بهبود قیمت‌ پلیمرها در سال 2010
کارشناسان معتقدند که در سال جاری تقاضای جهانی پلیمرهای اساسی - پلی‌اتیلن (PE)، پروپیلن (PP) و پلی‌استایرن (PS)- افزایش زیادی نمی‌یابد. به گفته تولیدکنندگان در شرایط رکود اقتصادی خریداران تمایلی برای خرید ندارند، اما این خوش‌بینی وجود دارد که تقاضا برای پلیمرهای ذکر شده تا اوایل سال 2010 با رشد مواجه باشد.

در سه ماهه چهارم سال 2008 در مقایسه با همین دوره در سال قبل از آن، حجم معاملات تمام پلیمرها 18درصد کاهش یافت. به گفته کوین سویفت، مدیر ACC «مصرف‌کنندگان نهایی محصولات پایین‌دستی از رزین موجودی کالایشان با سرعتی بیشتر از فروش استفاده می‌کردند (حدود 910میلیون Ibs در هر ماه سریع‌تر). همچنین میانگین مصرف محصولات پایین‌دستی خانگی در سه ماهه چهارم 35/5بیلیون (ماه/Ibs) و میانگین فروش واقعی 44/4بیلیون بود.» پیتر پلتیو، مدیر سراسری / تولید پلی‌اتیلن با چگالی کم (LDPE) شرکت داو یوروپ (Dow Europe) اعلام کرد که «ما کاهش تحریک عرضه (Supply-driven) را آغاز کردیم و در حال حاضر با کاهش تحریک تقاضا
(demamd- driven) روبه‌رو هستیم. این اتفاق خوشایندی نیست؛ چرا که کاهش تحریک عرضه معمولا همراه با رشد تقاضا می‌باشد.
مصرف پلیمر در سه ماهه اول امسال در مقایسه با سه ماهه چهارم 2008، 9/2درصد افزایش یافت. البته میزان تقاضای ضمنی خانگی و فروش واقعی خانگی در حال بازگشت به حالت تعادل هستند. ایشان علاوه بر آن افزودند که مصرف‌کنندگان نهایی همچنان به مصرف پلیمر با نسبتی سریع‌تر از فروش آن ادامه داده‌اند، هر چند که سرعت این مصرف در سال 2009 بسیار کمتر از سه ماهه چهارم سال 2008 بوده است.
به گفته سویفت « در ماه آوریل، با مصرف ضمنی خانگی ۹۰/۴بیلیون Ibs محصولات پایین‌دستی و فروش واقعی خانگی ۸۳/۴بیلیون Ibs، شکاف بین عرضه و تقاضا بسیار کاهش یافت. در واقع این شکاف فقط ۷۱میلیون Ibs بوده که نشان‌دهنده رسیدن به حالت تعادل است. کاهش موجودی کالا در زنجیره عرضه بر بازار تاثیر خواهد گذاشت و احتمالا منجر به تجدید حیات تولید محصولات پایین دستی خواهد شد. به گفته سویفت «تاریخ نشان داده که در زمان افزایش قیمت انرژی مشتریان رزین ذخیره می‌کنند.» قیمت نفت پس از کاهش شدید و رسیدن به ۳۵دلار در هر بشکه در دسامبر و ژانویه، در حال حاضر؛ یعنی ماه ژوئن به ۷۰دلار در هر بشکه رسیده است.
به نقل از نیک وفیادیس (NICK Vafiadis)، ‌مدیر تجاری پلی‌اولفین و پلی‌وینیل کلراید در CMAI (هیوستون) انتظار می‌رود که تقاضای جهانی برای PE، پلیمری اساسی که بزرگ‌ترین حجم را دارد، با رشد سالانه 2/4درصدی تا سال 2013 به حدود 81میلیون m.t برسد. همچنین میزان تقاضا در آمریکا در سال 2009 به کف خود خواهد رسید و در سال 2010 به آرامی بهبود خواهد یافت.
به گفته پلتیو، از کل تقاضای جهانی پلی‌اتیلن PE در سال قبل ۳ تا ۵درصد آن‌ها منجر به قرارداد شد و احتمال آن می‌رود که در سال جاری یکنواخت شود.
از میان پلیمرها احتمالا پلی‌اتیلن PE در دوره بحران اقتصادی وضعیت روشن‌تری دارد؛ چراکه جزو کالاهای فاسدشدنی بوده و بسیار کمتر از سایر پلیمرها تحت تاثیر اوضاع نامطلوب اقتصادی قرار می‌گیرد. به گفته کریس بیزار، (chris Bezaire) نایب‌رییس بخش تکنولوژی پیشرفته و لایسنگ Cadvomeed Sclairtech teehnologg and Licensing شرکت شیمیایی نوا (Nova chemicals) میزان تقاضا برای PE در زمان رکود اقتصادی نسبتا یکنواخت خواهد بود. بیزر برآورد کرده است که PE در سطح جهان در بلندمدت (حتی در دوران رکود یا بحران اقتصادی) رشدی معادل 5درصد در سال خواهد داشت.
در سه ماهه اول ۲۰۰۹ به دلیل کاهش موجودی‌ها حجم PE نزدیک به ۱۵درصد کاهش داشته است. پس از، از رده خارج شدن موجودی‌ها ظرفیت‌های جدید شروع به کار خواهند کرد. ظرفیت‌های جدید شامل سرمایه‌گذاری مشترک شرکت اتیلن و پلی‌اتیلن سعودی (سبیک) (Sabic) در الجبیل عربستان سعودی و شرکت هلندی لیوندل باسل (Lyondell Basell) در الجبیل عربستان سعودی و شرکت هلندی لیوندل باسل (Lyondell Basel) می‌باشد. به قول شرکت لیوندل باسل، شرکا تلاش می‌کند تا ظرفیت تولید PE با چگالی کم و LDPE واحدها را به ظرفیت اسمی‌شان (۴۰۰هزار میلیون تن در سال) برسانند.
تولید‌کنندگان انتظار ندارند به کارگیری ظرفیت‌های مازاد بر بازار PE تاثیر آنی داشته باشد. به نقل از بیزار «بازار قادر به جذب ظرفیت مازاد است؛ زیرا فرآیند توسعه به صورت تدریجی بوده و ناهماهنگ با رشد برنامه‌ریزی شده تقاضا نخواهد بود. حضور کارخانه‌های جدید نهایتا در بازار احساس خواهد شد؛ البته هرچند که این مساله یک دفعه اتفاق نخواهد افتاد.»
بسیاری از تولید‌کنندگان پلیمر، تولید برخی از خطوط تولید خود را متوقف کردند تا از پس رکودی بازار برآیند. لیوندل باسل در ماه آوریل واحد LDPE خود را در خلیج فوس (FOS) فرانسه تعطیل کرد. سبیک و توتال (Total) نیز در ماه مارس بخشی از ظرفیت تولید PE در اروپا را متوقف کردند. در نیمه اول ۲۰۰۹ قیمت اتیلن در آمریکا حول قیمت cts/Ibا ۲۶ یکنواخت بود. تولیدکنندگان پلی اتیلن PE در این دوره زمانی فقط با پیش بردن اوضاع درصدد افزایش قیمت تا حدود ۱۰درصد و رسیدن آن به ۸۷۰دلار هستند. قیمت پلیمر و منومر اروپا افزایش یافته که این مساله موجب افزایش ماهانه قیمت اتیلن (نه فصلی) تا ۳۰درصد و رسیدن به ۶۸۰ یورو و افزایش ۳۵درصدی قیمت PE و رسیدن قیمت آن به ۹۷۰ دلار شده است (که PE پلی اتیلن در خصوص افزایش قیمت‌ها در صدر بوده است).
به گفته پلتیو «واضح است که درآمد ما هزینه‌های عملیاتی ما را پوشش نمی‌دهد. حقیقتا هیچ حاشیه سودی برای ما وجود ندارد؛ در واقع حاشیه سود منفی بوده است.» شرکت داو اظهار داشت که در ماه ژوئن در اروپا قیمت PE را 50 یورو افزایش خواهد داد. سایر تولیدکنندگان هم میزان افزایش در قیمت‌های خود را در جدول‌هایی ارائه داده‌اند.
به گفته بیزر «ما توانسته‌ایم میزان افزایش در قیمت‌ها را تا درجه زیادی برحسب ارزش مصرف نهایی محصول تعیین کنیم.»
تقاضای پلی اتیلن PE در چین و هند قابل توجه بوده است. به نقل از وفیادیس انتظار می‌رود سرانه تقاضا برای رزین‌های پلی اتیلن PE در چین و هند طی سال‌های 2008 تا 2013 نزدیک به 40درصد افزایش یابد. در مقابل این افزایش در آمریکا 2درصد خواهد بود.
به نقل از بیزر برخی از تولیدکنندگان توجه خود را بر آسیا و هند متمرکز می‌کنند. شرکت نفتی اکسان موبیل در حال ساخت یک کرکر (Cracker) اتیلن در جزیره جرنگ سنگاپور- که شامل واحدهای پلی‌اتیلن PE و پلی‌پروپیلن PP است- می‌باشد. این در حالی است که شرکت هندی صنایع ریلاینس اخیرا پیشنهاد ساخت یک کارخانه LDPE با ظرفیت تولید ۳۶۰هزار میلیون تن را در سال در جام نگار هند داده است. با افزایش کاربرد پلی‌اتیلن (PE) در بسته‌بندی مواد غذایی میزان تقاضا برای آن افزایش یافته است.
به نقل از پلتیو «بازارهای خاصی کارشان را به خوبی انجام می‌دهند. که شامل کاربردهای پلیمرها در «پوشش‌دهی اکستروژنی»، قالبگیری مکشی هستند. کالاهای بادوام، فیلم‌های صنعتی و کاربردهای پلیمرها در ساخت و ساز جزو ضعیف‌ترین بازارها محسوب می‌شوند.»
البته در خصوص پلیمرهای کاربردی در صنعت اتومبیل باید اذعان داشت که با توجه به ورشکستگی شرکت‌های جنرال موتورز و کرایسلر، لطمات سنگینی بر بازار
پلی‌پروپیلن (PP) وارد شده و برای بهبود تقاضا در بازار آن نسبت به سایر پلیمرها زمان بیشتری مورد نیاز است.
اکثر تولیدکنندگان پلیمر در اروپا و آمریکای شمالی به طور اختیاری نرخ‌های عملیاتی خود را کاهش داده یا کارخانه‌هایی را که هزینه بالایی داشته‌اند تعطیل کرده‌اند. البته تولیدکنندگان (PP) در اواسط ماه مه به خاطر وقوع انفجار و آتش‌سوزی در واحد اتیلن سانوکو در مارکوس هوک، پالایشگاه PA (که طبق اعلان شرکت یا حادثه پیش‌بینی نشده بود) متحمل زیان شدند.
سانوکو از اتیلن برای تولید کوپلیمرهای پلی‌پروپیلن (PP) که از لحاظ ساختاری در نتیجه حرارت تغییر نکرده‌اند، استفاده می‌کند. شرکت در حال بررسی موجودی کالا و تخصیص دوباره تولید به دارایی‌های پلی‌پروپیلن (PP) بوده که مواد خام آنها را اتیلن تشکیل می‌دهد. سانوکو واحد پلی‌پروپیلن (PP) خود در بیپورت تکزاز را چند هفته قبل از آتش‌سوزی تعطیل کرده بود. به گفته شرکت، کارخانه نیل در ویرجینیای غربی به طور عادی به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
در نیمه اول سال، سانوکو و سایر تولیدکنندگان پلی پروپیلن (PP) در آمریکای شمالی در سایه افزایش قیمت مواد خام فلت سود اندکی کسب کردند. آنها توانستند قیمت پلیمر را تا ۸۶۰دلار بالا ببرند. البته عکس قضیه در اروپا صادق بود. در اروپا قیمت پروپیلن گرید پلیمر
(Polymer grade) با 30درصد افزایش به 440 یورو رسید، در حالی که قیمت پلیمر با 20درصد افزایش به 895دلار رسید.
در جدول قیمت پلی پروپیلن (PP) ماه ژوئن افزایش ۷۰ یورویی در اروپا و cts/Ibا۴ در آمریکای شمالی به چشم می‌خورد. تولیدکنندگان تقریبا هر ماه در سال جاری (بدون وجوه هیچ کششی) قیمت‌ها را افزایش داده‌اند.
به نقل از آنتون دی وریس (Anton de vries) رییس لیوندل باسل در آسیا، اروپا و بین‌الملل هیچ‌کدام از عرضه‌کننده‌ها بدون دلیل قیمت‌ها را افزایش نمی‌دهند، در واقع یک پیش‌زمینه قوی برای این افزایش‌ها وجود دارد. حاشیه سود بسیار کاهش یافته و در نتیجه ما ناچاریم تا زمانی که قیمت‌ها به ثبات برسند این افزایش در قیمت‌ها را اعمال کنیم. خریداران به خاطر تمام شدن موجودی کالایشان اقدام به خرید دوباره کرده‌اند. تقاضایی که با آن روبه‌رو هستیم یک تقاضای واقعی است. عقلایی کردن ظرفیت، لیوندل باسل را قادر ساخته که تاکنون 20درصد از هزینه‌های متغیر عملیات‌هایش را در سال جاری کاهش دهد. دی پیش‌بینی نمی‌کند که اوضاع به زودی بهبود یابد. شرایط تا 2 سال دیگر تا حدودی دشوار خواهد بود. در واقع به تعادل رسیدن همه اوضاع تا سال 2011 زمان می‌برد. در این اثنا افزایش یکنواخت هزینه مواد خام، تولیدکنندگان PS را از کار بازداشته است. به نقل از جوشیم استرو رییس بخش استایرنیک BASF، در اوایل سال، قیمت منومر به خاطر کاهش تولید استایرن افزایش یافت. پس از آن قیمت‌ها در نتیجه افزایش هزینه بنزن (نه به دلیل ایجاد تعادل در عرضه و تقاضای استایرن منومر) افزایش یافت. امسال تاکنون قیمت PS در آمریکای شمالی حدود cts/Ibا 5 (حدود 10درصد) افزایش یافته است.
منبع: شرکت کارگزاری بانک ملی ایران