رونق معاملات «معدنی‌ها»؛ تصمیم جدید بورس کالا

بهنود دامغانی

به دنبال رشد قیمت فلزات در بازارهای جهانی قیمت مواد اولیه تولید این فلزات افزایش یافته است. به طوری که با رشد قیمت فولاد در جهان نرخ سنگ آهن طی سه سال اخیر ۷۰درصد رشد کرده یا قیمت کرومیت که ماده اولیه برای تولید فروکروم است حدود ۸۰درصد رشد داشته است. طی ۵ سال گذشته با رشد قیمت‌ها عیار حد (CUTOFFGRADE) ذخایر فلزی کاهش یافته بطوریکه ذخایر معدنی که غیر اقتصادی بوده هم‌اکنون استخراج و بهره‌برداری از آنها اقتصادی شده است.

به تناسب آن تعداد معادن جهان افزایش یافته و معدنکاران با تمام توان محصولاتشان را به بازارهای مصرف عرضه می‌کنند.

مواد معدنی برخلاف فلزات اغلب در بورس‌های بین‌المللی مورد مبادله قرار نمی‌گیرد و اصولا قیمت‌ها به صورت توافقی انجام می‌شود.

اما شرکت‌های بزرگ تولید کننده مواد معدنی در جهان با ادغام در یکدیگر بدون حضور در بورس به دنبال قیمت‌گذاری واحد در دنیا هستند.

به طور مثال شرکت ریو تینتو و بی.اچ.بی بیلتون که بیشترین حجم سنگ آهن دنیا را تامین می‌کنند تعیین‌کننده قیمت سنگ آهن در جهان هستند یا این که با توافقاتی که این شرکت‌های بزرگ معدنی با فولادسازان منعقد می‌کنند، می‌توان حدود قیمت جهانی سنگ آهن را به دست آورد.

نه در بخش سنگ آهن بلکه در اغلب مواد معدنی قیمت‌ها از طریق شرکت‌های بزرگ تولید کننده این محصولات تعیین می‌شود، چون بورسی برای آنها وجود ندارد تا قیمت‌گذاری براساس نظام عرضه و تقاضا تعیین شود.

اما در ایران با این که تولید کنندگان مواد معدنی (به خصوص سنگ آهن و کرومیت) تلاش می‌کنند تا بر مبنای قیمت‌گذاری جهانی کالاهایشان را به دست مصرف‌کنندگان برسانند، اما به دلیل این که بازار ایران چندان با بازارهای جهانی گره نخورده است اغلب بازار مواد معدنی دچار آشفتگی می‌شود.

در چنین شرایطی وجود یک بورس قدرتمند که قیمت‌گذاری را تعیین و شفاف کند، ضروری به نظر می‌رسد تا تولید کنندگان مواد معدنی با حضور در این بورس کالاهایشان را عرضه تا مشتریان واقعی پیدا و قیمت‌ها تعیین و شفاف شود.

به نظر می‌رسد بورس کالای ایران بهترین گزینه برای عرضه و معامله محصولات معدنی مفید باشد از سوی دیگر خبرها حاکی است که این بورس سازوکار حضور مواد معدنی به خصوص سنگ آهن را فراهم کرده است.

اما برای معامله این کالا اختلاف نظرهایی بین ایمیدرو و بورس کالا وجود دارد.

به نظر می‌رسد معامله سنگ آهن در «بورس» انقلابی را در قیمت‌گذاری مواد معدنی در ایران ایجاد کند.

همچنین به تازگی یکی از کارگزاران بورس کالا به دنبال فعال کردن محصولات معدنی در این بورس است و اقدامات لازم را برای عرضه و معامله مواد معدنی در بورس کالا انجام داده و به نظر می‌رسد به زودی مواد معدنی هم صاحب بورس شوند.

در حال حاضر کمتر بورسی در دنیا مواد معدنی را معامله می‌کند و با ورود ایران در این عرصه، بورس کالای تهران باز هم مثل فولاد از دیگر بورس‌های دنیا پیشی خواهد گرفت.

کارگاه‌های آموزشی مواد معدنی به منظور نحوه معاملات این محصولات در بورس کالا آغاز شده است و به نظر می‌رسد معامله مواد معدنی به طور جدی در این بورس پیگیری می‌شود.

هم‌اکنون اغلب معاملات صورت گرفته در بورس کالا بر روی فلزات پایه و محصولات کشاورزی است.