بازار استایرن در این تحلیل مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحلیل میزان عرضه، تقاضا، تولید، ظرفیت، معاملات، قیمت‌ها و سودآوری استایرن و پلی‌استایرن EPS در سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۴ مورد بررسی قرار گرفته است.

استایرن

تقاضای استایرن در جهان در سال ۲۰۰۹ برای دو سال متوالی با کاهش مواجه خواهد شد، به طوری که نسبت به اوج تقاضا در سال ۲۰۰۷ شاهد بیش از ۲میلیون تن کاهش در تقاضا خواهیم بود. از دیگر مواردی که این صنعت با آن مواجه خواهد بود، نرخ عملیاتی پایین (زیر ۸۰درصد در سال ۲۰۰۹) است؛ چرا که با کاهش تقاضا مازاد ظرفیت هم افزایش می‌یابد، با اینکه تلاش زیادی جهت عقلایی‌کردن مناسب ظرفیت‌ها انجام می‌شود، اما مازاد ظرفیت بسیار زیادی وجود دارد، با به بهره‌برداری رسیدن ظرفیت‌های بیشتر، انتظار رشد مازاد عرضه در سال آتی را نیز داریم که در ادامه احتمالا این مازاد ظرفیت منجر به تعطیلی بیشتر برخی از کارخانه‌ها خواهد شد.

حاشیه سود استایرن آنطور که از پایین‌بودن نرخ عملیاتی انتظار می‌رفت چندان بد نبوده است، تقاضای بسیار ضعیف در بازار پروپیلن اکسید موجب کاهش تولید استایرن به طریق پروپیلن اکسید- استایرن منومر (POSM) شد و عرضه را در نیمه اول سال ۲۰۰۹ با کمبود مواجه کرد. همان‌طور که در نیمه دوم سال‌جاری شاهد آن بودیم با بهبود تقاضا برای پروپیلن اکسید دسترس‌پذیری استایرن افزایش یافت و این مساله فشاری منفی بر حاشیه سود استایرن وارد آورد.

در کل وضعیت بازار به دلیل وجود تقاضای ضعیف و مازاد ظرفیت چندان مساعد نیست. در دو سال اخیر صنعت مجدانه تلاش کرده تا ظرفیت مازاد را کاهش دهد، اما کمبود شدید تقاضا شکاف بین تولید و مصرف را تشدید می‌کند، در نتیجه بیشتر تولید‌کنندگان یا از صحنه بازار خارج می‌شوند یا دارایی‌های خود را تا حد دارایی‌های سمی کاهش می‌دهند.

چشم‌انداز بازار استایرن

با اینکه انتظار می‌رود رشد تقاضا برای استایرن تا نزدیک GDP بهبود یابد، انتظار نمی‌رود میانگین نرخ عملیاتی استایرن در جهان در سال‌های پیش رو از ۸۰درصد فراتر رود. چنانچه فرض شود ظرفیت بیشتری تعطیل نشود، احتمالا نرخ عملیاتی در دوره مورد پیش‌بینی از نرخ سال ۲۰۰۱ هم کمتر خواهد شد. این سناریو حتی بدون هرگونه توسعه قطعی ظرفیت پس از سال ۲۰۱۲ هم تحقق خواهد یافت. به احتمال زیاد ظرفیت‌های مازاد تعطیل خواهند شد و حتی شاید پیشروان بازار جهانی در صنعت استایرن و استایرنیک نیز مجبور به ترک بازار شوند. انتظار رشد را در تمام سطوح مشتقات استایرن در سال ۲۰۱۰ داریم. از لحاظ جغرافیایی پیش‌بینی می‌شود تمام بازارهای عمده شاهد رشد تقاضا برای استایرن باشند. میانگین نرخ رشد سالانه برای مصرف استایرن و مشتقات آن در طول دوره ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۴ نسبتا منطقی به نظر می‌رسد. با توجه به بهبود اقتصاد دنیا می‌توان انتظار داشت نرخ رشد استایرن به سطح قبل از بحران برسد، البته بدون اینکه بازار جهانی زیانی که طی بحران سریعا متحمل شد را جبران کند. در حقیقت پیش‌بینی نمی‌شود تا سال ۲۰۱۲ سطح مصرف در بازار استایرن جهان به همان اوج مصرف خود در سال ۲۰۰۷ برسد.

پلی‌استایرن

یکی از مهم‌ترین موارد در عرضه پلی‌استایرن گرایش به عقلایی کردن یا بی‌بهره‌سازی دارایی‌ها، به خصوص در بازارهای توسعه‌یافته آمریکای شمالی و اروپای غربی بوده است که علت این گرایش در این مناطق، کاهش بازارهای داخلی، از بین رفتن صنایع مصرفی و فقدان رقابت در صادرات عنوان شده است.

آسیا برای مدتی به تقویت و تثبیت نیاز دارد، اما همانند اتفاقی که در بازارهای توسعه‌یافته افتاده است به نظر می‌رسد این صنعت توان کافی برای تجدید حیات خود نداشته باشد.

در بخش تقاضا، مهمترین مشکلی که صنعت پلی‌استایرن با آن مواجه شد، کاهش بی‌وقفه در بازار آن بود. پلی‌استایرین محصول کاملی است و از آنجا که مواد جانشین برای آن (هم طبیعی و هم مصنوعی) وجود دارد، نسبت به قیمت آن از لحاظ رقابتی حساسیت وجود دارد.

پلی استایرین انبساطی (EPS)

EPS از مشتقات استایرن بوده و در این رسته دومین جایگاه را به خود اختصاص داده است. پلی استایرین، EPS و ABS سه گروه بزرگ از مشتقات استایرن می‌باشند و نزدیک به ۷۵درصد از تقاضای استایرین به این مشتقات مربوط می‌شود. رشد تقاضا برای EPS در طول این دهه (به جز در دوران رکود اخیر اقتصادی) نسبتا فوق‌العاده بوده است. از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۷، رشد بازار EPS جهان از رشد تولید ناخالص داخلی دنیا هم بهتر بود.

ترکیب «عدم رشد» پلی استایرین و رشد مناسب پلی‌استایرین انبساطی موجب شد تا سهم EPS از تقاضا برای استایرن از ۱۴درصد در سال ۲۰۰۰ به ۲۰درصد در سال ۲۰۰۹ افزایش یابد. با گذشت زمان پلی‌استایرن انبساطی سهم مهم‌تری از تقاضا برای استایرین را به خود اختصاص خواهد داد.

منبع: شرکت کارگزاری بانک ملی