فراز و نشیب‌های بازار کرومیت

محمد حسین بابالو

بازار کرومیت صادراتی روزهای پرنوسانی را می‌گذراند. غالب تحلیل‌ها از افزایش قیمت این کالا در میان مدت و طولانی مدت حکایت دارد و بسیاری از فعالان این عرصه نیز صبر و انتظار را در پیش گرفته‌اند. بازار صادراتی ایران نیز به تبع از این شرایط مدتی است رونق و مجددا اندکی ضعف را تجربه کرده است. حجم معاملات به آرامی‌افزایش یافته و قیمت‌ها نیز در مسیر رشد آرامی‌ قرار گرفته است.

کرومیت یکی از مواد اولیه مهم و با ارزش افزوده بالا بوده که از اهمیت بسیاری در معاملات بین‌المللی برخوردار است. بازار اصلی این ماده با محوریت مصرف چین از تولید‌کنندگان متغیری تامین می‌شود که آفریقای جنوبی و دیگر کشورهای آفریقایی، هند، ترکیه و ... از آن جمله‌اند. در این بین بازار صادراتی کرومیت ایران نیز با محوریت این بازار حجم کمی‌ از معاملات این کالا را به نسبت جهان شامل می‌شود. تقریبا تمامی ‌کرومیت تولید در جهان به مصرف انواع فروآلیاژها بالاخص فروکروم و مخصوصا نوع پرکربن آن که کاربرد بیشتری دارد می‌رسد. این کالا نیز در کنار نیکل بیشتر در تولید انواع فولادهای آلیاژی مخصوصا استنلس استیل مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این پیش فرض و این روند مصرف، بازار محصولات فولادی ضدزنگ دقیقا نشان‌دهنده بازار این فروآلیاژ و همچنین این ماده معدنی خواهد بود.

بازار محصولات فولادی خاص با‌ درصد کروم بالا در چند هفته گذشته با نوسانات خاصی همراه بود. این بازار در ابتدا حالت صعودی و مجددا حالت نزولی پیدا کرده است. با پایان یافتن تعطیلات روز ملی چین این بازار با کاهش موجودی و افزایش تحرک مواجه شده است. در این مدت بازار این ماده معدنی نیز با کاهش معاملات و بالاخص کاهش موجودی انبارها هم مواجه شده است. شرایط عمومی ‌بازار این کالا با محوریت چین حرکت در مسیر افزایش قیمت البته در کنار روند رو به رشد اقتصاد جهانی، کاهش موجودی انبارها، افزایش حجم معاملات، افزایش تقاضا در کنار نوسان عرضه به دلیل کاهش قیمت و کاهش حجم معاملات در هفته‌های گذشته و نهایتا اظهار تمایل فعالان بازار به افزایش قیمت‌ها است.

در حال حاضر بسیاری از تحلیل‌گران بازار این کالا بر این عقیده‌اند که قیمت این کالای ارزشمند برای سال ۲۰۱۰ و تحویل بنادر چین با احتساب هزینه بیمه به ۳۰۰ تا ۴۰۰‌دلار در هر تن خواهد رسید. این تحلیل یعنی افزایش ۲۰ تا ۶۰‌درصدی قیمت این کالا در بازه زمانی نزدیک به یکسال با توجه به اهمیت و ارزش افزوده بالای این کالا این رویداد به هیچ عنوان دور از ذهن نیست.

در بازار کرومیت چین شرایط بسیار حساس شده است. کارخانه‌های کوچک تولید فروکروم به تولید بازگشته‌اند. با اتمام تعطیلات روز ملی چین این بازار جان تازه‌ای گرفته است. این درحالی است که قیمت‌ها در سطوح سابق باقی مانده است. هم‌اکنون حجم معاملات در سطوح پایینی قرار داشته و چند معامله بین مصرف‌کنندگان و تجار این کالا از منابع آفریقای جنوبی و ترکیه ثبت شده است. با توجه به روند کاهشی موجودی انبارهای مصرف‌کنندگان این ماده معدنی افزایش حجم معاملات و متعاقب آن افزایش قیمت‌ها دور از ذهن نیست. البته بسیاری از فعالان بازار بر این عقیده‌اند که این بازار در هفته‌های گذشته فعال‌تر از این هفته بوده، تا جایی‌که پذیرش قیمت‌های بالاتر از سوی خریداران کم و بیش شنیده می‌شد، اما فقدان داد و ستد واقعی در این بازار از حرکت قیمت‌ها به سمت افزایش جلوگیری کرد.

هم‌اکنون قیمت این کالا در چین در سطح قیمت‌های قبل از تعطیلات قرار داشته و حتی برخی از تجار با دیدن علاقه‌مندی خریداران مقداری تخفیف را نیز در معاملات برای آنها قائل شده‌اند. این در حالی است که غالب فعالان بازار بر این عقیده‌اند که بازار تولیدات کروم چین هنوز به مصرف‌کنندگانی که ماده اولیه بیشتری تقاضا کنند، نیاز داشته و این رویداد نهایتا به بهبود بازار منتهی خواهد شد.

در هفته گذشته قیمت کرومیت ترکیه به دلیل ضعف تقاضا بالاخص از سوی خریداران چینی با کاهش مواجه شد. این کاهش که برای کرومیت با عیار ۴۰ تا ۴۲‌درصد بین ۳۰ تا ۴۰ دلار بر هر تن ثبت گردیده معرفی برای روند قیمتی در سایر نقاط جهان نیز است. هم اکنون بسیاری از تجار و مصرف‌کنندگان اصلی این کالا برای تامین نیاز خود به سوی دیگر کشورها از جمله ایران نظر کرده‌اند که این مطلب به کاهش حجم معاملات ترکیه با چین کمک شایان توجهی کرده است.

بازار کرومیت آفریقای جنوبی نیز شرایط مشابهی را تجربه می‌کند. تفاوت این بازار با بازار کرومیت ترکیه در برخی از ویژگی‌های فنی و زمین‌شناسی این دو حوزه نهفته است. در آفریقای جنوبی با کمک زون‌های زمین‌شناسی گسترده و بالاخص ذخایر غنی و وسیع این کالا اجازه سرمایه‌گذاری گسترده و استخراج برنامه‌ریزی شده را داده و همیشه تولیدات کرومیت این منطقه از وسعت و اعتبار بیشتری برخوردار است. بازار صادراتی این کالا نیز به تبع از شرایط فنی و اقتصادی جهانی و بالاخص بازار مصرف چین تاثیر می‌پذیرد. این محصول نیز همچون دیگر محصولات به نسبت گذشته ضعف را تجربه کرده، اما خود را برای رشد آماده می‌کند. این بازار خود را برای بهبود آماده کرده و در کنار ضعف معامله در هفته‌ها و بالاخص ماه‌های گذشته روند فعلی همچون دیگر نقاط جهان نشان‌دهنده یک بهبود ملایم بوده و البته امید به بازیابی اوضاع را افزایش می‌دهد.

بازار کرومیت صادراتی ایران نیز شرایط کاملا مشابهی دارد. پس از چند هفته افزایش قیمت و افزایش حجم معاملات هم‌اکنون این بازار نیز همچون دیگر نقاط جهان و بالاخص به‌تبع بازار مصرف چین اندکی کاهش را نشان می‌دهد. قیمت این کالا به نسبت هفته‌های گذشته چیزی نزدیک به ۳۰ تا ۴۰‌درصد رشد را نشان داده که باز جای بسی امیدواری برای فعالان این بازار به شمار می‌آید. با توجه به تعطیلات چین این بازار نیز با کاهش حجم معاملات مواجه شد، ولی به سرعت به بازیابی خود بالاخص در حجم معاملات اقدام کرده است. هم‌اکنون معاملات این کالا در بنادر جنوبی کشورمان با یک ضعف مختصر در حال انجام است. بسیاری از تولیدکنندگان هم‌اکنون دست از تولید کشیده‌اند و با توجه به پر هزینه بودن فعالیت‌های استخراجی روی این کالا به امید روزهای بهتر به انتظار نشسته و نظاره‌گر وضع موجود هستند (Wait & See).

با توجه به شرایط جهانی این کالا این اقدام برای برخی از تولیدکنندگان قابل دفاع بوده و احتمال بازده اقتصادی آن در کوتاه مدت دور از ذهن نیست. هم اکنون موجودی این کالا در بنادر جنوبی کشورمان بیش از ۱۰‌هزار تن پیش‌بینی شده که با احتساب موجودی این کالا در معادن به اعداد بالاتری خواهیم رسید.

با توجه به ریسک سرمایه‌گذاری روی این کالا و هزینه‌های پیش‌بینی نشده اکتشاف و استخراج و همچنین فروش این کالا و با لحاظ کردن ما به التفاوت قیمت در مبدا و مقصد این تجارت از سود و ریسک بالایی برخوردار خواهد بود که این شرایط هم از لحاظ فنی و هم از لحاظ اقتصادی بیش از یک تجارت به یک قمار شبیه است. اگر به آنسوی مرزها قدمی‌ بگذاریم، خواهیم دید که این تجارت تنها در دست عده ای خاص انحصاری شده و افراد خارج از این حیطه به سختی می‌توانند اقدام به معامله و داد و ستد کنند. هم‌اکنون شرکت‌های بزرگ فعال در این تجارت نبض بازار این کالا را به سختی در دست داشته و می‌توان از این تجارت به عنوان یک مافیای کاملا قانونی نام برد. با توجه به این شرایط ورود تجار و دیگر شرکت‌های بین‌المللی را به این عرصه بالاخص در منطقه خاورمیانه را باید به فال نیک گرفت.