمت نفت‌خام WTI در بورس نایمکس (آتی‌های ماه اول)، در اوایل هفته گذشته به دلیل بهبود پیش‌بینی‌ها از تقاضای جهانی نفت‌خام در سال‌های 2009 و 2010 ، افزایش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی، انتشار ارقامی‌مبنی بر رشد 2/1درصدی اقتصاد ژاپن در ژوئیه تا سپتامبر گذشته، کاهش قابل توجه سطح ذخیره‌سازی‌های نفت‌خام، بنزین و فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا (معادل 9/2میلیون بشکه) و نسبتا کاهش ارزش‌دلار، از حدود 37/76دلار در هر بشکه در تاریخ 13 نوامبر به بیش از 67/79دلار در هر بشکه در تاریخ 18 نوامبر افزایش یافت؛ ولی مجددا در دو روز پایانی هفته به دلیل افزایش ارزش‌دلار و فشار آن بر سطح قیمت‌ها و همچنین کاهش ارزش سهام که موجب افزایش نگرانی‌ها درباره چشم‌انداز اقتصاد جهانی و تقاضای انرژی شد، بیش از 8/3درصد کاهش یافته و به کمتر از 62/76دلار در هر بشکه در تاریخ 20 نوامبر رسید. سرمایه‌گذاران در چند ماه اخیر نشانه‌های بهبود اقتصادی را که می‌تواند به افزایش تقاضای جهانی انرژی منجر شود، به شدت دنبال می‌کنند.
برخی تحلیلگران معتقدند سفته بازی از عوامل مهم در تعیین شرایط کنونی بازارهای بین‌المللی نفت به شمار می‌رود. هم‌اکنون قیمت نفت با وجود عوامل مثبت و منفی، در حدود بشکه‌ای بیش از ۷۵دلار دادوستد می‌شود. از جمله عواملی که سبب افزایش قیمت‌های نفت شده، کاهش سطح تولید اوپک و بروز نشانه‌هایی از بهبود شرایط اقتصاد جهانی است. بهبود شرایط اقتصادی در کشورهای صنعتی از جمله آمریکا و برخی کشورهای اروپایی که با افزایش رشد اقتصادی چین، هند و ژاپن همزمان شده، حاکی از افزایش تقاضای نفت و فرآورده‌های نفتی است؛ به ویژه این که پیش‌بینی می‌شود زمستان سردی نیز پیش‌رو باشد. از سوی دیگر عدم اطمینان از چشم‌انداز اقتصاد جهانی در آینده کوتاه مدت و میان مدت و این که آیا اقتصادهای پیشرفته رکود اقتصادی را پشت سر گذاشته‌اند یا خیر، در کاهش قیمت نفت تاثیر می‌گذارد؛ لذا عواملی که می‌توانند به کاهش قیمت نفت‌خام کمک نمایند عبارتند از: پیش‌بینی کاهش رشد اقتصادی آمریکا در سه ماه چهارم، افزایش نرخ بیکاری در کشورهای صنعتی، کاهش میزان مصرف جهانی نفت‌خام و همچنین افزایش حجم ذخیره‌سازی‌های نفت‌خام در کشورهای OECD. حجم ذخیره‌سازی‌ها در این کشورها
هم‌اکنون معادل ۶۰ روز مصرف این کشورها است. اگر چه این میزان ذخیره‌سازی نسبت به ذخیره‌سازی ۶۵ روزه ابتدای سال ۲۰۰۹ کاهش یافته؛ اما همچنان نسبت به سطح ذخیره‌سازی ۵۲ تا ۵۳ روز، افزایش نشان می‌دهند.
براساس آمار دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، قیمت سبد نفتی اوپک طی هفته منتهی به 19 نوامبر 2009، ابتدا از حدود 26/75دلار در هر بشکه در تاریخ 13 نوامبر تا بیش از 87/77دلار در هر بشکه در تاریخ 18 نوامبر افزایش یافت؛ ولی مجددا تا حدود 77/76دلار در هر بشکه کاهش یافت. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به 19 نوامبر 2009 با 77 سنت افزایش نسبت به هفته پیش از آن به هر بشکه 77دلار و 3 سنت رسیده است. همچنین میانگین ماهانه بهای سبد نفتی اوپک طی ماه نوامبر (تا 19 نوامبر 2009) با 3دلار و 84 سنت افزایش نسبت به میانگین ماه اکتبر به هر بشکه 76دلار و 51 سنت رسیده است. میانگین بهای سبد نفتی اوپک در ماه اکتبر 2009 معادل 72دلار و 67 سنت در هر بشکه بود. سبد نفت‌خام اوپک در بردارنده 13 نوع نفت‌خام اعضای این سازمان شامل مخلوط الجزایر، گریسول آنگولا، اورینته اکوادور، میناس اندونزی، سنگین ایران، سبک بصره، صادراتی کویت، اس سیدر لیبی، سبک «بونی» نیجریه، مارین قطر، سبک عربی عربستان سعودی، موربان امارات و بی.سی.اف17 ونزوئلا است.
میانگین بهای هر بشکه نفت‌خام صادراتی ایران با ۵سنت افزایش نسبت به هفته قبل ( ۱۰ نوامبر ۲۰۰۹)، در روز ۱۶ نوامبر ۲۰۰۹ به بشکه ای ۷۶دلار و ۹۶ سنت رسیده است. بر اساس آمارهای امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، میانگین وزنی بهای هر بشکه نفت‌خام سبک ایران به مقصدهای مختلف در روز دوشنبه (۱۶ نوامبر۲۰۰۹) ۷۷دلار و ۲۴ سنت بود و همین رقم برای نفت‌خام سنگین در سطح ۷۶دلار و ۷۹ سنت قرار داشت. همچنین قیمت هر بشکه نفت‌خام سبک ایران به بازار آفریقای جنوبی ۷۶دلار و ۳۰ سنت و هر بشکه نفت‌خام سنگین ایران به این بازار ۷۵دلار و ۹۵ سنت گزارش شده است. هر بشکه نفت‌خام سبک ایران در بازار آسیا ۷۷دلار و ۹۲ سنت، شمال غربی اروپا ۷۶دلار و ۸۳ سنت و در بازار مدیترانه ۷۵دلار و ۵۰ سنت معامله شده است. هر بشکه نفت‌خام سنگین ایران نیز در بازار آسیا ۷۷دلار و ۱۵ سنت، شمال غربی اروپا ۷۶دلار و ۴۹ سنت و در بازار مدیترانه ۷۵دلار و ۱۵ سنت به فروش رسیده است.
میانگین بهای هر تن بنزین سوپر بدون سرب در بازار خلیج فارس طی روز 16 نوامبر2009 نسبت به هفته قبل (10 نوامبر2009)، در سطح 686 دلار و 45 سنت بدون تغییر ثابت مانده است. بر اساس آمارهای امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، هر تن بنزین سوپر بدون سرب در بازارهای مدیترانه 690دلار و 50 سنت، شمال اروپا 696دلار و 25 سنت، آمریکا 753دلار و 43 سنت، ژاپن 718دلار و 27 سنت و سنگاپور 705دلار و29سنت معامله شده است. هر تن نفتا در بازار خلیج‌فارس 661 دلار و 84 سنت، سوخت جت 653دلار و 60سنت، نفت گاز 598 دلار و 31 سنت، نفت کوره 458دلار و 33 سنت، پروپان 673دلار و 50 سنت و بوتان به قیمت 676 دلار و 50 سنت به فروش رسیده است.
قیمت نفت خام برنت دریای شمال نیز در بازار بورس لندن(ICE) برای تحویل در ماه ژانویه ۲۰۱۰، ابتدا از حدود ۵۵/۷۵ دلار در هر بشکه در تاریخ ۱۳نوامبر ۲۰۰۹ به بیش از ۴۷/۷۹دلار در هر بشکه در تاریخ ۱۸ نوامبر افزایش یافت؛ ولی مجددا تا سطح ۲/۷۷دلار در هر بشکه در تاریخ ۲۰ نوامبرکاهش یافت.
بر اساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا میزان ذخایر نفت خام این کشور در هفته منتهی به 13نوامبر 2009 معادل 8/336 میلیون بشکه بوده است که در مقایسه با هفته قبل ( 6 نوامبر) به میزان 900هزار بشکه کاهش یافته است و معادل 3/23میلیون بشکه از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 14 نوامبر 2008 بیشتر است. میزان این ذخایر بر حسب روز نسبت به هفته قبل تغییری نکرده و در سطح 1/24 روز ثابت مانده است، ولی به میزان 7/2 روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است. طی دوره مذکور، سطح خوراک پالایشی آمریکا به میزان 31هزار بشکه در روز کاهش یافته و در سطح 794/13میلیون بشکه در روز قرار گرفته است که به میزان 764هزار بشکه در روز کمتر از میزان مشابه سال قبل است.
میزان تولید نفت خام آمریکا طی دوره ۶ نوامبر الی ۱۳ نوامبر ۲۰۰۹ به میزان ۱۸۹هزار بشکه در روز کاهش یافته و در سطح ۳۱۷/۵میلیون بشکه در روز قرار گرفته است و معادل ۳۷۴هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۱۴ نوامبر ۲۰۰۸ است. در همین زمان میزان واردات نفت خام آمریکا از ۶۵۶/۸ میلیون بشکه در روز به ۵۷۹/۸میلیون بشکه در روز (معادل ۷۷هزار بشکه در روز) کاهش یافته است که به میزان ۲۹۲/۱میلیون بشکه در روز کمتر از میزان مشابه سال قبل است.
میزان ذخایر بنزین آمریکا نیز طی هفته منتهی به 13نوامبر 2009 به میزان 7/1میلیون بشکه نسبت به هفته قبل از آن کاهش یافته و به سطح 1/209میلیون بشکه رسیده است که معادل 5/10میلیون بشکه بیشتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 14 نوامبر 2008 است. میزان این ذخایر بر حسب روز نسبت به هفته قبل معادل 2/0 روز کاهش یافته و در سطح 4/23 روز قرار گرفته است و به میزان 4/1 روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است. سطح تقاضای بنزین آمریکا طی همین دوره به میزان 171هزار بشکه در روز افزایش داشته و به سطح 015/9میلیون بشکه در روز رسیده است که به میزان 53هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است.
همچنین میزان ذخایر فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا طی هفته منتهی به ۱۳ نوامبر۲۰۰۹ به میزان ۳۰۰هزار بشکه نسبت به هفته قبل از آن کاهش یافته و در سطح ۴/۱۶۷میلیون بشکه قرار دارد. این ذخایر به میزان ۵/۴۰میلیون بشکه بیشتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۱۴ نوامبر ۲۰۰۸ است. تقاضای فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا طی همین دوره به میزان ۵۹هزار بشکه در روز افزایش داشته و به سطح ۶۰۲/۳میلیون بشکه در روز رسیده است که به میزان ۴۵۴هزار بشکه در روز کمتر از میزان مشابه سال قبل است.
پیش‌بینی قیمت :
در اوایل هفته گذشته قیمت نفت خام WTI نزدیک به سطح حمایتی ۷۵دلار قرار داشت که در نتیجه با توجه به فشار افزایشی وارده به سرعت افزایش پیدا کرد و با عبور از سطح ۵/۷۸دلار در کمتر از ۸۱دلار متوقف شد و روند کاهشی را طی کرد که در نتیجه انتشار آمار ضعیف از اقتصاد کشورهایی اروپایی رخ داد. سطح مقاومتی ۸۱دلار به دلیل میانگین متحرک ۱۰۰ هفتگی و ۲۰ ماهانه بوجود آمده است. عبور از این سطح به معنی باز شدن مسیر افزایشی قیمت نفت است؛ به طوریکه با مقاومت قابل توجهی روبه‌رو نخواهد بود و به راحتی می‌تواند افزایش‌های غیر قابل کنترلی را ایجاد نماید که مصداق آن افزایش‌های افسار گسیخته قبلی به بیش از ۱۰۰دلار می‌باشد. لذا برای گذر از این سطح نیاز به پتانسیل کافی دارد به طوریکه بورس بازان در قیمت‌های بالاتر از ۸۱دلار شروع به خرید قراردادهای نفت کنند. در شرایط فعلی قیمت نفت در کمتر از این سطح در حال ثبات است و اخبار منتشره موجب نوسان در محدوده ۷۵ تا ۸۱دلار شده است. البته باید توجه داشت که قوانین بورس‌ها برای جلوگیری از افزایش‌های شدید قبلی سخت‌گیرتر شده است که تا حدودی می‌تواند افزایش قیمت را کنترل کند، ولی باید منتظر ماند و
عکس‌العمل بازار را مشاهده کرد.کاهش ذخیره‌سازی‌های نفت خام و بنزین آمریکا در هفته گذشته مورد انتظار بود که به دلیل توفان اتفاق روی داد و با توجه به سطح بالای ذخیره‌سازی‌ها نسبت به سال‌های گذشته، کاهش مذکور نتواست بر کانال نوسانی قیمت اثر گذارد و قیمت با توجه به اینکه در کرانه بالایی کانال یعنی بالاتر از ۸۰دلار بود به سمت کرانه پایینی کانال یعنی ۷۵دلار کاهش پیدا کرد. در هفته پیش‌رو قیمت نفت از یک سو نزدیک به کرانه پایینی کانال و از سوی دیگر نزدیک به میانگین ۵۰ روزانه است؛ بنابراین سطح حمایتی مناسبی تشکیل شده است که می‌تواند موجب برگشت روند افزایشی شود. مقاومت‌ها در مسیر افزایشی به ترتیب ۵/۷۸، ۸۰ و ۳۰/۸۳دلاراست.
منبع: سایت موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی (www.iies.org )
*کارشناسان ارشد اقتصاد انرژی
ارسال نظر