هدفمند شدن یارانه‌ها؛کوتاه مدت: زیان‌ده، بلند‌مدت: ؟

زهرا مسافر

هدفمند کردن یارانه‌ها دارای تاثیرات کوتاه‌مدت و بلند‌مدت بر صنایع است.

با توجه به این موضوع که انرژی ارزان در ایران همواره از مزایای تولید فولاد به شمار می‌رفته، هدفمند کردن یارانه‌ها با توجه به آزاد شدن قیمت‌ها در کوتاه‌مدت تاثیر منفی بر صنعت فولاد خواهد داشت.

تاثیر منفی این قانون بر صنایعی مانند سیمان، آلومینیوم و فولاد که انرژی بیشتری مصرف می‌کنند بیشتر است. البته توجه دولت به بخش صنایع سهم صنعت از منابع حاصل از حذف یارانه‌ها از ۱۵‌درصد به ۳۰‌درصد ارتقا پیدا کرده که همین موضوع آسیب‌پذیری صنعت از اثرات ناشی از اجرای این طرح را کمتر می‌کند.

اما تاثیر حذف یارانه‌ها در بلند‌مدت می‌تواند بر صنایع مثبت باشد به دلیل اینکه صنایع در بلند‌مدت می‌توانند خود را با شرایط وفق دهند و به دنبال شیوه‌های جدید باشند. صنایع می‌توانند با انجام اعمالی از قبیل افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها خود را در دنیا رقابت‌پذیر‌تر کنند. به اعتقاد کارشناسان، آزاد شدن قیمت‌ها به صورت تدریجی بهتر است و آزاد شدن قیمت‌ها به صورت سریع می‌تواند به جامعه نیز شوک وارد کند.

در همین راستا فعالان صنعت فولاد معتقدند ۵سال زمان کافی برای آزادسازی نرخ انرژی نیست و در این زمان فولادسازان نمی‌توانند خود را با شرایط جدید وفق دهند، حتی اگر دولت نیز با انجام اقدمات جبرانی صنایع را یاری دهد. در این بین دولت با سازوکارهایی مانند برقراری تسهیلات بانکی، تضمین‌های دولتی، تشویق‌های صادراتی،‌ تخفیف‌های بیمه‌ای و مالیاتی تا حدودی می‌تواند به این واحد‌ها کمک کند. اگر سیاست‌های جبرانی کارآمد نباشد بعضی از واحد‌ها بعد از ۲ سال شروع به ورشکستگی می‌کنند و بیشتر از دو سال نمی‌توانند دوام بیاورند.

در این خصوص با سه تن از فعالان صنعت فولاد کشور به گفت‌وگو نشسته‌ایم که در پی می‌خوانید:

زیان‌ده شدن طرح‌های فولادی

حمیدرضا طاهری‌زاده نائب‌رییس انجمن صنفی تولید‌کنندگان فولاد کشور و یکی از وارد‌کنندگان شمش فولاد درخصوص تاثیر طرح هدفمند کردن یارانه‌ها بر بخش صنعت گفت: طرح هدفمند کردن یارانه‌ها به طور قطع بر تولید تاثیر خواهد گذاشت، زیرا که بخش عمده‌ای از امکاناتی که صنعت فولاد به‌ویژه نورد از آن برخوردار بوده، بهره‌مندی از انرژی ارزان است. وی افزود: با اجرایی شدن طرح یاد شده شرکت‌های تولید‌کننده فولادی نه تنها سود آور نخواهند شد، بلکه حتی بیشتر از الان زیان‌ده خواهند بود و در نتیجه به تعهدات خود در قبال سیستم بانکی نیز نمی‌توانند عمل کنند.

کافی نبودن فرصت ۵ ساله برای حذف یارانه انرژی در بخش صنعت

وی تصریح کرد: در صورت آزاد شدن قیمت طی ۵ سال به‌طور حتم موجب گران شدن انرژی معادل ۵ برابر کنونی خواهد شد که تاثیر تورمی مضاعف بر روی بخش تولید خواهد داشت.

آزاد شدن قیمت‌ها بهتر است در یک دوره ۱۰ساله صورت بگیرد، زیرا مدت دوره ۵ساله بسیار کم است و کارخانه‌های تولید‌کننده را متحمل زیان بسیاری خواهد کرد. طرح هدفمند کردن یارانه‌ها طرح بسیار خوبی است، اما در یک دوره ۵ ساله قابلیت اجرایی نخواهد داشت.

وی درخصوص وضعیت بازار شمش فولاد خاطرنشان کرد: در حال حاضر میانگین قیمت بازار جهانی شمش فولاد در بنادر شمالی کشور ۴۴۰‌دلار است که نسبت به روز‌های قبل از رشد ۱۵ تا ۲۰‌دلاری برخوردار شد. طاهری‌زاده گفت: افزایش نرخ شمش فولاد ناشی از رشد قیمت آهن قراضه در بازارهای جهانی است که به هر تن ۲۶۰‌دلار رسیده است.

وی افزود: هم‌اکنون شمش ۱۵۰×۱۵۰ معادل ۴۱۵، شمش ۱۲۵×۱۲۵ به نرخ ۴۲۵ و شمش ۱۰۰×۱۰۰ به قیمت ۴۴۰ تا ۴۴۵ تومان در بازار داخل عرضه می‌شود.

رشد قیمت شمش در صورت تداوم افزایش قراضه

نایب‌رییس انجمن تولید‌کنندگان فولاد ایران تصریح کرد: در صورت تداوم رشد قیمت بیلت و آهن قراضه در بازارهای جهانی، پیش‌بینی می‌شود که هر تن شمش فولاد به قیمت ۴۶۰‌دلار حداکثر تا دو هفته آینده برسد.

وی درخصوص راهکارهای اساسی برای خروج از رکود کنونی بازار فولاد کشور اظهار داشت: برای خارج شدن از رکود کنونی راه‌های متعددی وجود دارد که یکی از این راه‌ها، افزایش تعرفه واردات محصولات فولادی است؛ زیرا که امروز تولید‌کنندگان صنایع فولادی کشور به‌راحتی می‌توانند از لحاظ کیفی و کمی آهن‌آلات کشور را تامین و به بهترین نوع عرضه کنند و این به عنوان یک قدم اولیه برای تشویق صنایع تولیدی محصولات فولادی است که موجب تقویت ظرفیت‌های بالقوه می‌شود به طور قطع فعال‌تر شدن این صنایع تاثیرات زیادی در اشتغال، توسعه و... کشور خواهد داشت و نتیجه اولیه آن نیز کاهش میزان واردات محصولات فولادی است و در این شرایط وارد‌کنندگان نیز به سمت واردات مواد اولیه کارخانه‌های صنایع فولاد مانند شمش و اسلب سوق پیدا خواهند کرد که این امر به‌طور طبیعی باعث رونق صنایع نورد کشور خواهد شد.

وی، استفاده از اعتبارات و تسهیلات بانکی را از دیگر راهکارهای اساسی برای خروج از رکود بازار فولاد دانست و گفت: در حال حاضر تمامی واردکنندگان به‌صورت یوزانس، ریفاینانس و ... برای مدت یک سال استفاده می‌کنند و این تسهیلات وارداتی باعث تقویت هرچه بیشتر واردکنندگان شده و از طرفی قیمت تمام شده کالای وارداتی را حداقل ۱۵درصد افزایش می‌دهد و از سوی دیگر سود حاصل از تولید شمش و اسلب را به جیب تولید‌کنندگان خارجی وارد می‌کند این درحالی است که چنانچه سیستم بانکی کشور بتواند با همان شرایط این اعتبارات اسنادی خارجی را تبدیل به LC داخلی مدت‌دار کند باعث رونق تولید و کاهش قیمت تمام شده محصولات فولادی تولیدی و در نهایت افزایش تقاضا خواهد شد.

طاهری‌زاده درخصوص واردات فولاد توسط شرکت‌های دولتی و تحت پوشش وزارتخانه‌ها افزود: وزارت بازرگانی باید حداقل در مورد محصولاتی که تولید آنها جوابگوی تقاضای بازار داخلی است ثبت سفارش انجام ندهد، زیرا این امر موجب تضعیف انگیزه‌های بخش خصوصی برای افزایش ظرفیت و سرمایه‌گذاری بیشتر در تولید است.

وی، تخصیص هرچه بیشتر بودجه‌های عمرانی پروژه‌های دولتی و طبیعتا ایجاد سیاست‌هایی برای تقویت بخش تولید مسکن را از جمله راهکارهای اساسی برشمرد و تصریح کرد: این امر موجب افزایش تقاضای بازار داخلی خواهد شد.

با حذف یارانه‌ها سالی ۱۰‌درصد به هزینه تولید فولاد اضافه می‌شود

حسن مصیب‌زاده مدیرعامل فولاد البرز نیز در خصوص تاثیر طرح هدفمند کردن یارانه‌ها بر صنعت فولاد کشورگفت: با اجرایی شدن طرح یاد شده به طور حتم موجب افزایش قیمت انرژی شده و از آنجا که صنعت فولاد از جمله صنعت‌های انرژی بر است، این امر قیمت تمام شده صنعت یاد شده را با رشد مواجه خواهد کرد.حسن مصیب‌زاده افزود: درصورت اجرایی شدن طرح مذکور نرخ هر تن فولاد معادل ۲۰۰ تا ۲۵۰‌هزار تومان گران‌تر تمام خواهد شد؛ یعنی سالانه ۱۰‌درصد بر هزینه‌های فولاد کشور افزوده می‌شود، زیرا مواد اولیه مورد نیاز بخش خصوصی برای تولید فولاد عمدتا وارداتی است و با گران شدن قیمت انرژی هزینه حمل‌ونقل که هم‌اکنون بین ۹۰ تا ۱۰۰‌تومان است با رشد ۵۰ تومانی مواجه می‌شود.

وی با اشاره به اینکه براساس استاندارد بین‌المللی، هزینه تولید فولاد برای هر تن ۱۰۰‌دلار است با اجرایی شدن طرح هدفمند کردن یارانه‌ها، این میزان ۱۰ برابر می‌شود.

مدیرعامل فولاد البرز تصریح کرد: برای اجرای هرچه مناسب تر طرح هدفمند کردن یارانه‌ها بهتر است قبل از آن تعرفه واردات فولاد اعمال شود، زیرا در غیر این صورت امکان تولید برای بخش خصوصی فولاد به شدت کاهش خواهد یافت.

وی اظهار کرد: هم‌اکنون میانگین تعرفه واردات فولاد در دنیا ۳۰‌درصد است این درحالی است که در ایران ۱۱‌درصد بوده و این میزان قدرت رقابت را از تولید‌کنندگان گرفته است.

مصیب‌زاده تاکید کرد: دولت قبل از اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها باید زیرساخت‌های لازم برای اجرایی شدن طرح مذکور از جمله کاهش قیمت گازوئیل را فر اهم کند.

وی با اشاره به فشار ناشی از اعمال ۳درصد ارزش افزوده بر روش تولید‌کنندگان گفت: در صورت اجرایی نشدن درست طرح مذکور فشار این طرح نیز بر دوش تولید‌کنندگان خواهد افتاد.

مدیرعامل فولاد البرز درخصوص پیش‌بینی وضعیت بازار فولاد کشور، افزود: با توجه به فرارسیدن فصل زمستان وضعیت بازار همانند شرایط فعلی خواهد بود، اما از اواخر سال جاری و با اجرایی شدن طرح‌های عمرانی دولت و رونق ساخت و ساز در کشور بازار فولاد کشور بهتر خواهد شد.

نظام‌مند شدن تعرفه‌ها به منظور ایجاد شرایط مناسب

مدیرعامل مجتمع نورد فولاد کرمانشاه نیز درخصوص تاثیر هدفمند شدن یارانه‌ها بر صنعت فولاد کشور، گفت: اجرای طرح یاد شده در کوتاه‌مدت موجب افزایش بهای تمام شده و کاهش سود آوری برخی صنایع می‌شود.

بهروز سلیمانی افزود: اجرای طرح مذکور باید به تدریج و با برنامه ریزی مشخص صورت پذیرد و در عین حال حفظ مزیت‌های نسبی کنونی صنایع کشور نیز با تدوین سیاست‌های حمایتی و جبرانی مدنظر مجریان قرار گیرد.

وی ضمن تاکید بر لزوم اجرایی شدن طرح هدفمند کردن یارانه‌ها در اجرای مناسب این طرح تصریح کرد: تهیه یک بسته حمایتی شامل اختصاص تسهیلات ارزان قیمت بانکی و تسهیلات گمرکی و حمل‌ونقل به صنعت و به‌ویژه صنایع فولاد از اهمیت زیادی در این زمینه برخوردار است.

مدیرعامل مجتمع نورد فولاد کرمانشاه گفت: نظام‌مند شدن تعرفه‌ها به منظور ایجاد شرایط مناسب برای فروش فولاد، اصلاح تدریجی قیمت حامل انرژی بخش صنعت و بالاخص صنایع انرژی‌بر از جمله صنایع فولاد از جمله موارد مهم در اجرای مناسب طرح هدفمند کردن یارانه‌ها است.

وی با اشاره به اینکه صنعت فولاد به‌عنوان یک صنعت گرم نیازمند به انرژی زیاد است، افزود: با اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها به طور حتم هزینه تولید افزایش خواهد یافت.

سلیمانی تصریح کرد: طرح مذکور را باید بعنوان یک واقعیت پذیرفت و این امر باید طی دوره چند ساله اجرا شود و در شرایط کنونی صنعت فولاد پاسخگوی هزینه‌های تولید نیست و چنانچه این طرح به تصویب برسد صنعت فولاد به شدت متضرر می‌شود.

وی درخصوص پیش‌بینی بازار فولاد در کشور خاطرنشان کرد: در سال میلادی ۲۰۱۰ با توجه به اتمام رکود اقتصادی بازارهای جهانی، افزایش روند روبه رشد ساخت‌وساز و بهبود اوضاع اقتصادی در صنعت فولاد کشور دور از انتظار نخواهد بود.