بررسی راه‌های ورود سنگ‌آهن به بورس کالا
معامله سنگ‌آهن در «بورس» به قراردادهای ایمیدرو با فولادسازان لطمه نمی‌زند
آزادسازی سنگ‌آهن در شرایط کنونی بازار را دچار تحولات بسیاری خواهد کرد. از یک سو آزادسازی قیمت سنگ‌آهن موجبات نارضایتی شرکت‌های فولادساز بخش دولتی را که به صورت سهمیه‌ای با نرخ‌های تکلیفی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی (ایمیدرو) سنگ‌آهن دریافت می‌کنند، فراهم می‌آورد و از سوی دیگر با آزادسازی و هماهنگ شدن نرخ این محصول با قیمت‌های جهانی معادن سنگ‌آهن با ورود به بورس از چارچوب سیاست‌های قیمت‌گذاری خارج شده و به این افق‌های روشن می‌اندیشند.
آزاده حسینی
آزادسازی سنگ‌آهن در شرایط کنونی بازار را دچار تحولات بسیاری خواهد کرد. از یک سو آزادسازی قیمت سنگ‌آهن موجبات نارضایتی شرکت‌های فولادساز بخش دولتی را که به صورت سهمیه‌ای با نرخ‌های تکلیفی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی (ایمیدرو) سنگ‌آهن دریافت می‌کنند، فراهم می‌آورد و از سوی دیگر با آزادسازی و هماهنگ شدن نرخ این محصول با قیمت‌های جهانی معادن سنگ‌آهن با ورود به بورس از چارچوب سیاست‌های قیمت‌گذاری خارج شده و به این افق‌های روشن می‌اندیشند. البته در هیچ یک از بورس‌های دنیا سنگ‌آهن به فروش نمی‌رسد و ۳ شرکت بزرگ تولیدکننده سنگ‌آهن قیمت‌گذار اصلی این محصول هستند که دو شرکت به نام ریو تینتو (RIO TINTO) و بی‌اچ‌بی بیلتون (B.H.B.BILLTON) در استرالیا و یک شرکت به نام سی‌وی‌ار‌دی (CVRD) در برزیل است.
اما این که سنگ‌آهن که عمدتا به صورت قراردادهای بلندمدت به فروش می‌رسد نیاز به بورس دارد یا خیر موضوعی است که کارشناسان باید در مورد آن اظهارنظر کنند، اما آنچه که در این مورد ما را به فکر وامی‌دارد این است که بورس محل عرضه و تقاضای محصولاتی است که تعداد عرضه‌ها و تعداد تقاضاها بالا باشد در حالی که سنگ‌آهن با تناژ بالا از سوی تعداد انگشت‌شماری عرضه می‌شود و تعداد خریداران آن نیز اندک هستند و در واقع هم تولیدکننده و هم مصرف‌کننده این محصول نیز تحت پوشش ایمیدرو است؛ بنابراین تصمیم‌گیری در مورد عرضه این محصول و در صورت ورود، ضوابط آن باید از سوی ایمیدرو تعیین شود.
در حال حاضر شرکت‌های فولادسازی تحت پوشش ایمیدرو با بستن قراردادهای بلندمدت با معادن، نیاز خود را به سنگ‌آهن تامین می‌کنند که این معادن اکثرا دولتی و یا نیمه دولتی بوده و تحت پوشش سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع‌معدنی هستند و نرخ سنگ آهنی که این معادن بزرگ نظیر چادرملو و گل گهر در اختیار شرکت‌های تولید کننده فولاد دولتی مانند ذوب آهن اصفهان و فولاد مبارکه قرار می‌دهند نیز بسیار پایین‌تر از قیمت‌های جهانی است.
در حالی که شرکت‌های خارجی فولادساز که مجبور به تهیه سنگ‌آهن هستند، این محصول را با نرخ جهانی از معادن بخش‌خصوصی ایران تامین می‌کنند.
اما با ورود سنگ‌آهن به بورس کالا این بازار منضبط‌تر شده و مصرف‌کنندگان برای تهیه این محصول که به تازگی به دلیل رونق صادرات نایاب شده است، مکانی برای تهیه محصول مورد نیاز خود می‌یابند. با وجود آن که مقرر شده قراردادهای سالانه بلندمدت شرکت‌های دولتی خارج از بورس انجام شوند و مازاد عرضه آنها وارد رینگ مبادلاتی بورس کالا شود، اما شاید مازاد عرضه سنگ‌آهن نیز تهدیدی برای شرکت‌های بزرگ دولتی فولادی که در آستانه خصوصی شدن قرار دارند، باشد.
برای این که با ادامه این روند شاید روزی مجبور به تهیه سنگ‌آهن با نرخ‌های جهانی باشند؛ این یعنی همان موردی که اکثر فولادسازان بزرگ و موفق دنیا از آن تبعیت می‌کنند.
در حال حاضر در ایران حدود ۲۰میلیون تن سنگ‌آهن استخراج می‌شود که از این میزان بعد از فرآوری حدود ۸۰درصد در واحدهای فولادسازی استفاده می‌شود.
نوع عیار سنگ‌آهن نیز بین ۵۲ تا ۶۳درصد که نرخ آن نیز بسته به نوع عیار بین ۳۰ تا ۷۰هزار تومان در هر تن در بازار متغیر است.
چندی پیش مدیرعامل شرکت بورس کالای ایران از پذیرش سنگ‌آهن به بورس کالا خبر داد که برای اطلاع در مورد چگونگی عرضه و این که سنگ‌آهن در حال حاضر در چه مرحله‌ای از پذیرش قرار دارد با رییس هیات‌مدیره شرکت بورس کالای ایران به گفت‌وگو نشستیم که متن زیر مشروح این گفت‌وگو است:
چندی پیش مدیرعامل شرکت بورس کالا از پذیرش سنگ‌آهن در بورس خبر داد. این خبر تا چه حد جدیت دارد؟
بله، بورس کالا در تلاش است تا سنگ‌آهن را نیز وارد رینگ مبادلاتی کند که البته حضور سنگ‌آهن در رینگ مبادلاتی بورس کالا منوط به پذیرش شرایط بورس کالا در مورد استانداردهای سنگ‌آهن از سوی معادن است. هم‌اکنون بورس کالا در حال مذاکره با معادن بزرگ سنگ‌آهن است و آنها نیز از این موضوع استقبال کردند و امیدواریم بتوانند محصولشان را با ضوابط بورس تطبیق دهند.
هم‌اکنون بورس کالا با کدام یک از معادن سنگ‌آهن در حال مذاکره است؟
ما خواستار حضور تمام معادن چه در بخش دولتی و چه خصوصی هستیم و شرکت‌های بزرگ معدنی نیز شامل شرکت گل گهر، شرکت چادرملو، شرکت صبا نور، سنگ‌آهن مرکزی بافق و شرکت سنگان است که بورس برای حضور تمامی این شرکت‌ها آمادگی دارد.
استخراج سنگ‌آهن سالانه چقدر است و آیا تمامی نیاز واحدهای فولادسازی را تامین می‌کند؟
استخراج سنگ‌آهن در کشور سالانه حدود ۲۰میلیون تن است که از این میزان حدود ۱۶ الی ۱۷میلیون تن در واحدهای فولادسازی استفاده می‌شود که به صورت قراردادهای بلندمدت با شرکت‌های فولادساز به فروش می‌رسد و مابقی این میزان نیز در بخش‌های کوچک که سنگ‌آهن را فرآوری کرده و به صورت کنسانتره در می‌آورند یا واحدهای سیمان سازی مصرف می‌شود و همچنین صادرات آن هم رونق دارد.
با ورود سنگ‌آهن به بورس کالا آیا تغییری در قراردادهای بلندمدت که با نرخ دولتی انجام می‌شود، صورت می‌گیرد؟
خیر، عرضه سنگ‌آهن در بورس کالا شامل قراردادهای بلند مدت نمی‌شود و شرکت‌های فولادساز دولتی تحت پوشش ایمیدرو همچنان سنگ‌آهن مورد نیازشان را طبق قرارداد با قیمت‌های گذشته دریافت می‌کنند و نرخ سنگ‌آهن هم هر سال براساس مذاکره توافق می‌شود و مازاد عرضه معادن با نرخ آزاد به رینگ مبادلاتی بورس کالا می‌آید.
یعنی امکان این که قراردادهای بلندمدت سنگ‌آهن شرکت‌های دولتی فولادساز نیز با ورود سنگ‌آهن به بورس کالا با نرخ آزاد و مطابق با قیمت‌های جهانی صورت بگیرد وجود دارد؟
تحقق این شرایط احتیاج به زمان دارد و در حال حاضر اصلا نمی‌شود در مورد آن اظهار نظر کرد و باید در ابتدا فضای چنین کاری را مهیا کرد.
ارسال نظر