لزوم تشکیل بانک و بورس طلا در ایران
اگرچه در تمامی دنیا فرهنگ پس‌انداز دارای تنوع است، اما در کشورهایی که امنیت سرمایه‌گذاری در آنها پایین‌تر است و تالارهای بورس در فرهنگ مردم جایی ندارد، خرید طلا و جواهر همیشه وسیله‌ای مطمئن و بدون دغدغه برای پس‌انداز بوده است.
مهندس سیدامیر رضا‌هاشمی *
اگرچه در تمامی دنیا فرهنگ پس‌انداز دارای تنوع است، اما در کشورهایی که امنیت سرمایه‌گذاری در آنها پایین‌تر است و تالارهای بورس در فرهنگ مردم جایی ندارد، خرید طلا و جواهر همیشه وسیله‌ای مطمئن و بدون دغدغه برای پس‌انداز بوده است. فرهنگ مردم ایران نیز از دیر باز به علت این گونه از عوامل به سمت طلا گرایش داشته و همیشه ایرانیان علاوه بر تمایل به جلوه و زیبایی طلا آن را به عنوان ابزاری مطمئن برای پس‌انداز می‌دانند.
در طول سقوط بورس جهانی در سال ۱۹۸۷ و مجددا در طول بحران بدهی‌های آسیایی ۱۹۹۷ و نیز در طول بحران مالی جهانی در سال ۲۰۰۷ که هم‌اکنون نیز با آن دست به گریبانیم، طلا به عنوان موثرترین ابزارهای افزایش نقدینگی و به عنوان موثرترین گوناگون ساز سبد‌های سهام شناخته شد که هیچ گاه افت چشمگیری در قیمت پیدا نکرد. صنعت طلا و جواهر نیز با گردش مالی بیش از ۳۰۰میلیارد دلار در دنیا یکی از پرسودترین و اشتغالزاترین صنایع است که از نظر ارزش افزوده با صنایعی مانند اتومبیل‌سازی رقابت می‌کند. از مزیت‌های نسبی دیگر این صنعت می‌توان به عدم وجود ضایعات، عدم آلایندگی، اشتغالزایی در فضای اندک، سرمایه مورد نیاز کم برای تولید و ابزاری مناسب برای جذب توریست اشاره کرد.
کشورهای هند، ترکیه، ایتالیا، عربستان، چین و آمریکا در صدر تولید‌کنندگان جواهر قرار دارند و کشورهای هند، چین، آمریکا، ترکیه، عربستان و ایران در صدر مصرف‌کنندگان جواهرات قرار دارند. با یک بررسی مختصر متوجه می‌شویم که ایران تنها کشوری از برترین مصرف‌کنندگان است که در لیست تولید‌کنندگان برتر قرار ندارد.
بر اساس تحقیقات نایجل دزبروک مصرف طلا و جواهر در ایران در سال ۲۰۰۴ میلادی بیش از ۱۱۸ تن بوده است و تقریبا تمامی این حجم عظیم طلا به منظور مصارف زینتی بوده و پس از استفاده به عنوان پس‌انداز در منازل ایرانیان انباشته می‌شود.
متاسفانه کشور ایران با وجود دارا بودن قدمتی دیرینه در این صنعت و با وجود داشتن مزیت‌های رقابتی برای رشد در این صنعت با تولیدی کمتر از یک‌درصد از تولید جهانی و با سهم صادراتی در حدود ۰۱/۰درصد جهانی و مصرف بیش از ۵/۴درصد از طلای جهان، در صنعت طلا و جواهر از بازار بین‌المللی سهمی به جز واردات آن هم به صورت قاچاق ندارد، در حالی که کشورهای منطقه مانند هند، ترکیه، عربستان، امارات و پاکستان جزو بزرگترین تولید‌کنندگان در این صنعت می‌باشند.
با بررسی راهکارهای کشورهای موفق به خصوص ترکیه و هند در زمینه صنعت طلا و جواهر متوجه می‌شویم که اولین قدم برای رشد این صنعت آزاد‌سازی قیمت طلا و لذا تشکیل بانک و بورس طلا است. البته یک بانک طلا بدون هماهنگی با اتحادیه صنف طلا و جواهر و با پیشنهاد وزارت کار و بانک مرکزی و با همکاری صندوق مهر امام رضا(ع) ایجاد شده است. این بانک با دریافت سکه‌های مردم به آنها برگه رسید ارائه کرده و آنها هر زمان می‌توانند برای دریافت سکه‌های خود اقدام کنند. در عین حال این بانک تا ۳ عدد سکه به متقاضیان وام ارائه کرده و در موعد مقرر از آنان باز پس می‌گیرد. اعتراضی که نسبت به این عمل وارد است عدم وجود سیاست‌های درست و صحیح برای جهت بخشی بر سرمایه‌های انباشته مردم در خانه‌ها است.
اگر بر اساس تحقیقات انجام گرفته دارایی‌های طلای انباشته در خانوارهای ایرانی را به‌طور متوسط محاسبه کنیم، حداقل چیزی در حدود ۵۵۰۰ تن طلا در منازل خانوارهای ایرانی‌ها به غیر از سکه‌های آنان وجود دارد، البته از تعداد سکه‌های انباشته در خانه‌ها از قبل از انقلاب اطلاع دقیقی در دست نیست، اما در حدود ۲۲میلیون سکه بهار آزادی از ابتدای انقلاب تا سال ۱۳۸۵ ضرب شده است که چیزی معادل ۱۳۹ تن می‌باشد.
بنابراین با توجه به وجود منابع عظیم سرمایه‌گذاری در منازل ایرانیان می‌توان پس از انجام امور کارشناسی با تاسیس بانک طلا در راستای جذب حداقل ۱۰درصد از این طلای راکد انباشته در منازل و سپس ارائه آن به صورت وام با کارمزد بانکی پایین در راستای تولید صنعت طلا و جواهر تحول عظیمی را ایجاد کرد. در عین حال می‌توان با ارائه طلا در بورس و امکان خرید و فروش آتی آن فرهنگ مردم را به سمت پس‌انداز طلایی در بانک‌ها و سازمان‌های بورس به جای انباشت آن در منازل سوق داد.
*کارشناس ارشد مدیریت اجرایی دانشگاه علم و صنعت ایران
Amirreza_۷@yahoo.com
ارسال نظر